Flört Şiddeti Nedir?

Bu yazımızda, insanlık tarihi kadar eski, insan ömrünün bir kesimi haline gelmişşiddet olgusundan ve natürel ki “sevgili şiddeti, romantik partner şiddeti, yakın partner şiddeti, münasebet içi şiddet” üzere birçok kavramla açıklanabilen, şiddet tipleri içerinde yer alan flört şiddetinden bahsedeceğiz. Çağımızdaki en güçlü ve giderek artan sorun haline gelen şiddet konusu günden güne çığ üzere artarken bu hususa sessiz kalmamalıyız. Toplumsal bir sorun olan şiddet, Dünya Sıhhat Örgütü (WHO 2002) tarafından “Kasıtlı olarak; tehdit yahut fiilen kendine, öbür bireye yahut bir küme ya da topluluğa karşı yaralama, vefat, ruhsal ziyan verme, engelleme yahut mahrum bırakma ile sonuçlanan fizikî güç kullanılması” olarak tanımlanmıştır (SET,2020).

Kişilerarası şiddet çeşidi olarak ele alınan flört şiddeti, partnerlerin ilgi içerisinde birbirlerine fizikî, sözel yahut duygusal şiddet uygulamaları ve davranışlarına toplumsal kısıtlamaları getirmesi olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir tanımlama ise, genç yetişkinlik devrinde yaşanan romantik münasebetlerde, küfürlü yahut şiddet içeren, tehdit, itme yahut tokatlama, dayak, zorla cinsel ilgiye zorlama üzere davranışları içeren saldırganlık, yıldırma ve baskı aksiyonları olarak tanımlanmaktadır (SET,2020). Flört şiddeti ve inançsız davranışlar; önemli ya da sıradan, kısa ya da uzun müddetli, şahısların tanımladığı ya da yaşadığı rastgele bir bağlantı biçiminde gözlemlenebilir.

İki bireyin duygusal, ruhsal, cinsel bağlılık kurduğu durumu tabir eden flört kavramının samimi, sıcak ve romantik bir paylaşım imajının tersine, partnerlerin öfke patlamaları, duygusal krizler, kıskançlık üzere vakitlerde fizikî gayeler haline geldiği de görülmektedir. Flört sürecinde partnerler birbirleri ile ahenk sürecini sağlayarak evlilik evresine geçebileceği üzere, flört anında travmatik süreçler de yaşayabilir.

Flört şiddetinin sınıflandırılması, öteki şiddet tiplerinin sınıflandırılmasıyla misal niteliktedir. DSÖ, flört şiddetini fizikî, cinsel ve ruhsal şiddet olarak 3 kümede sınıflandırmıştır (HAMZAOĞLU, TÜRK VE YAYAK,2020).

FLÖRT ŞİDDETİNİN TÜRLERİ

1.FİZİKSEL ŞİDDET:

Şiddet denildiğinde akla birinci gelen cins olan fizikî şiddet, şiddetin en kolay fark edilen formudur. Fizikî güç kullanımıyla vefatla sonuçlanan olaylara neden olabilmektedir. Fizikî şiddet acı vermek, yaralamak ya da kurbana fizikî ıstırap vermek için fizikî güç kullanımı olarak söz edilmektedir (HAMZAOĞLU, VD., 2020).

Tokatlamak, dövmek, tekme atmak, sıkıştırmak, ısırmak, itmek, sürüklemek, bıçaklamak, yumruk ya da ziyan verebilecek diğer bir şey ile vurmak, yakmak, boğmak, bir silah, bıçak kullanmak üzere davranışlar fizikî şiddete somut örneklerdir.

2. CİNSEL ŞİDDET:

Flört şiddeti kapsamında cinsel şiddeti; fizikî olarak partnerini cinsel bağlantıya girmek için zorlamak yahut korunmadan cinsel alakaya zorlamak, partnerinin istemediği ve kendisini aşağılayıcı yahut küçük düşürücü hissedebileceği davranışlarda bulunmaya zorlamak, cinsel bağ sırasında partnerine ziyan vermek olarak tanımlamak mümkündür (HAMZAOĞLU, VD., 2020).

