A. GENEL BİLGİLER Olağanda insanlarda kalın barsağın dışarı açılan en son kısmında süngersi yapıda damar ağları mevcuttur. Hemoroidal damarlar denilen bu yapıların genişlemesi ile hemoroidal hastalık (Basur) oluşur. Hemoroidal damarların bedende kıymetli işlevleri vardır: Olağanda bu damar ağlarında biriken kan anüsün (makatın) tam kapanmasını sağlar. Böylece hemoroidal damarlar, kişi istemli olarak anüsü denetim eden kaslarını kasmadığı halde, dışkılama denetiminin sağlanmasına yardımcı olur. Anüsü çevreleyen sfinkter ismini verdiğimiz kas halkasının üzerinde gözetici bir yastık katmanı fonksiyonu görür. Dinlenme ve uyku halinde anüsü (makat) tam kapatarak dışkının dışarı sızmasına mani olur. Hemoroidal damarlar yerleşim yerine nazaran eksternal (dış) ve internal (iç) olarak ikiye ayrılmaktadır. Dış hemoroidler anüsün etrafında yer alır ve ince bir deri ile kaplıdır. HEMOROİDAL HASTALIK (BASUR) NEDİR? Anüs ve rektumda bulunan süngersi hemoroidal damarların çok derecede genişlemesi ve bazen anüsten dışarı taşmasına hemoroidal hastalık denir. Dış ve iç hemoroidlerde başka ayrı hemoroidal hastalık (Basur) olabilir. Dış hemoroidlerde pıhtılaşma (tromboz) olursa hasta çok ağrı duyar. İç hemoroidler ise daha çok kanama ile kendini aşikâr eder. HEMOROİDAL HASTALIĞIN (Basur) NEDENLERİ Hastalığın temel nedenlerinden birisi ıkınmadır. Ikınmak bu bölgeye yüksek basınçta kan dolmasına neden olur. Ikınma dışında karın içi basıncını arttıran öbür faktörler de hemoroidal hastalığa (Basur) neden olabilir, örneğin: Kabızlık Kronik öksürük Hamilelik Şişmanlık Ağır kaldırma Prostat hastalığı B. HEMOROİDAL HASTALIĞIN (Basur) BELİRTİLERİ Dışkılama (büyük abdest yapma) sırasında kanama En sık görülen belirtisidir. Sıklıkla damla damla taze parlak kırmızı renktedir. Dışkının üzerinde ve paklık sırasında kan fark edilebilir. Dışkılama (büyük abdest yapma) esnasında makatın dışarı çıkması, ele gelen şişlikler. Hasta makattan dışarı hakikat çıkan yumuşak bir şişlikten, kitleden şikayet eder. Kimi hastalar bu dışarı çıkan şişliği makat içine gerçek içeriye geri itebilirler. Anal bölgede (makatta) kaşıntı Hemoroidal damarların olağan fonksiyonlarını yapamaması ile makat bölgesinin hijyeni de bozulur. Makatın tam kapanmaması ile dışkı ve akıntı kaçağı olur. Buna bağlı kaşıntı ortaya çıkar. Ağrı Hastalar bu şikayetlerini tam olarak söz edemezler. Sancı, sızlama yahut yanma biçiminde bir his olarak tanımlayabilirler. Bilhassa dış hemoroidlerin (Basur) tromboze (damar içinde kan pıhtısı oluşması) olması şiddetli ağrıya neden olur. Daima olarak anal kanalın (makatın) dışında kalan ve dokunulduğunda ağrılı olan şişlikler İç hemoroidlerin makattan dışarı sarkması sonucu gelişebileceği üzere dış hemoroidlerin tromboze olması ile de ortaya çıkabilir. HASTALIĞIN EVRELERİ: 1.Evre: Kanama olur. 2.Evre: Kanama yanısıra iç hemoroidler (Basur) defekasyon (büyük abdest) sonrası dışarı çıkar ve bir mühlet sonra zaten içeri girerler. 3.Evre: Kanama yanısıra iç hemoroidler (Basur) defekasyon (büyük abdest) sonrası dışarı çıkar ve el yardımıyla içeri itmek gerekir. 