Folik asit eksikliği belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?

Folik asit bilhassa çocuk doğurma çağındaki bayanlarda kıymetlidir. Hamilelik sırasında folat eksikliği doğum kusurlarına yol açabilir. Folik asit eksikliği, yetersiz beslenme de dahil olmak üzere birçok nedenden kaynaklanabilir. Pekala, folik asit eksikliği belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik…

FOLİK ASİT YAHUT FOLAT NEDİR?

Adını yaprak manasına gelen “folium”dan alan folik asit, suda eriyen B kümesi vitaminlerden birisi olup, birinci defa 1943 yılında doğal besinlerden ayrıştırılmıştır. Hücre büyümesi, bölünmesi ve oluşan DNA hasarlarının onarılması açısından kıymetli bir vitamin olan folik asit, bu vazifelerinin yanı sıra kan üretiminde rol oynar. Yetişkinlerde folik asit için önerilen günlük alım ölçüsü 0.4 mg (400 mcg)’dır. Folik asitin yüksek dozlarda alımı, B12 vitamini eksikliğinin teşhisini zorlaştırabilir.

Diğer B vitaminleri ile birlikte folik asit, bedenimizin besinleri parçalamasına ve güce dönüştürmesine yardımcı olur. Folik asit ve folat, birbirinin yerine kullanılan tabirler olmakla birlikte, bunlar tıpkı değildir. Folat, besinlerde doğal olarak bulunan besin unsurudur, folik asit ise destekte kullanılan folatın sentetik versiyonudur.

Tahıl, un, ekmek, makarna, unlu mamüller, kurabiyeler ve krakerlere folik asit eklenmiştir. Folatta doğal olarak yüksek olan yiyecekler ortasında yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli ve marul gibi), bamya, kuşkonmaz, meyveler (muz, kavun ve limon gibi), maya, mantar, et (sığır karaciğeri ve böbrek gibi), portakal suyu ve domates suyu bulunur.

Folik asit, kandaki düşük folat düzeylerinin (folat eksikliği) yanı sıra anemi ve barsakların besin hususlarını uygun biçimde emememesi üzere komplikasyonlarını önlemek ve tedavi etmek için kullanılır. Folik asit ayrıyeten ülseratif kolit, karaciğer hastalığı, alkolizm ve böbrek diyalizi dahil olmak üzere yaygın folat eksikliği ile bağlantılı başka durumlar için de kullanılır.

Foto: shutterstock

FOLİK ASİT EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ

Folik asidin az olması durumunda anemi ortaya çıkar. Folik asit eksikliğinin olduğu durumlarda şahısta halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı, deride ve mukozada solgunluk üzere belirtiler yaşanır. Ağız kenarlarındaki çatlakların folik asit yetersizliğinden ileri geldiği bilinse de bu durum, demir, B2 ya da B6 yetersizliğinden de kaynaklanabilir. Folik asit eksikliğinde ağrı yaşanır, lisan kızarır, yüzeyindeki pürüzler kaybolur. Folik asidin hafif eksikliğinde şahısta depresyon görülebilir. Daha ağır eksikliklerde ise hudutlar hasara uğrar ve önemli ruhsal problemler yaşanabilir.

Yaygın belirtiler:

– Yorgunluk
– Enerjisizlik(letarji)
– Baş dönmesi, Bayılma hissi
– Basitçe nefessiz Kalma

Daha az yaygın belirtiler:

– Baş ağrıları
– Kalp atışının kolay kolay hızlanması (çarpıntı)
– Tat duyusunun değişmesi ve azalması
– Kulaklarda çınlama
– Solgun görünüm
– Ellerde uyuşma
– Ayaklarda uyuşma
– Depresyon

FOLAT EKSİKLİĞİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Folat eksikliği olan tüm hastalara, eksikliğin düzeltilmesi için ek folik asit sunulmalıdır. Tipik olarak oral folik asit (günde 1 ila 5 mg) folat eksikliğini tedavi etmek için kafidir. Oral ilaçları tolere edemeyen hastalar için intravenöz, subkütan yahut intramüsküler folik asit formülasyonları kullanılabilir. İndirgenmiş bir folat formu olan folinik asit (leucovorin olarak da bilinir), öncelikle metotreksatın toksisitelerini önlemek için kullanılır. Terapi mühleti, birinci eksikliğin nedeninin devam edip etmediğine bağlıdır. Malabsorpsiyon yahut kısa bağırsak sendromları olan hastaların uzun vadeli tedaviye gereksinimleri vardır.

Eşzamanlı B12 vitamini eksikliği olan hastalarda, B12 vitamini eksikliğinin giderilmesi zaruridir. Yalnızca folat tedavisi, tedavi edilmezse muhtemelen ilerleyebilecek ve kalıcı nörolojik hasara neden olabilecek B12 eksikliğine bağlı nörolojik semptomları ve bulguları güzelleştirmez.

Tüm hastalar meyve ve zerzevat açısından varlıklı bir diyete teşvik edilmelidir.

Foto: shutterstock

FOLİK ASİT TARAFINDAN VARLIKLI GIDALAR

Folik asit açısından varlıklı besinler şunlardır:

– Kuşkonmaz
– Brokoli
– Yeşil yapraklı sebzeler
– Bamya
– Karnabahar
– Lahana
– Brüksel lahanası
– Karnabahar
– Ispanak
– Pancar
– Turunçgiller
– Papaya
– Kivi
– Avokado
– Mercimek
– Fasulye
– Bezelye
– Kereviz
– Yumurta sarısı
– Süt
– Portakal
– Sığır karaciğeri
– Böbrek