GAPS, yani *Gut and Psychology Syndrome (Bağırsak ve Psikoloji Sendromu)diyeti, Dr. Natasha Campbell-McBride tarafından geliştirilmiş; bağırsak sıhhati ile nörolojik, ruhsal ve immün sistem hastalıkları ortasındaki bağa odaklanan bir beslenme protokolüdür. Bilhassa otizm, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), depresyon, anksiyete, şizofreni, öğrenme zahmetleri, epilepsi, çölyak, romatoid artrit üzere durumlarla bağlantılı belirtileri uygunlaştırmayı gayeler.
GAPS Diyeti’nin Temeli: Bağırsak Mikrobiyotası
Modern tıpta giderek daha fazla kabul gören bir teoriye nazaran, bağırsak sıhhati genel sıhhatimizin temel taşıdır. GAPS diyeti de bu teoriden yola çıkarak bağırsak duvarını uygunlaştırmayı, geçirgen bağırsak sendromunu azaltmayı ve ziyanlı bakteri, maya ve toksinlerin bedene girişini önlemeyi hedefler. Zira bağırsak florası bozulduğunda toksinlerin kana karışması mümkün olur ve bu da beyin kimyasını direkt etkileyebilir.
GAPS Diyeti Aşamaları
1. Giriş Diyeti (6 alt kademeden oluşur):
Bu evre, bağırsak duvarını onarmayı hedefler. Mesken imali kemik suyu, probiyotik içeren fermente yiyecekler (lahana turşusu suyu, kefir gibi), yavaş yavaş zerzevat püreleri ile başlanır.
2. Tam GAPS Diyeti:
Tüm doğal, işlenmemiş besinlere geçilir. Organik et, balık, yumurta, zerzevat, fermente besinler, doğal yağlar ve birtakım meyveler özgürdür. Şeker, tahıllar, nişasta, işlenmiş eserler ve laktoz içeren süt eserleri yasaktır.
3. Yine Giriş Evresi:
Bağırsaklar büsbütün güzelleştiğinde, bireyin tolere edebildiği yeni besinler (glutensiz tahıllar, birtakım süt ürünleri) yavaşça diyete eklenir.
GAPS Diyeti Kimler İçin Uygundur?
– Otizm spektrum bozukluğu olan bireyler
– Dikkat dağınıklığı/hiperaktivite bozukluğu yaşayan çocuklar
– Sindirim sorunları, besin intoleransları, cilt sorunları olanlar
– Otoimmün hastalıklar ve beyin-sinir sistemi ile ilgili belirtiler gösteren bireyler
Ancak diyet kesinlikle bir uzman nezaretinde uygulanmalıdır. Zira epeyce kısıtlayıcıdır ve uzun vadeli istikrarlı beslenme planlaması gerekir.
Bilim Ne Diyor?
GAPS diyetiyle ilgili bilimsel araştırmalar hudutlu olsa da, bağırsak mikrobiyotası ve beyin alakasını inceleyen çok sayıda araştırma bulunmaktadır. Bağırsak florasının ruh hali, davranış, bağışıklık sistemi ve beyin gelişimi üzerinde direkt tesirli olduğu bilinmektedir. Bu nedenle GAPS diyeti, bilhassa doğal ve bütünsel yaklaşım arayanlar için dikkat alımlı bir seçenek olmuştur.
Sonuç olarak:
GAPS Diyeti; bağırsak sıhhatini merkeze alarak zihinsel, davranışsal ve fizikî belirtileri uygunlaştırmayı hedefleyen bütünsel bir beslenme programıdır. Her bireyin muhtaçlığı farklı olduğundan, uzman dayanağıyla uygulanmalı ve süreci yakından takip edilmelidir.
