Ülkemizde dul avrat otu ismi ile de bilinen hoş avrat otu, patlıcangiller familyasına ilişkin çok yıllık otsu bir bitkidir. Bilinen yararlarının yanı sıra içeriğindeki atropin hususu nedeniyle satışı yasaklanan bitkiler ortasında yer almaktadır ve meskende kullanım için uygun değildir. Pekala, hoş avrat otu nedir? Hoş avrat otunun yararları ve yan tesirleri nelerdir?
Güzelavrat otu, (Atropa belladonna yahut Atropa bella-donna), patlıcangiller familyasına ilişkin çok yıllık otsu bir bitkidir. “Atropin” unsuru, bu bitkinin halüsinojenik özellikleri olan hayli zehirli yemişleri boyunca olan yapraklarından elde edilir.
NERELERDE YETİŞİR?
Tür; Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya’nın yerlisidir ve Kuzey Amerika’nın kimi kısımlarında da bulunur hale gelmiştir. Yetiştiği alanlar çoğunlukla kireçten güçlü topraklı, nemli ve loş yerlerdir.
Adı olan “Bella-Donna” İtalyanca’dan köken alır ve “güzel kadın” manasına gelmektedir. Atropin hususunu, bayanlar bir vakitler göz bebeklerini büyütmek için kullanmışlardır.
İŞTE ÖZELLİKLERİ
Güzelavrat otu; dallanmış, otsu ve çok yıllık bir bitkidir ve çoğunlukla etli köke sahip bir yarı çalı olarak görülür. Bitki 1 buçuk metre, uzun oval yaprakları ise 18 cm uzunluğa kadar erişebilir. Çan halli çiçekleri hafif yeşil-soluk mor ve az kokuludur.
Meyveleri olgunlaştıkça yeşilden parlak siyaha uzanan ve yaklaşık olarak 1 cm uzunluktaki yemişlerdir. Bu yemişler tatlıdır ve zehirli alkoloidler içermelerine karşın taşıdıkları tohumlarla yayılmayı da sağlayan hayvanlar tarafından iştahlıca tüketilir. Atropa belladonna var lutea olarak isimlendirilen bir varyetesinin, soluk sarı çiçekleri ve meyveleri bulunmaktadır.
Atropa belladona az olarak bahçelerde kullanılır. Dünyanın başka bölgelerinde, eldeğmemiş topraklarda yetişen, kıymeti olmayan çeşitlerinin olduğu bilinmektedir. Küçük tohumların çimlenmesi, tohumun uykuda almasını sağlayabilen sert kabuğuyla da bağlantılı olarak ekseriyetle zordur.
Çimlenme, değişen sıcaklık şartları altından birkaç hafta alabilir lakin giberellik asidin kullanımıyla gelişim hızlandırılabilir. Fideler bir yerden bir yere taşınma sırasında çökerten üzere kök zararlarından ötürü steril toprağa gerek duymaktadırlar.
YARARLARI NELERDİR
Önemli Uyarı!
Satışı yasaklı olan bitkilerden biri olan hoş avrat otu, doğal bir ağrı kesicidir fakat hoş avrat otunun bu özelliğinden faydalanılması için öncelikle birtakım tıbbi süreçlerden geçirilmesi kuraldır. Münasebetiyle amatör kullanım için uygun değildir.
Orta kulak ve bademcik iltihabına güzel gelir.
Astım, zatürre, bronşit üzere hastalıklara karşı tesirlidir.
Ülser ve gastritin neden olduğu meseleleri ortadan kaldırır.
Cilt üzerinde botoks tesiri vardır.
Sivilce ve akneye karşı tesirlidir.
Sedef hastalığına uygun gelir.
Kanı temizler.
İdrar söktürücüdür.
Bağırsak dostu bir ottur. Sindirimi kolaylaştırır.
Gut hastalığına karşı tesirlidir.
Romatizma ağrılarını hafifletir.
Afrodizyak tesiri vardır. Cinsel gücü artırır.
Sistit sıkıntısına karşı doğal bir reçetedir.
İştah açar.
Bağışıklık sistemini güçlendirir.
Kepek sıkıntısını giderir.
Saçların daha canlı ve gür çıkmasını sağlar.
ZARARLARI VE YAN ETKİLERİ
Yapılan araştırmalara nazaran, hoş avrat otu tüketildiğinde direkt hudut sistemini etkilemektedir. Bunun sebebi olarak ise içeriğindeki alkaloidler (L-atropine, DL-hyoscyamine ve hyoscine) gösterilmektedir. Bu nedenle hoş avrat otu satışı yasaklı olan bitkilerden biridir.
Güzel avrat otu, az ölçüde tüketildiğinde ciltte kızarıklığa ve tüm bedende uyuşmaya neden olur. Fazla tüketildiği durumlarda ise daima ahenge isteği, yüksek ateş, anlamsız konuşma, teneffüs zahmeti ve şuur kaybı üzere sıkıntılar görülür.
Bu belirtilerden en az biri ortaya çıktıysa, hiç vakit kaybetmeden bir sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. Hoş avrat otunun çok ölçüde tüketimi, letarji ve komaya, hatta mevte neden olabilir.