3. RUHSAL ŞİDDET:

Her ne kadar fizikî şiddet daha çok konuşulan bir şiddet tipi olsa da günlük ömürde en sık karşılaşılan şiddet tipi ruhsal şiddettir. Fizikî ve cinsel şiddetin olduğu üzere somut bulguları yoktur. Ruhsal şiddet toplum içerisinde ya da özel alanlarda öteki bir bireyi aşağılamak ve denetim etmeyi amaçlayan çeşitli davranışların sergilenmesi manasına gelir (HAMZAOĞLU, VD., 2020).

Psikolojik şiddet örnekleri ortasında; isim takmak, daima eleştirmek, şantaj, öteki kişinin utanmasını sağlayacak bir şeyler söylemek ya da yapmak, dövmekle tehdit etmek, izlemek ve hareketlerini kısıtlamak, aile ve arkadaşlara olan erişimini kısıtlamak, bilgiye, takviyeye, eğitim ve sıhhat hizmetleri üzere başka kaynak ve hizmetlere erişimi kısıtlamak yer alır. Kıskançlık da ruhsal şiddetin bir tipi olup, şiddet uygulayan partnerin flört münasebeti yaşadığı kişinin hayatındaki öteki bireyleri kıskanması durumudur (HAMZAOĞLU, VD., 2020).

Bu sınıflandırmaya ek olarak, ayrıyeten ekonomik şiddet de eklenebilir. Ekonomik şiddet partnerinin çalışmasına müsaade vermeme, istemediği işte zorla çalıştırma, çalışma ömründe ilerlemesine mahzur olma, para harcama özgürlüğünü elinden alma, kişinin maaşına, gelirine, mal varlıklarına el koyma vs. üzere davranışları içerebilmektedir (HAMZAOĞLU, VD., 2020).

Toplum sorunsalı olan flört münasebetinin, nasıl yaşanabileceği hakkında sağlıklı bir bilince sahip olamayarak, partnerlerin birbirlerini sınırlaması, birbirlerinin özel alanlarına karışması doğal bir süreç olarak algılanıyor (KAPLAN,2020). Bu noktada, yalnızca şiddetin tanımlanması değil, şiddetin nasıl algılandığı ve yorumlandığı da değerlidir. Ataerkil bir toplum nizamına sahip olmamız ve benimsemiş olduğumuz toplumsal cinsiyet rolleri nedeni ile hâlâ birtakım şiddet davranışları (kıskançlık yahut kısıtlamalar) sevgi göstergesi olarak kabul edilmekte, şiddet olarak değerlendirilmemektedir. Şiddetin bu formda kabul edilebilir bir durum olarak kıymetlendirilmesi ve olumsuz bir hal sergilenmemesi, şiddetin olağanlaşmasına ve kişinin maruz kaldığı şiddeti fark edememesine neden olmaktadır (HAMZAOĞLU, VD., 2020).

Flört şiddetini besleyen pek çok toplumsal yanlış inanış bulunmaktadır. Gençlerle bağlantılar konusunda konuşurken destekleyici, güçlendirici olabilmek ve onlara yargılamadan dayanak verebilmek için flört şiddeti konusunda sahip olduğunuz yanlış inanışları sorgulamak ve bu mitlerle çalışmak ehemmiyet taşır (ÖZTÜRK VD., 2018).

Flört Şiddetini Besleyen Mitler:

• İlgide kıskançlık ve sahiplenme sevginin göstergesidir.

• Alaka içindeki sözel ve duygusal şiddet çok da büyütülmemelidir.

• Duygusal bağ içinde şiddet uygulayan kişi toplumsal bağlarında de uyguluyordur.

• Şiddet uygulayan beşerler çoklukla eğitimsiz insanlardır.

• Flört içerisinde şiddet uygulayan her vakit erkektir.

• Erkekler hormonları nedeniyle cinsel dürtülerini denetim edemezler.

• Hayır demek bazen evet manasına gelebilir.

• Şiddete maruz bırakılanlar çoklukla zayıf karaktere sahip bireylerdir.

