Pilates eğitmenlerinden masaj terapistlerine birçok uzman, fasyanın yumuşaklığını sağlayacak tavsiyelerde bulunurken, köpük silindirlerden masaj tabancalarına çeşitli araçlar da fasya sıhhatini güzelleştirmek isteyenlerin hizmetine sunulmuş durumda. Pekala, Fasya nedir? Fasyanın sağlıklı olması için ne yapmalıyız?
FASYA NEDİR?
Fasya, ak zar yahut fascia, cilt altında yer alan, kasları ve öteki iç organları birbirine bağlayan, stabilize eden, çevreleyen ve ayıran, öncelikle kolajenden oluşan bir bağ doku katmanıdır. Fasya, yüzeyel fasya, derin fasya ve visseral fasya olarak katmanlarına nazaran yahut işlev ve anatomik pozisyonuna nazaran sınıflandırılır.
Ligamentler, aponeurozlar ve tendonlar üzere fasya da, çekme tarafına paralel bir dalgalı nizamda yönlendirilmiş, yakın paketlenmiş kolajen elyaf demetleri içeren fibröz bağ dokudan oluşur. Bu nedenle fasya esnektir ve dalgalı liflerin çekme kuvveti tarafından düzleştirilmesine kadar büyük tek istikametli gerilme kuvvetlerine dayanabilir. Bu kolajen lifleri, fasya içinde yer alan fibroblastlar tarafından üretilir.
FASYA SIHHATİ İÇİN NELER YAPABİLİRİZ?
Fasyayı güçlü ve esnek tutmanın en tesirli yolu hareketli olmak. Bunun yanı sıra uzmanların birkaç spesifik tavsiyesi daha var. Dr. Langevin, direnç antrenmanlarının fasyayı güçlü tutmanın bir yolu olduğunu belirterek, “Zayıf bir kas hareket edip fasyayı da hareket ettirme konusunda çok uygun bir iş çıkaramaz. Sertleşmiş ve yapışmış bir fasya da kasın vazifesini yapmasına yardım edemez. Bu ikilinin birbirlerine gereksinimleri var. Biri güzelleşmeye başlayınca başkasına de yardımcı olur” dedi.
Dr. DaPrato ise dans etmek, tenis oynamak, yüzmek, zıplarken kolların açılarak ellerin baş üstünde birleştirildiği jumping jack hareketi üzere birebir anda birçok hareketi yapmayı gerektiren antrenmanların, fasyanın kaygan kalmasını sağladığını söyledi. Bilhassa sıçrama gerektiren hareketler, fasyanın sıhhati için bilhassa tesirli. Almanya’da Ulm Üniversitesi’nde bulunan Fasya Araştırma Kümesi’nin yöneticisi Robert Schleip, “Örneğin sekerek yürümek bu manada şahane bir hareket örneği” dedi.
Dr. Langevin, yakın zamanda hareketsiz günler geçirmiş olanlara da “Fasyamıza hassas davranmak, ağır ağır ilerlemek ve kaybolan hareket hünerini yine kazanmaya çalışmak çok önemli” ihtarında bulundu. Örneğin dinamik esneme ismi verilen ve kası tıpkı anda hem sıkıştırıp hem uzatan antrenmanlar, sağlıklı fasyaya da hasarlı fasyaya da yarar sağlıyor. Gövdeyi döndürme hareketleri, squat’lar ve öne lunge’lar bu antrenmanların hoş birer örneği.
Uzmanlar kişinin kendine en uygun programı bulabilmesi için bir fizik tedavi uzmanından yardım almasının en doğrusu olduğu görüşünde. Hareketli olmanın yanı sıra gün içinde daima su içmek de kaygan ve daha sağlıklı bir fasya için yapabileceğiniz bir öbür kolay hareket.
