Çocukların lisan ve konuşma gelişiminde kişisel farklılıklar gözlenebilir lakin belli yaşlarda edinmesi gereken maharetler vardır. Gecikmiş lisan ve konuşma, çocuğun edinmesi beklenen devirde makul hünerleri edinememesi durumudur. Tıptaki ismi Alalia’dır.
Gecikmiş konuşma bozukluğu olan çocuk söylenenleri anladığı ve tabirleri kavradığı lisan olan alıcı lisan hünerlerinde değil, kendini tabir ettiği tabir edici lisan maharetinde gecikme yaşar.
GDK Nedenleri nelerdir ?
Çocukta gecikmiş konuşma nedenlerinden aşağıdakilerden bir ya da birkaçı birebir anda bulunabilir:
Çocuğun anne babasından aktarılan genetik (Ailede bir geç konuşma hikayesi yahut lisan konuşma bozukluğu varsa )
Konuşma üretiminde kullanılan artikülatör organlarında hasar, görme kaybı yahut işitme kaybı
Beynin lisan ve konuşma ile ilgilenen temporal lobundaki hasardan , beyin dalgaları kaynaklı iletim bozukluklarından, teneffüs bozukluklarına bağlı nörofizyolojik nedenler
Ailenin çocuğa karşı ilgisi ve yaklaşımları ,
GDK Sebepleri
Motor gelişim geriliği
Genetik bozukluklar
Yarık damak dudak
Zihinsel yetersizlik
Gecikmiş konuşma bozukluğunun belirtileri de aşağıdaki halde sıralanabilir :
1. Yaşıtlarına oranla konuşmazlar ya da sonlu sayıda söz kullanarak kısa cümleler kurarlar. Kendilerini söz edemezler.
2. Ağız ve gırtlak bölgesinde yutma ve çiğneme üzere fonksiyonel sorunlar yaşayabilirler.
3. Söz dağarcıkları kısıtlıdır. Sözler yerine işaretle göstermeye yönelebilirler.
4. irtibat kurmaya karşı isteksiz davranabilirler.
5. Ortama ahenk sorunu yaşayabilirler.
6. Dikkat eksikliği yahut dağınıklığı yaşayabilirler.
7. 12-15 aylıkken kolay sözler söyleyemiyorsa
8. 18 aylıkken kolay sözleri anlayamıyorsa
9. 3 yaşında ve hala iki,üç sözlü cümle kuramıyorsa
10. 4-5 yaşlarında çarçabuk bağlantı kuramıyorsa ve kısa bir öykü anlatamıyorsa
Gecikmiş lisan ve konuşma bozukluğunda kaç yaştan itibaren şüphelenebiliriz?
3 yaş kritik noktamız. 3 yaşına gelen bir çocuk hala 3 sözlü cümleleri kuramıyorsa,suyu ıı diye gösteriyorsa,uçağa uçak diyemeyip vuu diyorsa elhasıl yansıma sözlerle konuşuyorsa bunlara dikkat etmeliyiz.
Gecikmiş lisanda 18 ay kıymetlidir , çocuk en az 20 sözcük kullanıyor olmalıdır. Ayrıyeten 24 ay değerli , en az 100 sözcük ve iki sözcüklü tabirler , cümle kurma gözleniyor olmalıdır.
Gecikmiş lisan ve konuşma nasıl teşhis edilir? Doktor çocuğun konuşmasını dinleyip gelişimini denetim ettikten sonra odyoloğa yönlendirir. İşitme testi istenir. Şayet işitme testinde rastgele bir sorun görünmüyorsa odyolog tarafından çocuk, lisan ve konuşma terapistine yönlendirilir .Dil ve konuşma terapisti çocuğu gözlemledikten sonra birtakım testlere doğal tutarak teşhisini koyar ve gerekli terapiye başlar. Gecikmiş lisan ve konuşma probleminin sebeplerini araştırarak evvelce önleyemeyebilirsiniz. Ancak çocuğun gecikmiş lisan ve konuşması işitmeyle ilgili bir sorundan kaynaklanıyorsa işitme takviyesi ya da koklear implant çocuğa yardımcı olabilir. İşitme sorunu çözüldüğünde çocuk söylenenleri anlıyorsa çocukla daha çok irtibata geçerek reaksiyon vermesini sağlayabilirsiniz. Çocuğunuzun rastgele bir tedaviye gereksinimi olmayabilir. Kimi çocukların konuşmaya başlaması biraz vakit alabilir. Uygulanacak tedavi programı gecikmiş konuşmanın sebeplerine bağlı olarak belirlenir. Bunun sonucunda terapiye başlanılır.Gecikmiş lisan ve konuşma önlenebilir mi?
Gecikmiş lisan ve konuşma sıkıntısının tedavisi
