Haber: OKTAY YILDIRIM Kamera: ADEM KARABAYIR
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Marmara Depremi’nin yıl dönümünde Avcılar’da yüksek riskli olduğu tespit edilen dört binanın yıkımını gerçekleştirdi. 17 Ağustos 1999 zelzelesinin akabinde alınan kararların bilakis İstanbul’un 24 yılda neredeyse ikiye katlandığını belirten İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökce, “yeni yapı yaparak, yeni alanları imara açarak, askeri alanları, yeşil alanları imara mevzu edip dezavantajlı vatandaşlarımızın ihtiyacı olan toplumsal konutları üretmek yerine bu alanlarda yatırım emelli üçüncü, beşinci konutları üretip bu alanları imara açmanın sarsıntı güvenliğini sağlamaya bir yararı yok” dedi.
İBB, süratli tarama usulüyle tahlil edilen riskli yapı kümesinde olan binaların yıkımına, bugün 24’üncü yıl dönümü olan 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nde İstanbul’da can kaybı ve yıkım yaşanan tek ilçesi olan Avcılar’da devam etti. İlçedeki 4 binanın yıkımına İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökce ile Avcılar Belediye Lideri Turan Hançerli katıldı. Birinci açıklamayı Avcılar Belediye Başkanı Turan Hançerli yaptı. Hançerli şunları söyledi:
“TÜM TÜRKİYE’DE OLDUĞU ÜZERE 24 YIL SONRA SÜRATLE ZELZELEYE HAZIRLANIYORUZ: Avcılar 1999 sarsıntısında İzmit’te gerçekleşen zelzelede hasar alan ilçelerimizden biri ve ortadan 24 yıl geçti. Tüm Türkiye’de olduğu üzere 24 yıl sonra süratle sarsıntıya hazırlanıyoruz. Sarsıntıya sağlam bir kent inşası için süratle yol alıyoruz ve bugün ardımızda gördüğümüz bina Avcılar’da kentsel dönüşüm kapsamında yıktığımız, yıkacağımız 1999’uncu bina ve çabucak ardından 2 bininci, 2 birinci binayı da yıkacağız. Burada, 17 daire var. Münasebetiyle 17 dairede yaklaşık 70 insan yaşıyordu. 70 insan, 70 Avcılarlı 70 İstanbullu riskli bir yapıdan tehlikeli bir yapıdan çıktı, inançlı yerlerde yaşamaya başladı. Olağan 1999-2000 binayı düşündüğümüzde bu sayılar 100 bine yaklaşıyor. 100 bin insanın hayatının kurtarıldığını gösteriyor. Zelzelede, zelzeleye hazırlıkta asıl sıkıntı risk idaresi. İşte bu çalışmalar, riski azaltmaya yönelik çalışmalar. Ortadan geçen 24 yılda açık söylemek gerekirse tüm Türkiye’de, Avcılarımızda, İstanbullumuzda ve tüm Türkiye’mizde gereğince hazırlık, gereğince çalışma yapılmamış olduğu bilhassa 6 Şubat Kahramanmaraş sarsıntısında tekrar kanıtlandı.
BU KENTTE RİSKLİ HİÇBİR BİNA KALMAYANA KADAR GECE-GÜNDÜZ ÇALIŞACAĞIZ, UYKU UYUMAYACAĞIZ: Türkiye’mizin tez bir formda hazırlanması lazım. İşte bunun için Ekrem Liderimizin da söz ettiği bir seferberliğe gereksinimimiz var. Kamunun merkezi hükümetin lokal idarelerin ve öbür tüm paydaşların iş birliği halinde ortak çalışmamıza acil bir biçimde muhtaçlık var. Biz elimizden geleni yapıyoruz. Biz var gücümüzle çalışıyoruz ve merkezi yönetimin de gerçek sistemlerle çalışmaya, hakikat prosedürlerle yanlışsız tahliller üretmesine gereksinimimiz var. 17 Ağustos’u hayat kurtararak anıyoruz. Binalar yıkarak ve münasebetiyle insanları yaşama bağlayarak anıyoruz. Çalışmalarımız devam edecek bu kentte. Bu kentte riskli hiçbir bina kalmayana kadar gece gündüz çalışacağız uyku uyumayacağız.”