• Kişi maruz bırakıldığı şiddetten şikayetçi olmuyorsa; bu şiddet davranışından rahatsız olmadığı manasına gelir.

• Alaka içinde olanlar mahremdir; başkaları karışmamalıdır. (ÖZTÜRK VD., 2018).

Şiddet, klâsik olarak erkeklerin bayanları fizikî güç üstünlüğü ile denetim etme hakkının verildiği toplumsal erkek üstünlüğü bağlamında anlaşılabilirken, yalnızca erkek şiddetini değil, bayan şiddetini de anlamamıza yardımcı olabilecek süreçler ve özelliklerin kıymetli olduğu düşünülmektedir (SET,2020).

Cinsiyetler açısından şiddet uygulama oranlarına bakıldığında bu oranın birbirine çok yakın olduğu görülmektedir. Yani her iki cinsiyet de birbirine şiddet uygulamakta, partner şiddetinin hem uygulayanı hem de maruz bırakılanı olabilmektedir. (PARLAK, 2018).

Kişilerin bilhassa 14 -16 yaş aralığında flört münasebetlerine başladıklarını ve şiddete maruz kalma risklerinin de paralel bir biçimde arttığı gözlemlenmiştir. (Wekerle & Wolfe, 1999; Aslan vd., 2008; Glass vd., 2002; akt. Karabulut & Öztürk, 2017: 8). İlgili literatür tarandığında flört şiddetinin görülme sıklığının en ağır olduğu periyodun 16-24 yaş aralığı olduğu görülmektedir. (Mıhçıokur & Akıncı, 2015:12). İddia edersiniz ki bu yaş aralıkları çocukluk periyodunun sona ermesiyle birlikte mahremiyetin, arkadaşlığın, ilginin ve dayanağın yavaş yavaş aile dışındaki dünyada arandığı; zihinsel ve duygusal alanın dışa yanlışsız açıldığı bir periyot olan ergenliğe denk gelmektedir.

ERGENLİK DEVRİNDE ROMANTİK BAĞDA YAŞANAN ŞİDDET TECRÜBESİ, PARTNER ŞİDDETİNE MARUZ KALAN BİREYİ NASIL TESİRLER?

Ergenlik devrinde yaşanan istismar ve şiddete dair öğrenmelerin, yetişkin ömrüne aktarıldığı ve yetişkin partner ilgisinin temelini oluşturduğu düşünülmektedir(Knox vd., 2009; Akt., Parlak, 2018: 59). Cinsiyet açısından bakıldığında adolesan periyotta her iki cinsiyetin birbirine şiddet uyguladığı görülmektedir(Marcus, 2007; Akt., Parlak, 2018: 60). Ergenlik periyodunda romantik ilgide yaşanan şiddet tecrübesi ergenin romantik ilgi ve cinselliğe ait benlik bütünlüğüne ziyan verebilir. Dünyayı ve başka insanları adaletsiz ve destekleyici olmaktan mahrum olarak görmesine neden olabilir. Tıpkı vakitte birey, romantik ilgiye dair kâfi olmama duygusu yaşayabilir, kendisini inançsız ve sevilmeyen biri olarak görebilir. Hasebiyle istismar için kendisini suçlayabilir ve bu durum kusurlu bir benliği olduğuna dair bir algılamaya dönüşebilir (Knox vd., 2009; Akt., Parlak, 2018: 59).

Partner şiddetine maruz kalan bireyler fizikî yaralanmaların ötesinde anksiyete/kaygı bozukluğu, depresyon, yeme bozukluğu, sigara-alkol kullanımı, unsur kullanımı üzere ruhsal semptomlar sergileyebilmektedir (PARLAK, 2018). Birebir vakitte erken yaşta (15 yaşından önce) cinsel ilgiye girme, çok sayıda cinsel partnerin olması, korunmasız cinsel bağ, yaralayıcı araç gereç bulundurma, intihar niyeti yahut teşebbüsü üzere riskli davranışlar sergileyebilmektedirler (Silverman vd., 2001; Kaestle & Halpern, 2005; Avşar-Baldan & Akış, 2017: 42; Akt., Parlak, 2018: 61). Riskli seksüel davranışlar sonucunda istenmeyen gebelik ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar üzere uzun devir sıhhat sonuçlarıyla da karşılaşılabilmektedir (Silverman vd., 2001; Kaestle & Halpern, 2005; akt., Avşar-Baldan & Akış, 2017: 42).

