5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanan Hıdırellez Bayramı’nda çeşitli etkinlikler ve ritüeller gerçekleştiriliyor. Hıdırellez yoğurt mayalama geleneği de bu ritüellerden birisi. Hıdırellez yoğurt mayalama geleneği de epey eski tarihlere dayanan ritüellerden birisidir. Hıdırellez’de Hızır ve İlyas’ın her sene bir kere kavuştuğu gün olduğuna inanılmaktadır. Hıdırellez’in kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atılmıştır. Bunlardan kimileri Hıdırellez’in Orta Asya, Orta Doğu ile Anadolu kültürlerine ilişkin olduğu, kimileri ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ilişkin olduğu istikametindedir. Pekala, Hıdırellez’de mayalı ve mayasız yoğurt nasıl yapılır?
HIDIRELLEZ YOĞURT MAYALAMA GELENEĞİ
Kütahya’nın Tavşanlı ilçesine bağlı Yörük köylerinde bir yıllık yoğurt mayası, Hıdırellez ve bu günü takip eden 2 gün müddetince sabah ezanı ile tan ağarması ortasındaki müddette tabiattaki bitkilerin üzerinden toplanan çiy tanelerinden sağlanır.
Trabzon-Şalpazarı İlçesi’nde maya katılmadan yoğurt yapılır. Mayalama sıcaklığındaki sütün içine besmeleyle bir tahta kaşık konur. Bu formda elde edilen maya bir yıl kullanılır ve gelecek yıl tekrar değiştirilir.
HIDIRELLEZ’DE MAYASIZ YOĞURT NASIL YAPILIR?
5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece saat 00.00’da bir ölçü doğal sütü kaynatın daha sonra soğumaya bırakın. Serçe parmağınızla her zamanki üzere sütü denetim edin. Süt parmağınızı yakmayacak duruma geldiyse bir kaşıkta maya olduğunu düşünüp 3 kere bu kaşığı süte batırıp karıştırın her seferinde Fatma anamızın eli ile diyerek bildiğiniz duaları okuyunuz. Bu biçimde sütün üzerini bir bez yahut örtü ile kapatıp sabaha kadar bekletin. Sabah kalktığınızda yoğurdun mayalandığını göreceksiniz. O gün o yoğurttan 7 şahsa verin bu mayasız mayalanan Hıdırellez yoğurdunu mayalamak bir gelenek ve konuta bolluk rahmet getiren bir uygulama, ritüeldir.
