Emekli Zamları İçin Gözler Yeni Düzenlemelerde
Milyonlarca emeklinin gözü, zam oranlarının açıklanacağı tarihe çevrildi. Enflasyon verilerinin duyurulmasıyla birlikte, SSK ve Bağ-Kur emeklileri için %37,57 oranında bir zam hakkı doğmuş oldu. Ancak, asgari ücret ve memur maaşlarındaki %49’luk artış karşısında, emekli maaşları arasında belirli bir fark ortaya çıkmakta. Bu durum, Bağ-Kur emeklileri için refah payı, seyyanen zam ve kademeli zam gibi alternatif formüllerin gündeme gelmesine yol açtı.
Emekli zamlarıyla ilgili yapılması planlanan yeni düzenlemeler, iki temel ayağa dayanıyor. İlk olarak, kök maaşı düşük olan emeklilerin durumu inceleniyor. Örneğin, 7 bin 500 liraya tamamlanan maaşlar için nasıl bir adım atılacağı üzerinde durulmakta. Eğer en düşük emekli maaşı 10 bin lira seviyesinin biraz üzerinde, yani 10 bin 250 lira gibi bir rakama çıkarılırsa, bu durum 4 milyon 900 bin emeklinin 5 milyon 200 bine yükselmesine zemin hazırlayacak. Eğer en düşük emekli maaşı, daha önce gündeme gelen 11 bin 500 lira seviyesine çıkartılırsa, emeklilerin %55’inin “en düşük maaş alan” grubu içine gireceği öngörülüyor.
Memur Aleyhine Zam Farkı Tehlikesi
Memur ve işçi-Bağ-Kur emeklileri arasındaki %11,7 puanlık zam farkının giderilmesi için hazırlanan planlar, çeşitli alternatif adımları da içermekte. Eğer Ocak ayındaki zam oranları eşitlenirse, Temmuz ayında işçi ve Bağ-Kur emeklileri lehine oluşabilecek %5,5 puanlık bir zam farkı gündeme gelebilir. NTV’nin haberine göre, Merkez Bankası’nın 2024 yılı enflasyon projeksiyonlarının gerçekleşmesi durumunda, Ocak-Haziran döneminde enflasyonun %24 olması bekleniyor. Bu durumda işçi ve Bağ-Kur emeklileri %24, memur emeklileri ise %18,6 oranında Temmuz zammı almış olacak. Bu da, Temmuz ayında memur emeklileri aleyhine %5,4 puanlık bir farkın oluşmasına neden olabilir.
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın nihai kararının, emekli maaş zamları için yeni bir düzenleme yapılmasına yönelik olacağı belirtiliyor. Bu durumda memur emeklisinin %49,25 olan Ocak ayı zammının yanı sıra, işçi ve Bağ-Kur emeklisinin zam oranının %44-45 olabileceği ve böylelikle Temmuz ayında oluşacak %5,4 puanlık farkın dikkate alınarak bir adım atılacağı ifade ediliyor.
İlave Zam Formülü Üzerine Düşünceler
Bir diğer alternatif formül ise, işçi ve Bağ-Kur emeklilerine %5 ilave zam yapılarak, 7 bin 500 lira altındaki maaşlara iyileştirme sağlanması. Böylece 7 bin 500 lira altında maaşı olan yaklaşık 5 milyon emekli için zam oranının %49,25 seviyesine eşitlenmesi mümkün olabileceği öne sürülüyor. Ancak, bu tür iyileştirmelerin bütçe dengeleri ve enflasyon hedefi üzerinde olumsuz etkileri olabileceği, önemli bir endişe kaynağı olarak değerlendiriliyor.
EYT Düzenlemesinin Mali Yükü
Özellikle deprem sonrası hasar giderimlerine yönelik yapılacak harcamalar ve EYT düzenlemesinin maliyetine dikkat çekilmekte. Hesaplamalara göre, EYT düzenlemesiyle 2023 yılında yaklaşık 2 milyon kişi emekli oldu. 2024 yılında ise bu sayının 300 bin kişi daha artması bekleniyor. 2023 yılı için EYT’lilerin emekli maaşı ve ikramiye maliyetinin toplamı 213 milyar lira olarak hesaplandı. Prim kayıplarıyla birlikte bu maliyet 250 milyar liraya ulaşmakta. 2024 yılında ise EYT’lilerin maaş ve ikramiye maliyeti 360 milyar lira olacak, prim kayıplarıyla birlikte toplam maliyetin 500 milyar lirayı bulacağı öngörülüyor.
Sadece EYT maliyetinin bu kadar büyük olduğu bir durumda, ekonomi yönetimi, bütçe dengesi ve %36 oranındaki 2024 enflasyon hedefinin zorlayıcı olacağına dikkat çekerek, emekli zammında yeni düzenlemelere sıcak bakmıyor. Ancak nihai karar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ait olacak.
Kabine Toplantısı Ne Zaman?
2024 yılının ilk Kabine Toplantısı’nda emekli maaşlarına yönelik refah payı, seyyanen zam ve kademeli zam formülleri masaya yatırılacak. Kabine Toplantısı en son 6 Aralık Çarşamba günü gerçekleştirilmişti. Bir sonraki Kabine Toplantısı tarihi henüz açıklanmadı, ancak bu hafta içinde bir toplantının yapılması bekleniyor.
