HPV ( insan papilloma virüsü) çoklukla ciltte ve bayan genital organlarının mukozalarında siğillere ve kansere neden olabilen bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Rahim ağzı kanserinin bilinen en sık sebebidir. 200 den fazla HPV virüsü tipi saptanmış olup, anal ve genital bölgede enfeksiyona neden olan yaklaşık 40 HPV tipi bulunmaktadır. Bunlar düşük risk kümesi, orta riskli küme ve yüksek riskli küme olmak üzere 3 kümede kıymetlendirilir. Düşük riskli kümede bulunan HPV tip 6 ve tip 11 genital siğillere (kondilom) yol açarken, yüksek riskli tipler bilhassa HPV tip 16 ve tip 18 rahim ağzı kanseriyle alakalıdır.
HPV Virüsü Nasıl Bulaşır?
Genital HPV’ nin en sık bulaş yolu cinsel temastır. HPV taşıyıcısı olan bayan yahut erkekle olan cinsel bağ sonrasında virüs karşı tarafa bulaşır. HPV virüsü dış ortamda makul bir müddet kalabilmektedir. Bu nedenle nadiren de olsa cinsel temas dışında; sauna, hamam, genel tuvaletler üzere ortak kullanım alanlarından da bulaş olabilmektedir.
Diğer bir bulaş yolu da HPV müspet olan anneden olağan doğum sırasında bebeğe virüs bulaşmasıdır ve bu bulaş biçimiyle bebeğin larinx ve ses tellerinde siğil oluşumu olabilmektedir. Bu nedenle faal genital HPV enfeksiyonu olan hamilelerde sezaryen ile doğum tercih edilmektedir. HPV ile karşılaştıktan sonra 3 hafta ile 8 ay ortasında genital siğiller oluşur. Fakat birtakım bireylerde HPV virüsü siğil yahut rahim ağzı hastalığı meydana getirmeden yıllarca sessiz kalabilir. Bu nedenle hastalığın ne vakit yahut kimden bulaştığını bilmek mümkün olamayabilir.
HPV Hangi Yaşlarda Daha Tehlikelidir?
HPV enfeksiyonu en sık 20-29 yaşları ortasında görülür. Lakin erken yaşta görülen enfeksiyonların çok büyük bir kısmı iki yıl içerisinde bedenden temizlenir. Sebat eden HPV enfeksiyonları ya da 35 yaşından sonra görülen HPV enfeksiyonları rahim ağzı kanseri açısından daha risklidir.
HPV ile İlişkili Kanserler Nelerdir?
Rahim ağzı kanserinin bir kısmı HPV enfeksiyonu ile bağlantılıdır. En sık birlikte görülen tipler HPV tip 16,18,31,33,45,52 ve 58 dir HPV enfeksiyonunun yüzde doksanından fazlası iki yıl içerisinde geçmektedir.
Sigara kullanımı, çoklu partnere sahip olmak, bağışıklığın bozulması üzere sebepler HPV enfeksiyonu ve persistansını artırarak rahim ağzı kanseri için risk artışına yol açar. HPV ile bağlı öbür kanserler ; anal kanserler, vajina kanseri, dış genital bölge kanseri, ağız dudak ve lisan kökü kanseri, baş-boyun bölgesi kanserleri ve erkeklerde penil kanserlerdir.
HPV Virüsü Nasıl Teşhis Edilir?
HPV testi, rahim ağzı kanseri tarama testinin bir kesimidir ve ülkemizde de 30 yaş üstü bayanlarda rahim ağzı kanseri taramasında pap-smear testi ile birlikte HPV-DNA testi de yapılmaktadır. HPV testi için rahim ağzından özel bir çubukla örnek alınır. HPV tanısı için kan testi yoktur. Tarama 30-65 yaş ortası tüm bayanlara 5 yılda bir yapılır. Alınan testlerden rastgele birinde anormallik olması durumunda bayan doğum uzmanı tarafından hastaya takip ve tedavi planı sunulur.
HPV Enfeksiyonu Nasıl Tedavi Edilir?
HPV virüsü ile temas ettikten sonra bu virüs sıklıkla bağışıklık sistemi tarafından bedenden atılır. Fakat genital siğil çıkması durumunda kimyasal koterizasyon ya da elektrokoterizasyon yolları ya da lokal uygulanan ilaçlar kullanılmaktadır. Yüksek riskli virüs varlığında kolposkopi yapılarak rahim ağzı daha detaylı olarak incelenir ve biyopsi yapılarak rahim ağzında oluşan lezyonun derecesi belirlenir. Lezyonun ciddiyetine nazaran LEEP ya da soğuk konizasyon yolu ile rahim ağzının virüsten etkilenen bölgesi çıkarılır.
HPV Virüsünden Nasıl Korunulur?
Erkeklerde ve bayanlarda HPV virüsünden korunmak için yapılabilecek birinci tedbir tek eşliliktir. Cinsel ilgi sırasında kondom kullanımı bulaş riskini azaltır. Bunun dışında şimdi cinsel bağ başlamadan evvel yapılan HPV aşısı virüsten korunmada en faal metottur. Aşı için en uygun yaş aralığı 9-12 yaş ortası olup ; daha evvel HPV ile enfekte olmuş bireylerde de HPV aşısı yapılması , bağışıklığı artırarak virüsün bedenden atılımını kolaylaştırır. Aşı için 9-12 yaştan sonra belli bir yaş sonu bulunmamaktadır.
Şu an ülkemizde 9 tip HPV virüsüne karşı tesirli ( tip 6,11,16,18,31,33,45,52,58) Gardasil 9 bulunmaktadır. HPV aşısı birçok ülkede ulusal aşılama programında olup kız ve erkek çocuklarına cinsel aktivite başlamadan evvel uygulanmaktadır. Şimdi ülkemizde ulusal aşılama programında olmadığı için fiyatlı olarak yapılmaktadır. 15 yaş altında 2 doz, 15 yaş üzerinde 3 doz olacak halde uygulanır.
Aşı Sonrası HPV-DNA ve Pap-Smear Taramaları Devam Etmeli mi?
Rahim ağzı kanseri taramasında yapılan HPV-DNA ve pap smear testleri aşılandıktan sonra da devam etmelidir. Zira aşılanma sonrasında ender olabilen HPV tiplerine maruziyet sonrası enfeksiyon gelişebilir. Bu nedenle HPV tarama testleri aşılandıktan sonra da sistemli biçimde yapılmalıdır.
HPV virüsünün atılımını kolaylaştırmak için bağışıklık sisteminin güçlü tutulması değerlidir. Bağışıklık sistemini en çok güçlendiren hususlar A,B,C,D ve E vitaminlerinin yanında Omega 3, selenyum ve probiyotiklerdir. Bunların yanında bağışıklığı güçlendirici pek çok maddeyi içeren çeşitli destekler mevcuttur. Lakin bunların doktor kontrolünde kullanılması gerekmektedir. Hangi vitaminin daha âlâ olduğu ve bağışıklık sisteminize daha âlâ geleceği konusunda hekiminiz size en yanlışsız bilgiyi verecektir.
