Türkiye’de her sofranın vazgeçilmezi olan ekmeğin insan bedenine ve sıhhatine birçok tesiri bulunuyor. Son günlerde yükselişe geçen düşük karbonhidratlı beslenme alışkanlıkları ve ekmek tüketimi hakkında uzmanların farklı görüşleri, ekmek yiyenlerle yemeyenleri ikiye böldü.
Daily Mail’e konuşan uzmanlar lif istikametinden güçlü ekmeklerin, her gün tüketildiğinde insan bedenine ne üzere tesirleri olduğunu ve sıhhat açısından yararlarını anlattı.
Ekmek; içeriğindeki yüksek lif, doğal şeker, protein, vitaminler (B, tiamin, niasin ve folat) ve mineraller (demir, çinko) ile dikkat çekiyor. Lakin yüksek karbonhidrat içeriği, bir iki dilim yedikten sonra bile aç hissetmeye neden olabiliyor.
Diyetisyen Kristi Ruth, bu sorunu yaşamamak için tam buğday ekmeğine yönelmeyi tavsiye etti. Ruth, bir dilimiyle günlük lif gereksiniminin yaklaşık yüzde 7’sini karşılayabilen tam buğday ekmeği hakkında, “Tam tahıllı ekmeğin doğal lif içeriği ve sindirime yararlı olmasıyla gün içinde tok hissetmenize yardımcı olacaktır” diye konuştu.
Tahıllı ekmekler, yüksek proteinli besinlerle bir arada tüketildiğinde tokluk hissi daha da artıyor. Proteinle ekmeği bir ortaya getiren besinlere birinci örnek olarak da akla filizlendirilmiş tahıllar kullanılarak üretilmiş ekmekler geliyor. Besin bedeli hayli yüksek olan bu ekmekler, ekmek tüketimini azaltmak isteyenler için birebir.
Öte yandan birden çok tahıl içeren ekmekler beyaz ekmeğe nazaran çok daha fazla lif içeriyor. Beyaz ekmeğin 1 diliminde 2 gram lif bulunurken çeşitli tahıllı ekmeklerde bu ölçü 5 ila 7 grama kadar çıkıyor. Yüksek lif alımı ayrıyeten kalp rahatsızlıklarını, felci, tip-2 diyabeti ve bağırsak kanserini önlüyor.
Diyetisyen Elena Natker yetişkinlerin günlük beslenmesinde gereksinim duyduğu lifin yüzde 40’ının tahıllardan geldiğini söyledi. Natker, ekmek üzere tahıl eserlerini büsbütün kesmenin bu gereksinimi artıracağını ve insan sıhhatini olumsuz istikamette etkileyeceğini belirtti.
Ek olarak Natker tahıllarda çokça bulunan folatın çocuk sahibi olmak isteyen bayanlar için olmazsa olmaz bir vitamin olduğunu ve bayanların günde en az 0,4 mg folat almasının sağlıklı gebelikleri destekleyebileceğini vurguladı.
Natker, “Karbonhidratları hayatından çıkaran bayanların çocuklarının nöral tüp defektli doğma ihtimali başkalarına nazaran yüzde 30 daha fazla zira kâfi folik asit alamıyorlar” dedi.
İngiltere Ulusal Sıhhat Hizmetleri’nin (NHS) rehberlerinde, istikrarlı bir beslenmenin olmazsa olmaz bir modülü olan ekmeğin tam tahıllı ya da kepekli ekmeklerin en düzgün güç kaynaklarından olduğu vurgulanıyor.
NHS rehberlerinde beyaz ekmeğin tahıllı ekmeklere kıyasla çok daha az lif içerdiği belirtilerek, beyaz ekmek yerine tahıllı ve lif istikametinden yüksek ekmeklerin tercih edilmesi tavsiye ediliyor.
NHS’in kalp krizinden korunmak isteyenlere yönelik tavsiyelerinde de ekmeğe yer veriliyor. Akdeniz diyetine misal bir beslenme alışkanlığı tavsiye edilen rehberde, “Bu; daha çok tahıllı ekmeklerle beslenmenin, pirinç, makarna, meyve-sebze ve balık tüketmenin yanında daha az et tüketimi manasına geliyor. Düşük yağ içeren diyetler lif bakımından epey güçlü. Beslenmede bu alışkanlıkları uygulamak kan basıncını da düşürüyor” sözleri yer alıyor.
Faydalarının yanında uzmanlar fazla ekmek tüketiminin risk oluşturabileceği konusunda da uyarıyor. Lif içeriği yüksek besinler karın ağrısı, şişkinlik ve gaz sorunlarına sebep olabilir. Buna emsal meseleleri aşmak içinse uzmanlar daha az lif içeren ekşi mayalı ekmekleri tavsiye ediyor.
Ruth son olarak, hiçbir yiyeceğin âlâ yahut makûs olarak nitelendirilmemesi gerektiğini, her birey için en âlâ tesir gösterecek besinin farklı olabileceğini ve bu yüzden de besin etiketlerinin dikkatlice okunması gerektiğini tabir etti.
Ruth, kelamlarını “Ekmek makus bir besin olarak etiketlenmemelidir. İstikrarlı beslenme için bir araç misyonu gören ekmek, insan sıhhati için gerekli başka besinlerle (avokado, hindi ve yumurta) birlikte afiyetle tüketilebilir” diye noktaladı.
