Hipnoz,kişinin, o andaki gerçeğin farkında olmasına karşın,ondan farklı bir durumda olduğu hissine sahip olduğu,uyku ile uyanıklık ortasındaki farklı bir psişik durumdur.Kişinin dikkati çoklukla içe dönüktür ve dardır.Bu durumda telkin alma yeteneği artmaktadır.Hipnoz sırasında birey denetimli bir biçimde dış dünyadan uzaklaşır ve kendisine verilen telkinler eleştirilmeden, tahlil edilmeden merkezi hudut sistemine ulaşır. Hipnoz bir tekniktir,araçtır. Hipnoterapi ise hipnoz altında yapılan terapidir.Gerçek tedavi hipnozu kullanarak yapılan hipnoterapidir. Hipnozu uygulayan kişi(hipnoterapist) bu tekniği kullanma yetkisine ve hünerine sahip bir kişidir. Kişi kendi isteğiyle belirlediği emele ulaşmak için hipnoterapiste inanç duyarak yarar görür.
Zihin ,aldığı bilgileri hem şuurlu hem de bilinçdışı olarak işlemektedir.Bilinçdışımız,beynimizin farkında olmadığımız yanıdır.Bütün istemsiz vücut işlevlerini denetim etmenin yanında,tüm tecrübelerimizi,hatıralarımızı depolar,bağışıklık sistemimizi,hormonal sistemimiz denetim eder. Bilinçdışımız tıpkı vakitte sezgilerimiz,tutumlarımız,kendimiz hakkındaki fikirlerimiz ve alışkanlıklarımızdan da sorumludur.
Bilinçli zihin daha eleştireldir,problem çözerken daha çok tahlil yapmaya meyillidir.Bu da bazen karasızlığa ve harekete geçmekte zorluklara neden olabilir.Hipnoz altındayken ise, şuurun bu tahlil yeteneğinden kurtulan bilinçdışı zihin, telkin almaya daha hazır hale gelir ve terapi gerçekleşir.
Hipnoz haligarip yahut gizemli bir olay değildir.Gündüzleri hayal kurmaya yahut uykuya dalmadan evvelki hallere benzeyen büsbütün olağan bir durumdur.Aslında hipnoz hallerini gün içinde bazen yaşarız da hipnoz olduğunu bilmeyiz.Örneğin,arabayla giderken daldığınız ve meskene vardığınızda hangi yollardan geçtiğinizi hatırlamadığınız anlar oldu mu?Yine fanatiği olduğunuz kadronun maçını izlerken yahut çok hoşunuza giden bir sineması izlerken yanınızdakilerin size seslendiğini duymadığınız anlar oldu mu?Önemli bir işiniz için yatmadan evvel sabahın 5’de kalkmanız gerektiğini düşünüp ,tam o saatte resen uyandığınız oldu mu? Yahut banyoya giderken bacağımızda bir morluk görüp,bacağımı sanki nereye çarptım,aslında acı da duymadım dediğiniz oldu mu? Bunların hepsi hipnoz durumlarıdır.Çocuklar da hipnoz olur.Oyuncaklarıyla oynamaya dalmış bir çocuk seslendiğinizde sizi duymuyorsa hipnozdadır.Ancak hipnoz ile hipnoterapi farklı şeylerdir. Hipnoterapi,hipnoz yoluyla yapılan tedavidir,gerçek güzelleşmeye giden yoldur.Hipnozu bir şırınga yahut enjektöre benzetirsek,hipnoterapi enjektördeki ilaçtır.Gerçek tedaviyi yapan ilaçtır,enjektör değil.Ama enjektör de,ilacın tesir edeceği yerlere ulaşmasını sağlayan bir araçtır.
İngiliz Tıp Birliği 1953 yılında, Amerikan Tıp Birliği 1958 yılında hipnoterapiyi bir psikoterapi usulü olarak kabul etmişlerdir.
