Kimi zerzevat, meyve ve besinler, tabiatları gereği oda ısısında saklanmayı gerektiriyor. Kimileri buzdolabında daha süratli bozuluyor ve özelliklerini, besin pahalarını yitiriyorlar. Bazılarının tadı ve aroması bozuluyor. İşte o besinler…
Elma
Elmalar olağan oda sıcaklığında bir iki hafta kadar tazeliğini korur. Oda sıcaklığında elmanın içindeki enzimler daha faal oldukları için besin bedellerinin de korunduğunu söylemek mümkün. Ancak daha uzun müddetler saklamak gerekiyorsa dolaba koymayı tercih edebilirsin. Elmaların durdukları yerde doğal olarak kendi gazlarını ürettiği için bu sebeple yanlarındaki öbür meyvelerin de daha süratli olgunlaşmasına neden olabilirler.
Armut
Dalından koptuktan sonra olgunlaşmayı sürdürdüğü için çoğunlukla armutlar tam kıvamına gelmeden toplanıyor ve satılıyor. Bu formda aldığın sert armutların daha hoş kıvamına gelmesi için dolaba koymak yerine dışarıda bekletmek güzel olur. Gereğince olgunlaştıklarında dolaba koymanda bir sakınca yok. Armutta seçim büsbütün senin damak tadına bağlı…
Ketçap ve Hardal
Ketçap ve hardalın içinde esirgeyici vazifesi gören asitler yer alıyor. Bu sebeple buzdolabında saklanmaları kaide değil. Bilhassa hardalın dayanma gücü yüksek, dijon, sarı yahut taneli hardalı 2 ay kadar olağan dolapta saklayabilirsin. Ketçabın raf ömrü 1 ay olsa da daha uzun dayandığını düşünen çok insan var. Kullanma sıklığına bağlı olarak dolapta mı dışarıda mı saklayacağına karar verebilirsin.
Soya Sosu — Balık Sosu
Soya sosu ve balık sosunun raf ömrü ketçap ve hardala nazaran çok daha uzun. Balık sosu 2 ila 3 yıla kadar dışarıda dayanabiliyor. Soya sosu ise 1,5 yıl kadar dayanıyor. Soya sosu üzere fermente besinler bozulmaya daha az yatkın oluyorlar. Tekrar de 1 yıldan fazla saklamayı düşünüyorsan buzdolabına koymak mantıklı olabilir.
Patlıcan
Patlıcanı gün ışığından uzakta ve oda sıcaklığında saklamak gerekiyor. Bu sayede çok daha uzun müddet dayanabiliyor. Isıya hassas olduğundan dolayı buzdolabına koymak ziyan görmesine neden olabiliyor. 10 derecenin altında saklandığında hem tadı hem de dokusu bozulabiliyor. Patlıcanın içinin kısa müddette kahverengileşmesindeki etkenlerden biri de buzdolabında saklamak. Patlıcan da gaz üreten bir zerzevat olduğu için yanında diğer zerzevat meyve bulundurmamak gerekiyor.
Ananas
Diğer meyvelerin tersine ananas toplandıktan sonra olgunlaşmaya devam etmiyor. Bu yüzden bütün ve olgunlaşmış ananasları oda sıcaklığında saklamak en doğrusu. Böylelikle sulu yapısını ve lezzetini koruyabiliyor. Natürel 3 günden fazla bekleyecekse yahut kesilmiş haldeyse buzdolabına koymak mantıklı olur. Ananas üreticileri buzdolabında en fazla 5 güne kadar bekletip tüketmenin hakikat olacağını söylüyorlar.
Fasulye
Kuru fasulye bildiğimiz üzere neredeyse sonsuza kadar saklanabilecek bir zerzevat. Konserve fasulyeler de yıllarca bozulmuyor. Taze fasulye ise 1 hafta kadar canlılığını koruyor. Daha uzun müddetler saklamayı düşünüyorsan buzdolabına koymayı tercih edebilirsin. Nemden müdafaaya dikkat yoksa pörsüyebiliyorlar.
Eskimiş Peynirler
Peynir, süt eseri olduğu için çoğunlukla buzdolabında saklanması gerektiği düşünülüyor. Beyaz peynir ve nispeten taze peynirler için hakikat. Ama eski kaşar, Gouda, Cheddar, Rokfor üzere eski peynirleri kısa müddette tüketilecekse buzdolabında saklamak koşul değil. Buzdolabında saklamanın tek götürüsü peynirin olduğundan daha sert hale gelmesi. Sertleşince kimi peynirlerin sulu, aromalı dokusu azalabiliyor. Hava çok sıcak olmadıkça oda sıcaklığında saklanan eski peynirler çok daha lezzetli kalıyor.