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Gökce de Avcılar’ın afet kırılganlığı en yüksek hatta olan ilçelerden biri olduğunu belirterek, şunları lisana getirdi:
“İSTANBUL, 17 AĞUSTOS SARSINTISINDAN SONRA ALINAN KARARLARIN TERSİNE İKİ KATINA YAKIN BÜYÜMÜŞ VAZİYETTE: Gölcük Körfezi’nde meydana gelen zelzelede İstanbul’da tek can kaybının olduğu ilçe Avcığlar’dı. Münasebetiyle afet kırılganlığı en yüksek hatta olan ilçelerimizden bir tanesi. Avcılar Belediye Liderimize teşekkür borçluyuz. Avcılar’da tek tek, tek yapı ölçeğinde binalarımızı sarsıntıya dirençli hale getirmek için ağır bir gayret sarf ediyor. Biz de buna üst seviye bir dayanak vermeye çalışıyoruz. Bugünün şöyle bir manası olduğunu da düşünüyorum. Yalnızca 17 Ağustos olması manasında özel bir gün olması dışında. Biz 17 Ağustos 1999 zelzelesinden sonra çok sayıda plan yaptık, proje yaptık memleketler arası finans kullandık. İstanbul’un daha fazla büyümemesi istikametinde merhum Lider Kadir Topbaş periyodunda yapılmış üst ölçekli bir metropoliten planla kimi kararlar ürettik. Lakin bu kararları uygulayamadık. Hatta bunların zıddını yapmış vaziyetteyiz. Bugün İstanbul bırakın büyümemeyi, 16 milyona katlanmış vaziyette, neredeyse iki katına yakın büyümüş vaziyette. Önümüzdeki duran fotoğraf şu; İstanbul’u bu kadar büyütüp, metreküplerce beton döküp, çok daha fazla alanı imara açıp, çok daha fazla yeni yapı yapmış olmamıza karşın bugün hala sarsıntı riskini, riskli yapı stokunu konuşuyoruz. Demek ki yeni yapı yaparak, yeni alanları imara açarak, askeri alanları, yeşil alanları imara bahis edip dezavantajlı vatandaşlarımızın ihtiyacı olan toplumsal konutları üretmek yerine bu alanlarda yatırım hedefli üçüncü, beşinci konutları üretip bu alanları imara açmanın zelzele güvenliğini sağlamaya bir yararı yok. Bu alanlar birilerinin zenginleşme aracı olarak kullanılacak alanlar da değil.
BİR ZELZELE OLSAYDI BÜYÜK İHTİMAL CANLI ÇIKMALARI SIKINTI MESKENLERDE, TABUTLARINDA YAŞAMAK ZORUNDALARDI: Ancak geçtiğimiz 20 yılı İstanbul’u daha fazla ağırlaştırmak üzere tükettiğimiz finans merkezini bile Ankara’nın başşehir kitlelerinden kaynaklı hizmetlerini bile İstanbul’a taşırdığımız bir dönemde bugünün yeni bir yapının temelini atarak değil, işte o ihmal ettiğimiz, riskli yapı stokunun tek tek eksiltildiği dirençli hale getirildiği yapıların yıkıldığı bir gün olarak tarihe geçmesini istedik. Hasebiyle ve bugün Avcılar’da dört tane, en riskli binamızı yıkıyoruz. Bizim süratli taramamızdan da D ve E sınıfı olduğu tespit edilmiş binalarımızdır bunlar. Münasebetiyle bunları yıkmak ve onları dirençli, zelzele dirençli sağlıklı yapı stoğuna katmak İstanbul ilinin hayrına yapılacak işlerden bir tanesi. Biz bugünü bu türlü büyük ne olduğunu tam bilmediğimiz bir alanı imara açmak ve onun temelini atmak yerine bu riskli yapı stoğunu eritmek manasındaki uğraşlarımızın Avcılar Belediyemizin iki bininci binasının da içinde olduğu bir biçimiyle hayata geçmesini önemsedik. Münasebetiyle Ekrem Başkamızda ağır bir biçimde bu riskli yapı stoğunun eritilmesi tarafında büyük bir hassasiyet gösteriyor ve bizden her gün kaç tane yapı yıktınız? Bugün hangilerini yıkıyorsunuz diye bu mevzunun nasıl takip edildiğini merak ediyor. Bu şuurla hareket etmeye çalışıyoruz. Zira bugün çok somut söyleyeyim bu dört binada iki yüz elli vatandaşımızın canını kurtardık. Tahminen çok küçük gelebilir lakin bu dört binadaki 250 civarındaki vatandaşımız yaşamakta olan vatandaşımız şayet geçtiğimiz günlerde bir sarsıntı olsaydı büyük ihtimal canlı çıkmaları güç konutlarda oturuyor tabutlarında yaşamak zorunda oluyorlardı. Biz geçtiğimiz günlerde Esenyurt’ta bir yıkım yaptık. Ondan evvel yeniden Avcılar’da, Esenyurt’ta, Kartal’da, Bayrampaşa’da en riskli yapı stoğumuz neredeyse tek tek bunları bulup, bunları görüşmelerini tek tek yapıp vatandaşlara konut sahibi ve kiracı demeden, kira yardımı yapıp bulundukları yerden inançlı konutlara geçebilmesi için süreci başlatmakla mükellef görüyoruz kendimizi.
