STRES NEDİR?
Stres; bireyin günlük ömründe davranış değiştirmesini ya da ahenk sağlamasını gerektiren rastgele bir olayla karşılaştığında bunu tehdit, baskı, gerginlik yaratıcı durum olarak algılamasıdır.
Savaş ve doğal afetler üzere birtakım vefat kalım durumları, travmatik olaylar tabiatı gereği gerilim yaratıcı durumlardır.Hatta düğün, terfi etme üzere çoklukla olumlu görünen olaylar bile bireyde bir değişim ve ahenk gerektirdiği için gerilime yol açmaktadır.
STRES TEPKİSİ NEDİR?
Stres altındayken meydana gelen değişim tehdit olarak algılanmakta ve beyinde gerilim hormonları salgılanmaya başlamaktadır.Bu durumda beden 3 etaptan geçmektedir.Bunlar;alarm, direnç ve tükenmedir.
ALARM:Vücut rastgele bir gerilim kaynağıyla karşılaştığı vakit buna hazırlanır, gerilim hormonlarının salgılanmasıyla birlikte kan basıncı yükselir, terleme üzere fizyolojk degişimler meydana gelir.
DİRENÇ:Kişi gerilim yaratan sorunu tesirli bir biçimde çözdüğünde beden alarm etabında meydana gelen ziyanı onarır, reaksiyonlar ortadan kaybolur.
TÜKENME:Stresle tesirli bir formda baş edemediğimizde, ya da gerilim kaynakları çoğaldığında bedenin başetme kapasitesi zayıflar ve gerilim belirtileri tekrar ortaya çıkar.
STRES HERZAMAN BERBAT MÜDÜR?
Olumlu durumların yaratmış olduğu gerilim berbat değildir.Üniversiteyi kazanmak, yeni bir işe başlamak, yaşadığımız çevreyi değiştirmek, duygusal bir bağa başlamak üzere olumlu durumların yaratmış olduğu gerilimle başa çıkabildiğimizde, olgunlaşırız, kendimize olan itimadımız artar.Bu da gerilimin hayatımıza olumlu getirdiği tesirdir.
STRES KAYNAKLARI NELERDİR?
Pek çok insan omurundaki tertibi sürdürmek için güçlü bir istek duyar, değişime yol açan rastgele bir olay gerilim yaratır.
Yaşamış olduğumuz gerilimin büyük bir kısmı kıymetsiz gördüğümüz can meşakkatleri, gerginlikler ve engellemeler olarak tanımladığımız gündelik düşüncelerden kaynaklanmaktadır.Ufak çapta yaşanan gündelik külfetler büyük ömür olaylarını tetikleyerek gerilim yaratır.
Baskılar da gerilime katkıda bulunmaktadır.Baskı, hem içsel hem dışsal güçlerden kaynaklanmakta ve her iki durumda da bizlere yüksek performans göstermek için zorlandığımızı hissettirir.
Engellenmenin de gerilime katkısı epey fazladır.İhtiyaçlarımızı, davranışlarımızı hedeflediğimiz sonuca ulaştıramadığımız vakit kendimizi engellenmiş hissederiz.
Birden fazla birbiriyle örtüşmeyen istek, gereksinim, fırsat, ve emelle karşılaştığımızda çatışma meydana gelmektedir.Kişinin yaşadığı çatışmalar gerilim kaynaklarını besler.
STRESİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Stresin zihinsel, duygusal, bedensel ve toplumsal olarak farklı belirtileri vardır.
Stresin zihinsel Belirtileri:
Konsantrasyon, karar vermede zahmet, unutkanlık, zihin karışıklığı, hafızada zayıflık, çok derecede hayal kurma, tek bir fikir yahut fikirle meşgul olma, mizah anlayışı kaybı, düşük verimlilik, iş kalitesinde düşüş, yanılgılarda artış, muhakemede zayıflamadır.
Stresin Duygusal Belirtileri:
Kaygı yahut tasa, depresyon yahut çabuk ağlama, ruhsal durumun süratli ve daima değişmesi, asabilik, gerginlik, özgüven azalması yahut güvensizlik hissi, çok hassasiyet yahut kolay kırılabilirlik, öfke patlamaları, saldırganlık yahut düşmanlık duygusal olarak tükendiğini hissetmedir.