4.Evre: Kanama yanısıra iç hemoroidler (Basur) daima dışardadır. C. MUAYENE VE TEŞHİS HEMOROİD (Basur) MUAYENESİ Hastanın makat bölgesi dizlerinin üzerinde öne eğilmiş yahut yan yatar durumda doktor tarafından önce gözle incelenir, sonra parmak makattan içeri sokarak muayene tamamlanır. Bu muayene hemoroidal hastalık (Basur) tanısı koymak için ekseriyetle kâfi olur. Lakin hemoroid gibisi yakınmalar kolon kanseri üzere hastalıklarda da görülebileceğinden ve hemoroidle birlikte muayenede farkedilemeyen öbür hastalıklar da bulunabileceğinden kesinlikle sigmoidoskopi ya da kolonoskopi de gerekir. Bir çok rahatsızlık birinci belirti olarak dışkılama sırasında kanama ile ortaya çıkabilir. Kalın bağırsak kanseri (kolon ve rektum kanseri), kalın bağırsak polipleri, makat ağzında çatlak (anal fissür), iltihaplanma (apse), fistül oluşumu, iltihabi bağırsak hastalığı (ülseratif kolit ve Crohn Hastalığı), barsak sarkması (prolapsus), dışkı kaçırma (inkontinans), kaşıntılı makat hastalığı, irritabl bağırsak sendromu, cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve daha birçok durum bu bölgeyi etkileyebilir. Bu nedenle ayırıcı teşhis çok değerlidir ve uzman bir doktor tarafından yapılmalıdır. D. HEMOROİD (Basur) TEDAVİSİ Hemoroidal hastalığın tedavisi hastanın şikayetlerine, hastalığın evresine nazaran değişir. Tedavide çok sayıda alternatif vardır. Ancak ideali hastaya uygun yolu seçmektir. Öncelikle dışkılama be beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi gerekir. – Dışkılama alışkanlığının düzenlenmesi Nizamlı dışkılama alışkanlığı tedavi için kıymetlidir. Tuvalette uzun vakit oturma (sigara içme, gazete okuma v.b.) ve çok ıkınmalardan kaçınma hemoroidal damarlardaki gerginlik ve basıncı azaltır ve böylelikle hemoroidlerin makattan dışarı çıkmaları önlenebilir. – Diyetin düzenlenmesi Yemeklerdeki lifli (posalı) besin oranlarının artırılması ve sistemli dışkılama alışkanlığı edinilmesi yardımcı olabilir. Öteki kıymetli bir husus da kâfi su içilmesidir. Günde en az 10-12 büyük bardak su içilmesi gerekir. Meyve suyu, kahve, çay su yerine geçmez. Medikal Tedaviler 1. Oturma banyosu Günde birkaç kere, ılık bir suda 10 dakika oturmak semptomları (belirtileri, şikayetleri) azaltır. Oturma banyosundan sonra makat bölgesinin ıslak bırakılmaması ve kuru tutulması gerekir. Bu tedaviyle en şiddetli hemoroidlerde bile 2-7 gün içinde ağrı azalır ve makat etrafında ele gelen sert şişlikler 4-6 hafta içinde geriler. 2. Krem uygulamaları Hemoroidal hastalığın tedavisinde kullanılan bir çok pomad vardır. Hekiminiz hastalığın durumuna nazaran size bir pomad tavsiye edebilir. 3. İlaçlar Makat bölgesindeki damarların kan akımını denetim eden ve çok şişmesini önleyen, hemoroidal hastalığın kısa vakitte olağan hale dönmesini kolaylaştıran ilaçlar vardır. Bu ilaçlar doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Cerrahi Tedaviler 1. Laser tekniği Son yıllarda giderek kullanımı artan bir sistemdir. Uygun hastalarda ve uygun halde deneyimli bir grup tarafından uygulandığında epey yeterli sonuçlar elde edilir. Süreç sonrası ağrı yok denecek kadar azdır. Çabucak ayağa kalkılır, yatış gerekmez. 2. Hemoroidektomi- Klasik Cerrahi sistem Hemoroid pakelerinin çıkartılması sürecidir. Bu süreç klasik formüllerle yapılabildiği üzere, ligasure, koter, ultrasonik bistüri üzere aletler kullanılarak da yapılabilir. Düzgünleşme mühleti yapılan cerrahi sürecin büyüklüğüne nazaran üç haftaya kadar uzanabilmektedir. 3. Stapler (Longo) formülü (Stapler hemoroidopeksi, Zımbalı hemoroid ameliyatı)Son yıllarda gelişen bir sistemdir. Daha az ağrılı bir metottur, güzelleşme ve günlük yaşama dönüş daha çabuk olmaktadır.Stapler ismi verilen tek kullanımlık aletler kullanılarak yapılan ameliyatlardır.
HEMOROİD
