Göz tansiyonu, tıpta glokom olarak bilinen, göz içindeki sıvı basıncının artışıyla optik sona ziyan veren bir hastalıktır. Göz içi sıvısı (aköz hümör) gözdeki ön kamera dediğimiz kısımda üretilir ve dışarı atılır. Fakat bu sıvının dışarı atılımında bir sorun yaşandığında, göz içi basıncı artarak görme hudutlarına ziyan verir. Bu hasar geri döndürülemez olduğundan, göz tansiyonu görme kaybına yol açabilir.
Göz tansiyonu tarihi olarak, antik Yunan ve Roma devirlerinde göz hastalıklarıyla ilgili tanımlamalar ortasında yer almış olabilir. Lakin hastalık çağdaş tıp literatüründe 19. yüzyılda daha spesifik olarak tanımlanmıştır. 1850’lerde oftalmoskopun icadıyla göz hastalıkları daha net anlaşılmaya başlandı ve göz tansiyonu da bu devirde tıbbi literatürde geniş bir yer buldu.
GÖZ TANSİYONU NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Göz tansiyonu ekseriyetle rastgele bir belirti vermeden ilerleyen bir hastalıktır, bu nedenle birden fazla hasta hastalık ileri evrelere ulaşana kadar farkına varmayabilir. Bu durumu erken teşhis edebilmenin en sağlam yolu nizamlı göz muayeneleridir.
Göz tansiyonunun teşhisi için çeşitli prosedürler kullanılmaktadır:
1. Tonometri: Göz tansiyonu ölçümünde en yaygın metot tonometridir. Bu testte, göze hava üflenerek yahut bir aygıtla gözün direnci ölçülerek göz içi basıncı tespit edilir. Olağanda göz içi basıncı 10-21 mmHg ortasında olmalıdır. Daha yüksek bir bedel, göz tansiyonu işareti olabilir.
2. Göz Tabanı Muayenesi: Optik hudut hasarını tespit etmek için göz tabanı muayenesi yapılır. Bu muayenede göz hekimi, göz gerisindeki optik hududu inceler ve rastgele bir deformasyon yahut hasar olup olmadığına bakar.
3. Görme Alanı Testi: Glokom çoklukla çevresel (periferik) görme kaybına neden olur. Bu nedenle, hastalığın ilerleme derecesini belirlemek için görme alanı testi yapılır. Bu testte, hastanın farklı alanlarda yanıp sönen ışıkları görüp göremediği kıymetlendirilir.
4. Göz Tarama Testleri: Gözün yapısal özelliklerinin ayrıntılı bir formda incelendiği OCT (Optik Koherens Tomografi) üzere ileri görüntüleme teknikleriyle göz hududu ve retina yapısında incelemeler yapılır.
GÖZ TANSİYONU OLAN BİREYLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DURUMLAR
Glokom tanısı almış bireyler, göz sıhhatlerini korumak ve hastalığın ilerlemesini engellemek için ömür biçimlerinde birtakım değişiklikler yapmalıdır. Aşağıda, göz tansiyonu olan şahısların dikkat etmesi gereken kıymetli durumlar sıralanmıştır:
1. Tertipli Göz Denetimleri: Glokomun sinsi bir hastalık olduğunu unutmamak gerekir. Tedavi sürecinde nizamlı doktor kontrollerine gitmek ve göz tansiyonunun daima takip edilmesi hayati ehemmiyet taşır. Rastgele bir belirti olmasa bile, yılda en az bir kere göz muayenesi yapılmalıdır.
2. İlaç Kullanımına İhtimam Gösterme: Glokom tedavisinde kullanılan göz damlaları, göz içi basıncını düşürmek için en yaygın tedavi sistemlerinden biridir. Lakin bu damlaların nizamlı ve gerçek bir biçimde kullanılması gerekir. İlacın aksatılması, göz tansiyonunun denetim edilememesine ve hastalığın ilerlemesine neden olabilir.