RİSKLİ YAPI SONU ERİTMEK MANASINDA DEVLETİMİZİN ÖZENDİRİCİ SİYASETLER UYGULAMASI GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUZ: Belki iğneyle kuyu kazıyoruz. Lakin her birisinde onlarca vatandaşımızın canını kurtarmanın da buruk memnunluğunu yaşıyoruz. Onun için bugün bizim burada 17 Ağustos’u bu biçimiyle anarken yanımızda olduğunuz için hepinize teşekkür ediyorum. Belediye Liderimize teşekkür ediyorum. Önümüzdeki günlerde 318 binamızla ilgili yıkım süreci devam edecek. Süreci tamamlanmış yüzü aşkın binamız var tebligat süreçleri çok uzuyor. Vatandaşlarımızın ikna süreçleri çok uzuyor lakin bunların tümünde sabırla bu süreci sarsıntı dairemiz kentsel dönüşüm dairemiz örmeye devam edecek ve biz her birinde, her yıkıma sizi davet edeceğiz. Hasebiyle bunların kamuoyuyla paylaşılmasının vatandaşımızın riskli yapısını yıkmak istikametinde cesaretlendirilmesinin çok kıymetli olduğunu düşünüyoruz. Bir diğer muhtaçlık da konutunu yenilemek isteyen vatandaşa sağlanması gereken finansman takviyesidir. Zira bu ekonomik şartlar içerisinde takdir edersiniz altı ay evvel konutunu yıkmak durumunda olan vatandaşın yükleneceği ekonomik karşılık bile altı yedi ay sonra iki kat, iki buçuk kat varan büyük maliyetler kelam konusu olmuş vaziyette. Girdiler inanılmaz arttı. Münasebetiyle bu riskli yapı sonu eritmek manasında devletimizin uzun vadeli düşük faizli kredi finansmanı sağlaması ve konutunu dönüştürene özendirici siyasetler uygulaması gerektiğini düşünüyoruz. Bunlar ait ögeleri birçok defa toplumsal medya hesabından da duyuruyorum. Kademeli emlak vergisi bunun bir adedidir. Boş konut stoğunu kullanmak bunu konutunu boş konut stoğunu boş konutunu riskli yapıdan çıkana kira verene vergi indirimi yapmak, emlak rayiç bedellerini emlak gerçek bedeller üstünden toplayıp onu bir dönüşüm fonu üstünden dirençli kent yaratmak için İstanbul için kıymetlendirmek kıymetli araçlar olabilir. İstanbul kentinin bunları dönüştürebilecek kaynakları kendi içerisinde var. Kâfi uğraş gösterilirse biz İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak bunun sonuna kadar yanında duracağız. Tüm devlet kurumlarımıza da bunu çok açıkça söz ettik ve bu taraftaki çalışmalarımız da sürüyor.”
“VATANDAŞIMIZ ARTIK BİNASININ TARATILMASINA AİT İSTEKTEN VAZGEÇMİŞ GÖRÜNÜYOR”
Gazetecilerin “6 Şubat sarsıntılarından sonra süratli tarama testini İstanbulluların çok ağır bir ilgisi olmuştu, talep patlaması yaşanmıştı şu anki müracaat durumu nedir” sorusuna ise İBB Genel Sekreter Yardımcısı Gökce şu cevabı verdi:
“Başvurularımız çok azaldı. Artık çift haneli sayılara düştü. 6 Şubat’tan sonra bir günde 22 bin müracaat aldığımız bir gün de olmuştu. Bugün tıpkı vakitte Avcılar için şöyle bir kıymetli gün. İnşaat Mühendisleri Odası’yla yaptığımız protokol bugün Avcılar’dan başlayarak hayata geçiyor. İnşaat Mühendisleri Odamızın da takımları bugün Avcılar’da süratli taramaya gelmiş, müracaatları almaya başlamış olacaklar. Tıpkı vakitte birkaç binamızdan da talep gelmiş. Liderimizle bir arada, binalarımıza süratli taramaya gideceğiz. Vatandaşımız artık binasının taratılmasına ait istekten vazgeçmiş görünüyor. Zira dönüştürebileceğine ait bir kaynak ve teminat de kalmadı. Kendini ekonomik manada da bu manada rahat da görmüyor ve zelzelenin sıcaklığı geçtikten sonra, ruhsal olarak da herhalde bir ölçü daha az hassasiyet gösterir hale geliyoruz.”