Açılmamış Yoğurt
Herkesin konuta getirir getirmez dolaba atacağı besinlerin başında yoğurt geliyor. Süt eserlerinin bozulmasına neden olan şey çoğunlukla içlerinde üremeye başlayan bakteriler. Lakin yoğurt esasen bakteri içerdiği için kapalı olduğu surece bu riski taşımıyor. Açıldığındaysa ekşime ihtimali bulunuyor. Yoğurt sağlam ve sağlıklı bir besin, son kullanma tarihi geçtikten sonra bile bozulmayabilir. Kapalıyken dolapta yer kalmadığında birkaç gün dışarıda serin bir yerde bekletmekte sakınca yok.
Muz
Muzun besin pahaları yalnızca dışarıda korunabildiği için asla buzdolabına girmemesi gerekiyor. Muzun olgunlaşması için ortam sıcaklığında bulunması gerekiyor. Şayet muzu bekletmek istiyorsan fazla olgunlaşmaması için birbirinden ayırabilirsin. Bir de muz üzerinde tek tük kahverengi noktalar belirdiğinde en yararlı haline gelmiş oluyor.
Soğan
Soğanı dolaba koymak erkenden küflenmesine ve yumuşamasına neden oluyor. Plastik poşette de saklamamak gerekiyor. Bir sepetin içinde, üzerinde örtü ile saklamak en verimli usul. Soyulmuş yahut doğranmış soğanıysa dolapta saklamak gerekiyor.
Avokado
Henüz olgunlaşmamış yani yumuşamamış avokadoları dolaba koymamak gerekiyor. Olgunlaşmasını hızlandırmak için gazete kağıdına sarıp bekletme prosedürünü deneyebilirsin. Olgunlaştıktan sonra bir mühlet saklamayı düşünüyorsan, daha fazla yumuşamasını önlemek için dolaba koyabilirsin.
Sarımsak
Sarımsağı dolaba koyduğunda filizlenmeye başlar. Filizlenen sarımsak da yemeklerdeki aromalı dokusunu yitirir. Tıpkı vakitte küflenmeye başlayabilir ve plastik üzere olur. Bunun da ötesinde, dolapta duran sarımsağın imajı pek değişmez, münasebetiyle kullanana kadar bozulup bozulmadığını anlayamazsın.
Ekmek
Ekmeği dolaptan daha süratli kurutan bir şey yoktur. Soğuk hava ekmeğin katılaşmasına ve sakız üzere olmasına neden olur. Sandviçini dolapta saklamak istiyorsan o başka doğal ki. Bir de yeni aldığın ekmeği tazeliğini koruyarak uzun mühlet saklamak için nemini yitirmeden çabucak buzluğa atıp şoklayabilirsin.
Kahve
Öğütülmüş kahve ve çekirdeklerini serin, kuru ve ışık almayan yerlerde saklamak gerekiyor. Tazeliklerini ve aromalarını böylelikle daha uzun saklayabiliyorlar, hasebiyle buzdolabı açık kahve için hiç uygun bir yer değil. Ama çok ölçüde kahveyi saklaman gerekiyorsa hava almayan vakumlu poşet yahut kutularda, ışık görmeyecek halde paketleyip buzdolabında ya da buzlukta 1 ay kadar saklayabilirsin.
Domates
Domatesin besin bedelinin fazla olmadığını biliyoruz, domatesi hepimiz tadı ve kokusu için seviyoruz. Lakin günümüzde gerçek domates bulmak kolay değil. Bir de buzdolabına koymak bütün dokusunu ve tadını alıp götürüyor. Tıpkı vakitte olgunlaşmasını da engelliyor.
Zeytin Yağı
Zeytin yağını dolapta saklayınca donduğu ve tereyağı üzere olduğunu Akdeniz’e ve Ege’ye kıyısı olan her ülke üzere biz de çok uygun biliyoruz. Birebir vakitte zeytinyağı ışık görünce asidite olduğu için şeffaf şişelerde saklamamak gerekiyor.
Şeftali, Kivi, Kayısı, Erik ve Mango üzere Meyveler
Buzdolabına giren tüm besinlerin olgunlaşma süreci duruyor, tıpkı formda bu meyvelerin de o denli. Doku olarak birbirine yakın olan bu meyveler, dolapta tazeliklerini koruyor üzere olsa da soğuk hava hücre zarlarını parçaladığı için besin kıymetlerini kaybedebiliyorlar.
