Stres ve Gerilimle Başa Çıkma
Stres Nedir?
Stres sözcüğü en geniş manada birey-çevre etkileşiminde kişinin ahengini bozan, kapasitesini zorlayan talepler olarak tanımlanır.
Stres Ziyanlı mıdır?
Stresin, zihinsel ve fizikî kaynaklarımızı tüketen olumsuz bir yanı olduğu üzere, kendimizi keşfetmemize, potansiyelimizi kullanmamıza ve gelişmemize de yardımı olabilir. His açısından hafif bir genel uyarılmışlık seviyesinin olmasının yapılacak işe ilgi uyandırma tesiri vardır. Münasebetiyle bir ölçü gerilim olağan fonksiyonlarımız için de gereklidir. Lakin ağır ve uzayan gerilimin fizyolojik ve ruhsal açıdan olumsuz tesirleri görülebilir.
Stresin Yol Açtığı Problemler Nelerdir?
1.Fizyolojik Meseleler: Kalp atışlarının artması, çarpıntı, ateş basması, baş dönmesi, nefes darlığı, boğazda yutkunma zahmeti, titreme, baş ağrısı, mide ve kaslarda gerginlik, hazımsızlık, yorgunluk.
2.Zihinsel ve Duygusal Problemler: Stres ve tansiyon fazla güç tüketmeye neden olduğu için bir müddet sonra birey kendisini zayıf, güçsüz, her an berbat bir şey olacakmış hissini yaşayan nedeni belgisiz ağır bir telaş duyan, uykusuzluk çeken, sonlu, çabuk heyecanlanan bir kişi durumuna gelebilir. Dikkatini toplamakta zahmet çekebilir, hafıza problemleri yaşayabilir, öğrendiği mevzuları unuttuğu telaşına kapılabilir. Çarçabuk yapabileceği işleri yapılamaz, güç mahzurlara dönüştürerek işleri geciktirme ya da engelleme eğilimine girebilir.
3.Davranışsal Meseleler: İçe kapanma, bir hususa (sigara, alkol v.b.) çok düşkünlük, sakarlık, gevşemede zahmetler görülebilir. Ağır gerilim bireyin iş randımanını de olumsuz etkilemektedir.
Stresle Başa Çıkmanın Tesirli Yolları
Zamanı yeterli yöneterek, sorun çözme teknikleri kullanarak, çok genellemelerden kaçınarak, şahıslar ortası alakalar ve toplumsal etkinlikler geliştirilerek,
Fiziksel aktivitelerde bulunarak, istikrarlı beslenerek, gevşeme idmanları öğrenip uygulayarak, zihinde canlandırma yaparak gerilimle daha kolay başa çıkabiliriz.
Zaman İdaresi: Başlangıçta hepimizin eşit olarak sahip olduğu tek kaynak olan vakti, vakit idaresi konusunda kararlılık sergileyen şahıslar başarılı bir biçimde yönetebilirler. Vakti yönetebilmek için kişinin kapasitesine ve kişilik özelliklerine uygun gerçekçi bir program yapabilmek gerekir. Programlar içerik olarak yalnızca yapılması zarurî olan işleri kapsayacak olursa büyük olasılıkla program işlemeyecektir. Tesirli bir program yapabilmek için zorunlulukların yanında, sistemli uyku, molalar, eğlenme, dinlenme, toplumsal etkinlikler ve mümkün değişiklikler karşısında alternatif olabilecek etkinlikler de programda yer almalıdır. Yağmur nedeniyle planlanan yürüyüş yapılamayacaksa odada antrenman yapabilmek üzere.
Stresle Başa Çıkmada Tesirli Olmayan Yollar
Madde Bağımlılığı: Sigara ya da alkol sıklıkla kullanılan bir gevşeme aracıdır. Birey gerilim veren durumla karşılaştığında otomatik olarak bu hususlara yönelebilir. Halbuki alkol ve sigaranın sıhhate olan ziyanları, gerilimin birinci anda verdiği zararın çok üzerindedir. Uzun vadede fizyolojik ve ruhsal bağımlılığa yol açtığı için başlı başına bir gerilim faktörü olmaktadır.
• Çok Yemek Yeme: Başlangıçta rahatlatıcı olmakla birlikte, bu cins bir davranış kendi başına ya da alınan kilolar nedeniyle ek bir gerilim kaynağı haline gelebilmektedir.
• Denetimsiz Alışveriş: Kendisine paha vermek, yenilik yapabilmek maksadıyla başlanan alışveriş, denetim edilemez boyuta gelirse, borçlanma nedeniyle birey bir mühlet sonra istek ve muhtaçlıklarını ertelemek durumuna gelerek daha ağır gerilim yaşayabilir.
• İçe Kapanma: Bazı bireyler gerilime reaksiyon olarak, geri çekilip, içe kapanabilir. Pasifleşerek meseleleriyle yüzleşmekten kaçınabilir. Sıkıntılarını tümüyle yok sayarak, olayların dışına çıkabilir. Başlangıçta gerilim yaratıcı olaydan uzak kalsa bile sorun çözümlenmemiş olur.
• Çok Reaksiyon Gösterme: Küçük hayal kırıklıklarından ya da değişikliklerden olumsuz etkilenme çok reaksiyon vermeyle ortaya çıkabilir. Diğerlerine yönelik öfke nöbetleri, kırıcı olma, kaygılanma v.b. bunlardan bazılarıdır. Bu davranışın alışkanlık haline gelmesi bireyi yalnızlaştıracağından gerilime daha yatkın hale gelebilir.
• Biriktirme: Birey, gerilim karşısında hiç reaksiyon göstermeyip, yaşanan ezayı içine atabilir. Bu birikimler dayanılamayacak duruma geldiğinde hiç reaksiyon vermeyeceği olaylara karşı çok şiddetli reaksiyon verebilir. Birikim kapasiteyi zorladığından, birey daha gerilimli hale gelebilir.