Tüm bu sonuçlara karşın ergen romantik bağlantısında yaşanan şiddetin, ilginin sonlandırılmasında bir rolü olmadığı ve partnerlerin bağa devam ettiği görülmektedir. Partnere yapılan duygusal ve zamansal yatırımın fazla, öbür bir partner bulma alternatifininse düşük olması ilginin sürmesinde etken olduğu düşünülmektedir (Marcus, 2007; Akt., Parlak, 2018: 61).

ŞİDDETE MARUZ BIRAKILAN GENÇLERİ NASIL DESTEKLEMELİYİZ?

Yargılamadan dinleyin: Yaşadıklarını sorgulamayın. “Neden ayrılmıyorsun? Neden kendini korumuyorsun? Neden buna müsaade veriyorsun? Keşke benimle daha evvel konuşsaydın.” üzere sorular ve sözlerden kaçının.
Destekleyici bildiriler verin: “Bu yaşadıkların senin yanılgın değil. Hiçbir davranış şiddetin münasebeti olamaz. Yalnız değilsin. Gereksinim hissettiğinde ben buradayım.”
Süreci değerlendirmesini kolaylaştırın: “…olduğunda nasıl hissediyorsun? Ne yapmak istersin? Ne kadarını yapmaya hazırsın? Şayet ait devam ederse neler olacağını düşünüyorsun? Ayrılırsan neler olacağını düşünüyorsun?..”
Saygılı olun: Şahsî sonlarına saygılı olun; meraklı, ayrıntı isteyen, özel sorular sormayın.
Sabırlı olun: İlgiyi bitirmeye hazır hissetmiyorsa ivedi etmesini istemeyin. Bazen ısrarcı ve baskıcı olmak daha ziyan verici sonuçlara neden olabilir (ÖZTÜRK VD., 2018).

GÜVENLİ, SAĞLIKLI BİR BAĞLANTI NASIL MÜMKÜN OLABİLİR?

TOKSİK MÜNASEBETLERDEN NASIL KURTULABİLİRİZ?

Bir münasebete başlarken asıl temel hedefimiz kendimizi daha güzel hissetmek iken kimi münasebetler bize tam aykırısı tesir yapar; ziyan verir ve kendimizi makûs hissetmemize neden olur. Uzun müddet fark edilmeyen duygusal fizikî ziyan veren, çok fazla yıkıcı tesiri olan, kişinin kendini hiç düzgün hissetmediği ancak bunlara karşın de asla vazgeçemediği öteki bir deyişe gizlenmiş ruhsal zehir dolu o bağlantıya toksik bağ diyebiliriz.

Elbette her ilgi ve her birey birbirinden farklıdır. Öztürk’ ün (2017: 13) söz ettiği üzere güvenli bir ilişki aşağıdaki özellikleri içermelidir:

Kendi isteklerinin, muhtaçlıklarının, kanılarının, beğenilerinin farkında olmak ve bunları tabir edebilmek.
Zorunluluktan ya da karşındaki kişiyi şad etmek için değil, kendin istediğin için evet diyebilmek.
Suçlu hissetmeden hayır diyebilmek.
Çatışmaları, fikir ayrılıklarını, karşıdaki için duymanın sıkıntı olabileceği hisleri tabir ederken kendini inançta hissetmek.
Kendini gözetmek, kendine vakit ayırmak.
Arkadaşlarından, hayallerinden, hobilerinden ödün vermek zorunda bırakılmamak.
Hissettiklerin ve yaptıkların ortasında uyumsuzluk yaşamıyor olmak.
Kendi gayelerine ulaşmada desteklendiğini hissetmek.
Başkasının mutluluğundan değil, kendi mutluluğundan sorumlu olmak.
İlişki içinde eşit olduğunu hissetmek.