İSTANBUL – Anayasa Mahkemesi (AYM), 2016 yılında 17 yaşında olan ve ‘Etekli terörist’ diye fotoğrafı paylaşılıp haber yapılan M.S.A.’nın müracaatında kararını verdi. Dün Resmi Gazete’de yayımlanan kararda polis tarafından fotoğrafları basına sızdırılan M.S.A.’ya yönetimin 150 bin TL tazminat ödemesine karar verildi, kelam konusu haberler için “Açıkça yalan” tabiri kullanıldı.
RAS EL SENİ KUTLAMASINA KATILDI
Batman’da yaşayan ve 2016’da 17 yaşında olan M.S.A. arkadaşlarıyla birlikte ‘Ras-el seni’ olarak bilinen, Arap Alevileri tarafından her yıl 14 Ocak’ta kutlanan yılbaşı cümbüşüne katıldı. M.S.A. ve arkadaşları kutlamaların klâsik bir modülü olarak bayan kılığına girdi.
Aynı gün devriye misyonu yapan polisler M.S.A. ve bir arkadaşını durdurdu, GBT denetimi yaptı. Bu sırada iki gencin fotoğrafı da çekildi. İki genç, haklarında rastgele bir soruşturma olmadığı için denetimden sonra hür bırakıldı.
POLİS, FOTOĞRAFLARI SIZDIRDI
Ancak polis tarafından çekilen fotoğraflar basına sızdırıldı ve aralarında Anadolu Ajansı ile iktidara yakın medya organlarının da bulunduğu birtakım yayınlar “Etekli teröristler yakalandı” başlığıyla haberler yaptı. Haberde gençlerin Şırnak Silopi’de yakalananan ‘teröristler’ oldukları sav edildi. AYM’nin gerekçeli kararında atılan haber başlıkları şöyle sıralandı:
“Hainler yeniden eteklendi. Korkaklara bu yakışır.” “Etekli teröristler kıskıvrak yakalandı.”, “Teröristler etek giyip kaçarken yakalandı.”, “İşbirlikçi gözaltında”, “YDG-H üyesi dört terörist yakalandı. Teröristlerin üzerinden çıkan etek, başörtüsü ve elmalar dikkat çekti.”
YEREL MAHKEME DE M.S.A.YI HAKLI BULDU
M.S.A, hiçbir suça karışmadığı hâlde şimdi 17 yaşındayken, terörist olduğu teziyle ‘yüzü buzlanmaksızın’ paylaşılan fotoğrafın ve haberlerin psikolojisine ve toplumsal hayatına ağır ziyan verdiğini belirterek Batman 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne maddi ve manevi tazminat davası açtı. Mahallî mahkeme, yapılan haberlerin gerçeği yansıtmadığı ve kamu faydası taşımadığına hükmederek 5 bin TL tazminat ödenmesine karar verdi. M.S.A, tazminat ölçüsüne itiraz ederek bir üst mahkemeye başvurdu. Bölge Yönetim Mahkemesi de 5 bin liralık tazminatı uygun bulunca belgeyi Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı.
Anayasa Mahkemesi, MSA’nın başvurusunu haklı bularak tekrar yargılama yapılmasına ve fotoğraflarının polis tarafından sızdırılması nedeniyle M.S.A.’ya Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 150 bin lira tazminat ödenmesine karar verdi.
GEREKÇELİ KARAR: HABERLERİN AÇIKÇA PALAVRA OLDUĞU SONUCUNA ULAŞILDI
Gerekçeli kararda, haber metinlerinde “Silopi’de dört terörist etekli hâlde yakalandı” tabirinin geçtiğini lakin M.S.A.’nın hayatının hiçbir periyodunda Silopi’ye gitmediğinin anlaşıldığı belirtilerek şöyle denildi:
“Gerçekten de haber metnine nazaran ‘Silopi’de dört terörist etekli hâlde yakalanmış’tır. Halbuki müracaatçı hayatında Silopi’ye gitmediğini tabir etmiştir. Anayasa Mahkemesi, içerik ve sunuluş biçimiyle bir bütün olarak ele alındığında haberlerin açıkça palavra olduğu, haberleri hazırlayan gazetecilerin de mesleklerinin ödev ve sorumluluklarını yerine getirmedikleri sonucuna ulaşmıştır. Çünkü şimdi müracaatçıya güvenlik güçleri yahut isimli makamlarca rastgele bir suçlama yöneltilmediği, terörist olduğuna ait rastgele bir tezde bulunulmadığı hâlde müracaatçı basın yoluyla terörist olarak suçlanmıştır.
‘İLK DERECE MAHKEMENİN VERDİĞİ TAZMİNAT ÖLÇÜSÜ ÇOK DÜŞÜK’
Anayasa Mahkemesi, derece mahkemesinin 5.000 TL olarak belirlediği manevi tazminat ölçüsü ile -Türk lirasının 2017 yılındaki satın alma gücü dikkate alındığında- müracaatçının uğradığı ziyanlar ortasında açık bir orantısızlık olduğunu, hükmedilen tazminatın haklar ortasında istikrar kurmaktan uzak olduğunu kıymetlendirmektedir. Müracaatçı, yaşadığı yörede klasik yılbaşı kutlamasına katılmasına rağmen etekli bir terörist ve hain olarak haberlere husus edilmiş, kelam konusu haberler yüzünden şimdi 17 yaşındayken terörist olarak tanınır hâle gelmiştir. 17 yaşında bir kimsenin terör örgütü üyesi olduğuna dair hakkında palavra haber yapılmasının toplumsal ve ruhsal açıdan ağır sonuçları olacağı açıktır. Şu hâlde takdir edilen manevi tazminat ölçüsünün somut olayın kuralları dikkate alındığında tazminatın hakkın özünü zayıflatacak kadar düşük olduğu anlaşılmıştır.”
RAS-EL SENİ NEDİR?
Genellikle Arap Alevileri tarafından her yıl 14 Ocak’ta kutlanan bir dini bayramdır. Tabir Arapçada yeni yıl manasına gelir. Kutlama gelenekleri ortasında yaşça küçük olanların büyükleri ziyaret etmesi, büyüklerin küçüklere harçlık vermesi, kibbeh denilen lokal yemeğin yapılması ve ikram edilmesi üzere etkinlikler vardır.
Ras-el seni birebir vakitte Hz. İsa’nın halkını firavunun elinden kurtardığı gün olarak kabul edilir. Nusayrilerin, Ras el-Seni’den 6 gün sonra kutladığı Ğidil Kiddes bayramı ise Hz. İsa’nın vaftiz edildiği gün olarak sayılır. Geleneklere nazaran bu bayramda çocuğu olmayan çiftler akarsuya dalıp çıkar. Bu gelenek uzun yıllar devam ettikten sonra günümüzde unutulmaya yüz tutmuştur.
Kutlamalar kapsamında miladi takvime nazaran her sene yılbaşından on üç gün sonra klâsik bir yılbaşı cümbüşü yapılmakta ve âdet gereği birtakım erkekler bayan kıyafeti giymektedir.