Fıstık Ezmesi
Fıstık ezmesini dolaba koymak hem katılaşmasına neden oluyor, hem de aromasının azalmasına. Soğuk nedeniyle aroması azalınca kokuya bağlı tat duyusu da fonksiyonunu tam olarak yerine getiremiyor ve tadı da azalmış oluyor. Fıstık ezmelerinde gereğince gözetici unsur bulunduğu için dolaba koymaya esasen hiç gerek yok…
Turşu
Turşuyu buzdolabında saklamak alışkın olduğumuz bir şey. Turşunun varlık sebebi esasen zerzevatları mevsimi dışında saklayabilmek. Hasebiyle dolaba koymanın uzun ömürlü olması açısından hiçbir ekstra yararı yok. Güzel kurulmuş bir turşu gölgede kaldığı surece neredeyse 2–3 yıla kadar yenebilir.
Salata
Ertesi güne ya da akşama saklamak için salataları dolaba koymaya hiç gerek yok. Hatta zeytinyağı ve sirke bazlı salatalarda buzdolabı makûs koku tesiri yapabiliyor. Doğal mayonez ve yoğurt bazlı salataların dokusunu korumak için dolaba koymak tercih edilebilir.
Narenciye Meyveleri
Limon ve portakal üzere sitrik asit barındıran sulu meyveleri buzdolabına koymak doğal yapısının bozulmasına ve yararının azalmasına neden olabiliyor. Buzdolabı doğal olgunlaşma sürecini durdurduğu için vakitle bu meyveler aromalarını ve dokularını kaybedebiliyor. Tıpkı vakitte üzerlerinde oluşan yeşil lekelerin sebebi de buzdolabı.
Salatalık
Dolaptan çıkardığımız salatalıkların pörsümesinin sebebi soğuk hava. Salatalık oda sıcaklığını seven bir bitki, hasebiyle dışarıda serin ve kuru bir yerde saklamak kâfi.
Havuç
Birkaç gün içinde kabuğu bozuluyor, pörsümeye başlıyor. Bilhassa nemli alanlarda havuç daha çabuk bozuluyor. Toprağın altında yetişen bir zerzevat olarak havucun katiyen ışık almayan yerlerde saklanması gerekiyor.
Çikolata
Çikolataları buzdolabında saklamak yaygın bir alışkanlık olsa da birden fazla çikolatanın aslında dolaba girmeye gereksinimi yok. Hatta tersine dolabın soğukluğu çikolatanın dokusunu bozabiliyor. Oda sıcaklığında yenilen çikolata aromasını ve tadını daha uygun hissettiriyor. Şayet ortam sıcaklığı erimeye yol açmıyorsa çikolataları dışarıda saklamak en düzgünü.
Un
Çok sıcak iklimlerde yaşamadığın surece unu dolapta saklamak pek bir şey değiştirmiyor. Fakat ortam sıcaklığı 30 derecenin üstüne çıkan ve toprağa yakın ömür alanlarında böceklenmeye karşı unu dolapta saklamak tercih edilebilir. Un için kıymetli olan mümkün olduğunca hava almaması ve kuru bir ortamda saklanması.
Biber
Çoğu insan biberleri dolapta saklamak gerektiğine inanır. Lakin buzdolabı biberlerin renginin solmasına ve daha çabuk pörsümelerine sebep olur. Biberleri serin ve kuru bir yerde saklamak kâfi.
Reçel
Reçel de turşu üzere mevsimlik meyveleri uzun mühlet saklamak üzere keşfedilmiş bir yol. Hasebiyle buzdolabında saklamaya gerek yok. Doğal reçeller dokularını ve tatlarını dışarıda uzun müddet koruyabilirler. Marketten alınan reçeller ise bir dolu esirgeyici barındırdıkları için her şartta tazeliklerini korurlar.
Salata Sosları
Hazır satılan salata soslarının birçoklarını dolapta tutmaya gerek yok. Bilhassa sirke ve yağ bazlı olanları dışarıda da saklayabilirsin. Ancak yoğurt, mayonez, krema bazlı olanları dolapta tutmak gerekebilir. Bu noktada eserin üzerindeki yönlendirmeye bakmak en güzeli. Birebir halde kendi hazırladığın ve meyve suyu, yemiş yağları ve sarımsak içeren doğal salata soslarını da dolapta saklaman güzel olabilir.
