Fistüller, sindirim, idrar ve üreme sistemlerinde ve dolanım sisteminde ortaya çıkabilir. Fistüller konjenital bir durum olabilir; bu, uteroda geliştirildikleri yahut hastalık, enfeksiyon, cerrahi yahut yaralanma nedeniyle bedende gelişebilecekleri manasına gelir. Artık, Fistül nedir? Fistül çeşitleri nelerdir? Gelin daima birlikte öğrenelim…
FİSTÜL NEDİR?
Fistül terimi Latincede tüp manasına gelen fistula sözünden türetilmiştir. Fistül, bir organla diğer bir yapı ortasındaki olağandışı bir ilişkidir. Bir organın iltihaplanması yahut yaralanması durumunda fistüller gelişir. Crohn Hastalığı ve Ülseratif Kolit üzere enflamatuar bağırsak şartları, örneğin iki bağırsak lupu ortasında fistül oluşumuna neden olan şartların örnekleridir.
Fistül için en yaygın yerleşim yeri anüs civarındadır. Bunlara perianal fistüller denir. Fistüllerin yarısından fazlası bu yerde oluşur. İkinci en yaygın yerleşim yeri bağırsak döngüsü ortasındadır. Fistüller ayrıyeten aşağıdaki yerlerde de oluşabilir:
Vücudun birçok yerinde fistüller oluşabilir. Bunlar ortasında oluşabilir:
– Bir arter ve damar
– Safra kanalları ve cilt yüzeyi (safra kesesi ameliyatından)
– Serviks ve vajina
– Boyun ve boğaz
– Kafatası ve nazal sinüs içindeki boşluk
– Bağırsak ve vajina
– Deri yüzeyi
– Rahim ve periton boşluğu (karın duvarları ile iç organlar ortasındaki boşluk)
– Akciğerlerdeki bir arter ve ven (kanın akciğerlerde gereğince oksijen almamasıyla sonuçlanır)
– Göbek ve bağırsak
Ülseratif kolit yahut Crohn hastalığı üzere enflamatuar bağırsak hastalıkları, bir bağırsak iltihabı ortasında fistüllere neden olabilir. Yaralanma, arterler ve damarlar ortasında fistüllerin oluşmasına neden olabilir.
FİSTÜL ÇEŞİTLERİ
Fistüller, bedenin rastgele bir yerinde görülebilir; lakin en yaygın olarak bağırsak ve anüste gelişir. İdrar yollarında da çeşitli organlara açılan fistüller gelişebilir.
– Anal fistül
Anal fistül, bağırsağın son kısmı ile anüs etrafındaki deri ortasında gelişen küçük tünel biçimindeki olağandışı yapılardır. Ekseriyetle anüs yakınındaki bir enfeksiyonun sonucu olarak gelişen apse nedeniyle ortaya çıkar. Apse boşaldığında geriye küçük bir kanal kalabilir. Anal fistül, rahatsızlık hissi ve cilt tahrişi üzere beğenilen olmayan belirtilere neden olabilir ve ekseriyetle kendi başına iyileşmez. Birçok durumda cerrahi yolla kapatılması gerekir.
Anal fistülün en kıymetli nedeni üzere anüs etrafında gelişen apselerdir. Anal apseli her iki ila dört şahıstan birinde fistül geliştiği kestirim edilmektedir. Anal fistüller ekseriyetle tedavi edilmediği takdirde nadiren iyileştikleri için ameliyat edilmeleri gerekir.
– İdrar yolu fistülleri
İdrar yolu fistülleri, idrar yollarını oluşturan organlarla cilt yahut yakındaki bir öteki organ ortasındaki olağandışı bir irtibattır. Üriner fistüller idrar kaçırma ve enfeksiyona neden olabilir. Sıklıkla çeşitli ameliyatlardan sonra, travma nedeniyle, makul hastalıkların komplikasyonu olarak yahut radyasyon tedavisinden ötürü oluşur. En sık olarak histerektomi (rahmin alınması) ve sezaryen üzere karın yahut pelvik ameliyatlar sırasında mesaneye ziyan verilmesi sonucunda ortaya çıkar.
Çoğu idrar yolu fistülü cerrahi süreçle tamir edilir. En sık olarak idrar yolları ile vajina ortasında görülür ve olağandışı temas nedeniyle vajinadan dışkı ve idrar sızıntısına neden olabilir. İdrar yollarında çok sayıda fistül çeşidi görülebilir.
Vezikovajinal fistül: Vajina ve mesane ortasında görülür. Bayanlarda en sık görülen idrar yolu fistülü çeşididir. En sık rastlanan nedeni histerektomi ameliyatı geçmişidir.
Enterovezikal fistül: Mesane ve bağırsak ortasında bulunur. En yaygın idrar yolu fistüllerinden biridir.
Vezikouterin fistül: Mesane ve uterus ortasında bulunur.
Üreterovajinal fistül: Vajina ve üreter ortasında bulunur. Üreter böbrekler ve mesane ortasında idrar taşıyan tüp formundaki organdır. Bu küme fistüllerin birden fazla geçirilmiş histerektomi yahut öteki pelvik cerrahi süreçler nedeniyle ortaya çıkar.
Üretrovajinal fistül: Vajina ve üretra ortasında bulunur. Üretra idrarı bedenden atan idrar yolu kısmıdır.
Kolovezikal fistül: Kalın bağırsak ile mesane ortasındadır.
Rektovajinal fistül: Vajina ve rektum ortasında bulunur. Rektum kalın bağırsağın son kısmıdır.
Diğer fistüller:
Bağırsakların iki farklı kısmı ortasında oluşan fistülllere enteroenterik fistül denir.
Enterokolik fistül: ince ve kalın bağırsak ortasında olağandışı bir temas vardır.
Enterokutan fistül: Bu fistül tipi bağırsakla cilt ortasındadır.
Enterovaginal: Bu fistül çeşidi vajinaya ile bağırsaklar ortasında bulunur.