3. Sağlıklı Hayat Usulü: Göz tansiyonu, genel sıhhat durumu ve hayat stilinden etkilenebilir. Sigara ve çok alkol tüketiminden kaçınmak, göz tansiyonunun artmasını önleyebilir. Ayrıyeten, nizamlı antrenman yapmak ve sağlıklı bir diyetle beslenmek de göz sıhhati açısından yararlıdır.
4. Gerilimden Kaçınma: Gerilim, bedende genel bir tansiyon artışına neden olabilir. Bu da göz içi basıncının yükselmesine yol açabilir. Gerilimi yönetme ve rahatlama teknikleri kullanmak, göz tansiyonunu denetim altına almak için değerlidir.
5. Göz Yaralanmalarından Kaçınma: Göz tansiyonu olan şahısların gözlerine ziyan verebilecek darbelerden kaçınmaları gerekir. Bilhassa spor yaparken hami gözlük takmak ve tehlikeli aktivitelerden uzak durmak değerlidir.
GÖZ TANSİYONUNUN TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Glokom tedavisinde ana maksat, göz içi basıncını düşürmek ve optik hudutlardaki hasarın ilerlemesini durdurmaktır. Tedavi yolları hastalığın evresine, hastanın genel sıhhat durumuna ve göz tansiyonunun şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Aşağıda en yaygın tedavi teknikleri sıralanmıştır:
1. Göz Damlaları: Glokom tedavisinde en sık kullanılan tekniklerden biri göz damlalarıdır. Bu ilaçlar, göz içindeki sıvının üretimini azaltarak yahut sıvının gözden çıkışını artırarak göz içi basıncını düşürür. Glokom tedavisinde kullanılan göz damlaları sistemli olarak kullanılmalı ve tabibin talimatlarına uyulmalıdır. Damla kullanımı, hastalığın ilerlemesini büyük ölçüde yavaşlatabilir.
2. Ağızdan Alınan İlaçlar: Birtakım durumlarda göz damlaları kâfi gelmediğinde ağızdan alınan ilaçlar da kullanılabilir. Bu ilaçlar, göz içi basıncını düşürmek için sıvı üretimini denetim eder. Fakat bu ilaçlar birtakım yan tesirlere neden olabileceğinden, doktor kontrolünde kullanılması önemlidir.
3. Lazer Tedavisi: Lazer tedavisi, glokom tedavisinde kullanılan bir başka tesirli sistemdir. Lazerle yapılan müdahalelerde, göz içi sıvısının çıkış kanallarını genişletmek yahut sıvı üretimini azaltmak amaçlanır. Lazer tedavisi çoklukla ilaç tedavisine karşılık vermeyen hastalarda uygulanır.
4. Cerrahi Müdahale: İleri evre glokom olaylarında cerrahi müdahale gerekebilir. Bu çeşit ameliyatlarda göz içi basıncını düşürmek için beğenilen yeni bir sıvı drenaj yolu oluşturulur. Cerrahi müdahale, önemli hadiselerde tesirli bir tahlil olabilir lakin her cerrahi operasyonda olduğu üzere, riskler de mevcuttur.
5. Alternatif Tedavi Usulleri: Glokom tedavisinde tamamlayıcı tıp usulleri de bazen önerilmektedir. Omega-3 yağ asitleri üzere antioksidanlar, göz sıhhatini müdafaada destekleyici olabilir. Lakin bu tıp alternatif tedavi metotlarının kesinlikle bir doktor kontrolünde kullanılması gerektiği unutulmamalıdır.
Göz tansiyonu, erken teşhis edilmezse kalıcı görme kaybına neden olabilecek önemli bir hastalıktır. Tertipli göz muayeneleri, göz tansiyonunun erken evrede fark edilmesini sağlar ve tedavi süreci daha başarılı bir halde yönetilebilir. İlaç tedavisi, lazer uygulamaları ve cerrahi müdahaleler üzere farklı tedavi usulleri hastalığın ilerlemesini durdurmada tesirlidir. Göz tansiyonu olan bireylerin hayat usullerinde yapacakları kimi değişiklikler, hastalığın denetim altına alınmasına katkı sağlayabilir. Glokomla gayrette en kıymetli faktör ise nizamlı doktor kontrollerine devam etmek ve tedaviye ahenk sağlamaktır.
