Anoreksiya nervoza yemek yememe, daha zayıf olmayı isteme, kilo almaktan korkma ile karakteridir, bulimiya nervoza ise “binge” usulünde yeme epizodlarıyla birlikte denetimini kaybetme hissi, kusma yahut laksatif kullanarak kilosunu denetim etme davranışlarıyla karakterize bir bozukluktur. Her iki hastalık kızlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Özgün olarak nedeni bilinemeyen yeme bozuklukları, biyolojik, ruhsal ve çevresel faktörlerlerin tesirlerinden kaynaklanabilmektedir. Pekala, ergenlikte anoreksiya ve bulimiya belirtileri nelerdir? İşte bilinmesi gerekenler…
ANOREKSİYA NEVROZA NEDİR?
Anoreksiya Nervoza; düşük beden tartısı ile birlikte kilo almaktan çok derecede korkma, zayıf kalmaya çalışma ve bozulmuş eden algısını içerir. Belirtiler ekseriyetle ergenlik periyodunda, 12-13 yaşlarında (kızlarda çoklukla menstruasyon/adet görme ile birlikte) ortaya çıkmaya başlar, birtakım durumlarda ergenliğin ileri yaşlarında da gözlenebilir. Hastaların yaklaşık yarısı bütün yiyecek alımını değerli ölçüde azaltarak kilo kaybeder. Kimileri ağır idman yapar. Hastaların öbür yarısı ise sıkı bir diyet uygular, orta sıra denetim kaybederek tıkınırcasına yemek yer ve akabinde bu yediklerini kusarak çıkarır. Hastalar aldıkları besinlerin kilo yapan tesirini azaltmak için laksatif (ishal yapıcı), diüretik (su atıcı) üzere ilaçlara da başvurabilirler. Bu davranışlar hastanın sıhhatini tehdit edecek seviyede zayıflamasına neden olur.
Foto: shutterstock
ANOREKSİYA NEVROZA BELİRTİLERİ
– Çok derecede kilo kaybı
– Ağır egzersiz
– Yerinde duramama
– Yorgunluk
– Uyuyamama (insomnia)
– Baygınlık hissi
– Deride renk değişimi (parmaklarda morarma, deride sarıya çalan bir renk)
– Amenore (adet görememe)
– Gastrointestinal meseleler (kabızlık, ishal)
– Bedende kıllanma
– Saç dökülmesi
– Eklemlerde nasır
– Ağız ve diş sorunları
– Cinsel istekte azalma/isteksizlik
Bu belirtilere ek olarak katı bir diyet ve çok kilo alma korkusu eşlik eder, daima olarak besinlerin kalorilerini hesaplama, birtakım durumlarda çok derecede yemek yedikten sonra kendini kusturma, laksatif kullanımı gözlenebilir. Diğerleri için yemek hazırlayabilir lakin kendisi yemez, öğünleri atlar, yemek yemeyi reddeder, kalabalık yerlerde yemek yemez.
Depresyon, dert üzere his durum bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk, kişilik bozuklukları, unsur berbata kullanımı, kendine ziyan verme ve intihar fikirleri eşlik edebilir.
BULUMİYA NERVOZA NEDİR?
Belirli aralıklarla gelen çok yemek yeme isteği, tıkınırcasına yeme (binge eating), yemek yeme davranışı üzerindeki denetimi kaybetme, kendini durduramama, yemek akabinde bağırsakları/mideyi boşatma teşebbüsünde bulunma (kendini kusturma, laksatif kullanımı gibi) ile karakterize bir yeme bozukluğudur. Kişi, kilo vermek için çeşitli diyet eserleri kullanabilir, kendini aç bırakabilir, ağır diyetler yapabilir. Lakin bu tabloda farklı olarak hasta hafif kilolu ya da olağan vücut ağırlığındadır.
BULUMİYA NERVOZA BELİRTİLERİ
– Zihinde daima yemek yeme ile ilgili düşünceler
– Kilo ve vücut algısında bozulma
– Kilo almaktan korkma lakin yemek yemeyi durduramama
– Kendini kusturma
– Kilo alımını engellemek için diyet yapma
– Diyet eserleri kullanma
– Daima kilo aldığından yakınma
– İnsanların içinde yemek yememe
– Yemekten çabucak sonra yediklerini çıkarmak için banyo/tuvalete girme
– Deride yaralar, şişlikler, yüzde bezeler
Olumsuz vücut algısı, kendinden mutlu olmama, kalp-dolaşım sıkıntıları, gastrointestinal sıkıntılar, ayrıyeten alkol/madde berbata kullanımı, kişilik bozuklukları, duygulanım ile ilgili problemler (kaygı, depresyon), kendine ziyan verme, intihar fikri ve davranışları eşlik eden başka sıkıntılardır.