Stresin Fizikî Belirtileri:
Baş ağrısı, sistemsiz uyku, sırt ağrıları, çene kasılması yahut diş gıcırdatma, kabızlık, ishal ve kolit, döküntü, kas ağrıları, hazımsızlık ve ülser, yuksek tansiyon yahut kalp krizi, çok terleme, iştahta değişiklik, yorgunluk yahut güç kaybı, kazalarda artıştır.
Stresin Toplumsal Belirtileri:
İnsanlara karşı güvensizlik, diğerlerini suçlamak, randevulara gitmemek yahut çok kısa vakit kala iptal etmek, İnsanlarda yanılgı bulmaya çalışmak ve kelamla rencide etmek, haddinden fazla savunmacı tavır, bir çok şahsa birden küs olmak, konuşmamak.
STRES İDARESİ VE BAŞETME NASIL OLMALIDIR?
-Stres sırasında meydana gelen bariz değişim kişinin gergin olmasıdır.Gerginliğin ortadan kalkması için yapılacak birinci gevşeme tekniği nefes idmanıdır.Diyafram nefesi almak, gerginliğin ve tasanın denetim edilebilmesine yardımcı olmaktadır.Diyafram nefesi almak için; sol elinizi göğsünüzün üzerine, sağ elinizi midenizin üzerine koyun.Daha sonra burnunuzdan derin bir nefes alıp, biraz tutun ve ağzınızdan verin.Bu nefes antrenmanını telaşlı olduğunuz vakitlerde 2-3 sefer tekrarlayın.Uzun mühlet bu nefes antrenmanını yapmanız alışkın olmadığınız için başınızın dönmesine sebep olabilir.Bu nedenle 2-3 kez yapmak kâfi olacaktır.
-Kendinizi tanımaya, yeteneklerinizi keşfetmeye ve zevk aldığınız şeyleri yapmaya vakit ayırmanız geriliminizin azalmasına yardımcı olacaktır.
-Olaylara duygusal açıdan bakmak his durumunuzu etkileyip geriliminizin artmasına sebep olabilir bunun yerine, olaylara mantıksal açıdan bakmaya çalışıp, olayların akılcı tahlilini yapmaya çalışın.
-Telaşlı ve telaşlı davranmak geriliminizin artmasına neden olabilir, olaylara karşı sakin davranmaya çalışın.
-Kin, nefret ve düşmanca hisler geriliminizi arttırır bu hislerle başa çıkabilmeye bunun yerine olaylara sevgi ve müsamahayla bakabilmeye çalışın.
-Stresli olduğumuz durumlarda sistemsiz, sabırsız ve tıka basa yemek yeriz.Besinleri az çiğneyerek süratlice çok fazla yemek yeriz.Bu durumda kilo artışına sebep olup, yaşadığımız gerilimin artmasına neden olur.Günlük yaşantımızda ve gerilimli olduğumuz durumlarda istikrarlı beslenmeye, besinleri uzun müddet çiğneyip az yiyecek tüketmeye ihtimam göstermeliyiz.
-Aile, arkadaşlar, toplumsal kümeler üzere toplumsal takviye sistemleri gerilimle başa çıkmada yardımcı olmaktadır.
-Kısa hafta sonu tatilleri, eğlenceli seyahatler bedeninizin dinlenmesine, zihinsel olarak rahatlamanıza ve olumlu düşünmenize yardımcı olur.
-Sigara, alkol ve kafeinden uzak durmanız hem fizikî sıhhat açısından hemde geriliminizi azaltmanız için hayli yararlı olacaktır.
-Düzenli olarak fizikî antrenman yapmanız kas gerginliğinizi azaltır, kendinizi güzel hissetmenizi sağlar.
-Kendi ilgi alanlarınıza yönelik hobiler geliştirmeniz, hoşlandığınız şeyleri yapmanız sizi rahatlatır.
-Stresle başa çıkabilmek için uzman yardımı almanız, gerilime neden olan sorunlarınızın farkına varmanıza ve tahliline yönelik stratejiler belirlemeniz için tesirli olacaktır.
