Hakan Günday, yeni romanı Zamir ile edebiyatseverlerin karşısına çıktı. Okuyucularının sekiz yıldır merakla beklediği roman, doğar doğmaz bir mülteci kampına bırakılan Zamir’in kıssasını anlatıyor. “Zamir, dünya üzerime yıkılıyormuş üzere yazmak zorunda olduğum bir metne dönüştü. Aslında bir sabah uyandım ve baktım ki dünya aslında üzerime yıkılmış… Bunu yalnızca tasvir etmek gerekiyordu. Başıma neyin düştüğünü anlamak için yazılmış bir kıssa…” diyen Günday’la, sinemadan edebiyata uzanan yazı mesaisini ve Zamir’in çıkış noktasını konuştuk.
Daha ile Zamir ortasında sekiz yıllık bir orta var lakin siz bu süreçte sinema ve dizi dünyasına işler yaptınız. Sekiz yıllık ortanın sebebi neydi? Sizi sinemaya yönlendiren motivasyonu anlatır mısınız?
Çok süratli bir formda arka arda romanlar yazdım ve bu durum bir müddet sonra şunu fark etmemi sağladı: Yazıyla olan bağlantımda güya daha farklı yerler keşfetmem gerekiyordu. Senaryo yahut tiyatro metni üzerinde çalışırsam yazıya apayrı açılardan bakabilirim diye düşündüm. Zira her disiplinin kendine has gizemi var. Benim asıl işim yazıyla düşünmek ve boğuşmak. Bu noktadan hareketle yazının tesirlerini görebilmek için bir tecrübe sürecine girdim. Bu süreçte üzerinde çalıştığım her metin benim için farklı tecrübelerdi.
Sonrasında tekrar roman yazmaya nasıl karar verdiniz?
Bir mevzuyu birinci düşündüğüm anda tiyatro mu roman mı olacağını söylüyor. Zamir’in bir roman olacağını biliyordum. Zamir’de elimden geldiğince edindiğim deneyimleri kullanmaya çalıştım. Sekiz yıllık orta bir öğrenme süreciydi.
‘NE YAZARSAN YAZ NİTEKİM DAHA ŞİDDETLİ DEĞİL…’
Dünya edebiyatına baktığımızda mülteci krizi çokça işleniyor. Türkiye’de ise son vakitlerde ele alınan bir bahis… Sizi, Daha’yla başlayan ve Zamir’de de devam eden mülteci anlatısına iten sıkıntı nelerdir?
Bu mevzuyu asıl işlemeye çalıştığım, tüm soruları sorduğum roman Daha’ydı. Daha, bana çok farklı bir şey öğretti. Daha’da çaresizlikten konutunu terk etmek durumunda kalan birini hayal etmeye çabaladım. Kitap çıktıktan aylar sonra bir haber gördüm. Haberde, Ege’de bir atölyede kaçak can yeleğinin imal edildiği yazıyordu. Bu geçersiz can yelekleri sizi korumuyordu. Bir beşere düzmece can yeleği satmayı düşünmek aklıma gelmemişti! Bunu görünce ne yazarsam yazayım hiçbir vakit sahiden daha şiddetli bir şey yazabilmemin mümkün olmadığını anladım.
Zamir’in konusu herkesin herkese saldırdığı bir dünya resmi… Zamir’i yazarken de daima bu aklımdaydı. Zira gerçekliğin şiddetine asla yetişemiyoruz. Tam yakaladığını hissettiğin an bir bakıyorsun ki yepisyeni bir zulüm tekniği icat edilmiş.
Zamir’de dikkat çeken sorunlardan biri de dünyanın ikiyüzlülüğü… Ne kadar barıştan bahsetsek de savaşı da görünür kılıyoruz. Sizin bakış açınız nedir?
Zamir’in kıssasında birtakım basamaklar var. Doğumundan itibaren başlayan bir süreç ve sonrasında girdiği barış vakıfları ve STK’lar… Bu etaplarda kendisi de bir savaşın kurbanı olan bebek olarak yaşama başladığı için bütün bunlara bir tutkuyla son verme isteği daima içinde duruyor. Zamir’de bir idealizm anlayışı var.
Bir barış vakfında çalışan Zamir ister istemez karşı olduklarının öznesi oluyor. Zira kullandığı araçlar barışın saf ve suçsuz anlayışına uymuyor. Kitapta kendime sorduğum soru da buydu. Gaye için tüm metodlar doğrudur, cümlesinden yola çıkarsak bir sabah uyanınca kendini durdurmaya çalıştığın gaddar insanlara dönüşmüş bulur musun?
Kadınların dünya üzerinde yaşadığı yabanî baskı Zamir’de epeyce gerçekçi işleniyor. Zerre karakteri, bayanların yaşadığı baskı ve zulmün ete kemiğe bürünmüş hali…
Bu durumu Az romanımda Derda karakteri üzerinden anlatmaya çalışmıştım. Benim için romanlar daha çok soru sorma yolu… Roman, anlayamadığım bir husus hakkında olabildiğince soru sormak ve detaylarıyla inceleyebilmek için bir alan…
Dünyada birinci baskıyı hissedenlerin bayanlar olduğunu görmemek mümkün değil. Zerre, kıssada uğradığı bütün baskıları misliyle geri veren bir çocuk ve bu bir refleks… Zamir’in öyküsü de annesi Zerre’deki büyük reaksiyonla başlıyor.
Romanlarınızda felsefi tartışma ve sosyolojik alt metin kendine her daim yer buluyor. Günler geçtikçe kararan bir dünyaya uyanıyoruz. Muharrir olarak bu derece ‘karanlık’ bir problem anlatmak sizi nasıl değiştirdi?
Uzun vakittir aklımda olan bir kıssa ve soruydu Zamir… Bütün macera oturup yazmaya başladığınızda ortaya çıkıyor. Ne cins yokuşlardan inip uçurum kenarlarına geleceğinizi bu noktada görüyorsunuz.
Zamir, dünya üzerime yıkılıyormuş üzere yazmak zorunda olduğum bir metne dönüştü. Aslında bir sabah uyandım ve baktım ki dünya esasen üzerime yıkılmış… Bunu yalnızca tasvir etmek gerekiyordu. Başıma neyin düştüğünü anlamak için yazılmış bir kıssa…
