İnfertilitenin ruhsal tesirlerine yönelik çalışmaların birçoğu bayan psikolojisi tarafında ağırlaşırken yürütülen yeni çalışmalarda erkeklerin geçirdiği süreçler de araştırma konusu olmuştur. Bilhassa erkek kaynaklı infertilitede erkeklerin muhakkak ruhsal değişimler yaşadıkları gözlemlenmiştir. Öfke, depresyon, değersizlik hisleri, güç-kudret yitimi, erkeklikle ilgili olumsuz fikirler, cinsel yetersizlik hisleri, suçluluk hisleri üzere meseleler araştırma sonuçlarında ağır olarak bulgulanmıştır.
Çocuk sahibi olamamaya kendileri sebep olduklarını düşünen erkekler, erkekliklerini sorgulamaya başlarlar, bunu cinsel işlevsizlikten ortaya çıkan bir kusur üzere görebilirler, hatta öteki beşerler da bu türlü düşünür tasası yaşayarak paylaşmak istemezler; halbuki bu durumun cinsel işleyiş ile hiçbir ilgisi yoktur. Evet, bu problemler cinsel hayat üzerinde olumsuz tesirler yaratırlar lakin üstte tabir ettiğimiz duygusal değişimler yüzünden yaratırlar, bir sonuç olarak cinsel fonksiyonu bozarlar. Yani bir erkeğin sperm morfolojisinin makûs olması, cinsel fonksiyonunu değiştirmez lakin bu tanıyı aldıktan sonra kendi cinselliğine, kişiliğe yüklediği manalar sonucu cinsel yaşantısı bundan etkilenir.
Erkekler de bayanlarla eşit seviyede etkilenir bu süreçlerden; lakin onlar hislerini daha az söz ederler, bunu çok göstermezler. Bu durum erkeklerin ilgi içerisinde yalnız hissetmelerine ve takviye almaktan uzak kalmalarına sebep olur. Başarısız tedavi tecrübeleri arttıkça çiftler daha depresif olurlar, cinsel hayatları daha az tatmin edici olur. Zira artık cinsellik büsbütün çocuk sahibi olmak odaklıdır. Vakitle çocuk sahibi olmakla ilgili telaşlar artar, toplumsal izolasyon yaşarlar. Çiftler kendilerini etiketlenmiş hissederler, bitmeyen bir “kayıp” hissi vardır. Kendilerini akranlarıyla karşılaştırırlar, kusurlu ve maharetsiz hissederler; bu da özgüvenlerini zedeler.
Yapılan bir araştırmada yalnızca erkek faktörlü ve yalnızca bayan faktörlü infertilite hastalarının erkek partnerleri ortasında ruhsal bir kıymetlendirme yapılmış. Bu araştırmanın sonucunda erkek faktörlü kümenin erkeklerinin öbür kümenin erkeklerine nazaran cinsel hayatları ile ilgili ve kendi ferdî kimliklerine yönelik daha olumsuz algılara sahip oldukları bulgulanmıştır. Bu sonuçlara nazaran görülüyor ki yalnızca erkek faktörlü infertilitede erkekler, hayatlarını daha az denetim edebildiklerini, gayelerine ulaşmada yetilerinin daha az olduğunu ve ferdî olarak bu durumdan daha fazla sorumlu olduklarını düşünüyorlar. Öbür kümelere nazaran daha çok özgüven sorunları yaşıyor, etiketlendiklerini, kusurlu görüldüklerini düşünüyorlar. Bununla birlikte bu erkekler öbür kümelere nazaran daha az cinsel tatmin yaşarken, cinsel açıdan kendilerini daha başarısız hissediyorlar.
Kadınlar, bu durumlarla baş etmede yüzleşme, sorumluluğu kabul etme, toplumsal takviye arama yaklaşımlarını daha çok benimserken; erkekler bu hususlarla ilgili konuşmak konusunda sorun yaşıyorlar, anlaşılamayacaklarını düşünüyorlar ya da yok sayıyorlar. Bu durum ise gerilimin ortadan kalkmasını sağlamamakla bir arada kaçınmacı bir tavır sergilemelerine sebep oluyor. Bu da aslında sorunun tahlile ulaşmadan rafa kaldırılmasına ve ileriki vakitlerde daha büyümüş bir halde farklı biçimlerde bizi rahatsız etmesine sebep oluyor.
NE YAPMALIYIZ?
Çiftlerin infertilite tedavisini yarıda bırakmalarının, ertelemelerinin en büyük sebeplerinden birinin ruhsal zorluklarla baş etmedeki çektikleri zahmetler olduğu görülmüştür. Bunun için de süreçte yaşanan bütün olumsuz tecrübelerin yarattığı gerilim ögeleri, depresyon ve anksiyete (kaygı) üzere düşünce yaratan durumları hafifletecek bir grup ruhsal müdahalelerin epeyce yararlı olduğu bulgulanmıştır.
BU HADİSELERDE PSİKOLOİK DANIŞMANLIĞIN ODAK NOKTASI NEDİR?
İlk maksat infertilite konusunda bilgilendirmek, korkularının kaynağını söz edebilmesini sağlamak, partnerinin hayal kırıklığı fikirleri ile ve tıpkı vakitte infertilitenin yarattığı duygusal çatışmalarla baş etmesine yardımcı olmaktır. Bu alanda yürütülen psikoterapi çalışmaları, hastanın sorun çözme maharetlerini arttırarak acı, kayıp, suçluluk ve utanç hisleri, hayal kırıklığı, korku, depresyon ve toplumsal izolasyon ile uğraş edebilmelerini sağlar.
