Erken ergenlik, çocukların olağandan daha erken yaşta ergenlik belirtileri göstermeye başlaması durumudur, genel olarak kız çocuklarında 8 yaşından, erkek çocuklarında ise 9 yaşından evvel ergenlik belirtilerinin ortaya çıkması erken ergenlik olarak kabul edilir. Bu belirtiler kızlarda göğüs dokusu gelişimi, erkeklerde testis hacminde artış, her iki cinsiyette de koltuk altı ve genital bölgede tüylenme halinde olabilir. Ergenliğin erken başlamasına ilişkin problemler daha çok kız çocuklarda görülmektedir.
Erken Ergenliğin Nedenleri
Erken ergenliğin birden fazla vakit bariz bir nedeni yoktur. Fakat genetik faktörler, çevresel tesirler, beslenme alışkanlıkları ve hormonal dengesizlikler erken ergenliğe neden olabilir. Nadiren hipofiz bölgesinde ilişkin problemler yahut başka tıbbi durumlar da bir neden olarak karşımıza çıkabilir.
Erken Ergenliğin Tesirleri Neler Olabilir?
Birazdan açıklamaya çalışacağım üzere her olgu için geçerli olmamakla birlikte; erken ergenlik, çocukların fizikî, duygusal ve toplumsal gelişimini etkileyebilir. Erken ergenlik yaşayan çocuklar yaşıtlarına nazaran daha süratli büyüyebilir ve büyüme plakları daha erken kapanabilir. Bu durum, potansiyel final uzunluktan kayıp ile sonuçlanabilir. Duygusal ve toplumsal açıdan ise, erken ergenlik yaşayan çocuklar yaşıtlarından farklı görünme ve davranma nedeniyle özgüven sıkıntıları, toplumsal izolasyon ve duygusal zorluklar yaşayabilir.
Erkence Başlayan Her Ergenliği Durdurmalı Mıyız?
Bu soruya kısa karşılık vermem gerekirse; ‘Hayır; ergenlik bulguları erkence başlayan her çocuğun ergenliğini durdurmaya gerek yoktur’ diyebilirim. Nedenini şu biçimde açıklamak isterim. Öncelikle ergenlik bulguları erkence başlayan her çocukta nitekim ergenlik başlamamıştır, dolayısı ile durdurulması gereken bir süreç yoktur. Bir diğer söz ile fizikî olarak saptadığımız durumun hormonal bir karşılığı olmayabilir. Bazen de ergenlik erkence başladığı halde çok yavaş bir seyir gösterir ve hiçbir kayıp ile sonuçlanmaz. Yani çocuk ne büyüme potansiyelinden kaybeder ne de psikososyal olarak hazır olmadığı bir yaşta adet görür. Sonuçta erken ergenlik bulgusu yaşayan her çocukta uzunluk kısalığı ve erken yaşta adet görme süreci gerçekleşmez. Bu durumda klinik izlem nitekim tedavi edilmesi gereken bir durum olup olmadığını bize gösterecektir.
Ne Vakit Ergenlik Durdurucu Tedaviler Kullanmalıyız?
Ergenlik durdurucu tedavilerin kızlarda 6, erkeklerde 8 yaşından evvel nitekim ergenliği başladığı kesin olarak gösterilen çocuklara başlanılmalıdır. Lakin 6-8 yaş ortasında ergenliği başlayan kız çocuklarında ve 8-9 yaş ortasında ergenlik belirtileri başlayan erkek çocuklarında ise tedavi kararı ergenlik bulguları süratli ilerleyen erken ergenlik olgularına saklanılmalıdır. Sonuçta tedaviden sahiden fayda görecek olgular belirlenmelidir. Sadece ergenliği ötelemek için ergenlik durdurucu tedaviler kullanılmamalıdır.
Hasta Yakınlarına Öneriler
Bilgi Edinin: Erken ergenlik hakkında gerçek ve emniyetli bilgiler edinmek, çocuğunuzun durumunu daha uygun anlamanıza yardımcı olacaktır. Hekiminizden yahut muteber kaynaklardan bilgi almayı ihmal etmeyin.
Duygusal Dayanak Sağlayın: Ergenlik süreci hangi yaşta başlarsa başlasın kolay bir periyot olmayabilir. Süratli fizikî ve duygusal değişimlere kimlik bulma gayretinin da eklenmesi ile süreç daha zorlaşabilir. Ergenlik bulguları arkadaşlarından daha erken başlayan çocuklar için tüm süreci yönetmek sıkıntı olabilir. Çocuklarınızı doktorunuzdan de dayanak alarak bilgilendirmek ve desteklemek çok faydalı olacaktır. Çocuğunuzun hislerini söz etmesine müsaade verin ve onu dinleyin. Gerekirse bir psikolog veya danışmandan destek de alınabilir.
Sağlıklı Hayat Stilini Teşvik Edin: İstikrarlı beslenme, nizamlı fizikî aktivite ve kâfi uyku, çocuğunuzun genel sıhhatini dayanaklar. Bu alışkanlıklar, ergenlik sürecini daha sağlıklı bir biçimde geçirmesine yardımcı olabilir.
Çocuğunuzun Özgüvenini Destekleyin: Erken ergenlik yaşayan çocuklar, yaşıtlarından farklı hissetme eğilimindedir. Çocuğunuzun özgüvenini artırmak için onu destekleyin ve olumlu geri bildirimlerde bulunun.
Sonuç Erken ergenlik, çocuklar ve aileleri için kuvvetli bir süreç olabilir, lakin yanlışsız bilgi, takviye ve tedavi ile bu süreç yönetilebilir. Çocuğunuzun fizikî ve duygusal gereksinimlerini göz önünde bulundurarak, onun sağlıklı bir gelişim süreci geçirmesine yardımcı olabilirsiniz. Bazen ergenlik durdurucu tedaviler tıbbi bir ihtiyaç olabilir ve çocuk bu tedaviden fayda görebilir, lakin bunun her vakit en hakikat seçenek olmadığını da tekrar vurgulamak isterim.