HANÇERLİ: HÜKÜMETİN, İNSANLARI DURDURACAK, BAŞ KARIŞIKLIĞI YARATACAK AÇIKLAMALARDAN VAZGEÇMESİ LAZIM:
Avcılar Belediye Başkanı Turan Hançerli de bu hususa ait şu değerlendirmeyi yaptı:
“Özellikle 6 Şubat sarsıntısı yaşandığında Türkiye’mizde zelzele hassaslığı çok üst düzeylere çıkmıştı. Fakat başka taraftan seçim sürecindeki vaatler, bilhassa yarısı bizden vaadi vatandaşı bekletir, durur hale getirdi. Hasebiyle bu bahiste merkezi idarenin, hükümetin, insanları durduracak, baş karışıklığı yaratacak söz, açıklama ve vaatlerden bir an evvel vazgeçmesi lazım. Öteki mevzularda olduğu üzere kentsel dönüşüm konusunda da daima değişen yeni ve fraklı teklifler çıkıyor. Teklifler ve yasal değişiklikler çözmüyor. Bir sefer tüm paydaşlarla oturup karar verip, yanlışsız bir metodu hayata geçirmemiz lazım ki vatandaşa da itimat versin. Bence bu güvensizlik ortamı, bu farklı bilgilerin ortada dolanması nedeniyle de vatandaşta bir bekleme durumu da oluştu kanaatindeyim. Lakin bugün burada bina yıkıyoruz.
ORTALAMA ALTI BİNAYI HAFTADA YIKIYORUZ BİZ: Özellikle basın şöyle düşünebilir. Bugün yıktık yarın olmayacak. Ortalama 6 binayı haftada yıkıyoruz biz. Avcılar’a gelirseniz her gün yıkılan bir bina bulabilirsiniz. Bunun çekimlerini yapabilirsiniz. Devam ediyor ancak hızlanmamız lazım. Çok daha hızlanmamız lazım. Bunun yolu da tabi birlikte hareket etmekten tüm kamu otoritelerinin ve sivil kümelerin ortak seferberliğinden geçiyor. Bunu bir an evvel hayata geçirmemiz lazım kanaatindeyim.”
GÖKÇE: ŞU ANA KADAR YAPILAN TESPİTLERE NAZARAN 1500 RİSKLİ BİNABIZ OLDUĞUNU ÖNGÖRÜYORUZ
İBB Genel Sekreteri Gökçe de “Tabut mesken diye nitelendirdiğiniz bina sayısını net olarak öğrenmemiz mümkün mü” sorusuna şu karşılığı verdi:
“Bizim biliyorsunuz süratli tarama testinden birinci küme tespit ettiğimiz bina sayısı 318 idi. Binalarımızı test ettikçe bu sayıları bir yandan da güncelliyoruz. Şu ana kadar yapılan tespitlere nazaran bin 500 civarında yüksek riskli binamız olduğunu öngörüyoruz. Bugün o bin 500 bina içerisindeki 4 adedini Avcılar’da yıkıyoruz. Sayıyı bu biçimiyle eritmeye çalışıyoruz. Natürel bunların içerisinde yaşayan vatandaş sayısı az buz değil. Yani yalnızca 318 binada yaşayan vatandaşımız yaklaşık 9-10 bindi. Hasebiyle bin 500 binada yaklaşık 50 bin vatandaşımız yaşıyor. Hasebiyle bu binaları yıkmanın ne manaya geldiğini Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarda resmi sayılara nazaran kaybettiğimiz can sayısına yakın canı kurtardığımızı, kurtarmaya çalıştığımızı tabir etmek istiyorum. Onun için her bir binayı küçümseyerek değil ne kadar canı kurtardığımızı düşünerek çok önemseyerek bakmamız gerekiyor.”
