KOCAELİ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Faruk Turinay, Anayasa Mahkemesi’nin ‘Hükmün açıklanmasının geri bırakılması’ kararını iptal etmesinin olumlu olduğunu belirterek, ‘Bu işin sadece kararın açıklanmasının geri bırakılması kurumuyla çözülmesini beklemek çok optimist bir yaklaşım olur. Bu kâfi değil. İnfaz hukukumuzun bir bütün olarak ele alınması lazımö dedi. İnfial uyandıran olayların yaptırımı konusunda da eksiklikler olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Turinay, ‘5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’ndaki yaptırımlar kâfi midir’ Ben rahatlıkla kâfi olduğunu söyleyebilirim. Bu işin çok makul, şartlı salıverilmenin o şartlı sözünün tam manasıyla hayata geçirilmesi halinde yeterli bir kurum haline gelir. Aksi halde birden fazla vakit hukuka karşıt ve ağır, toplumun gündemini meşgul eden, infial uyandıran olayların yaptırımı konusunda çok önemli eksiklik kelam konusuö diye konuştu.
Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Faruk Turinay, taammüden yaralama ve öldürme ile kurşunlama olaylarının cezai boyutu ile ilgili açıklamalarda bulundu. Turinay, silahla şiddetin öncelikli olarak toplumsal araçlarla çözülmesi gerektiğini belirterek hem alınan cezanın infaz süreci hem af hem de Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen kararın açıklanmasının geri bırakılmasının (HAGB) caydırıcılık konusunda tesirlerini anlattı.
‘SUÇ İŞLENMEYECEĞİNE DAİR ÇOK ÖNEMLİ ANALİZLERİN YAPILDIĞI KANAATİNDE DEĞİLİM’
Birinci sorunun şartlı salıverilme olduğunu belirten Öğr. Üyesi Turinay, ‘Cezanın bir sefer son deva olduğunu belirtmek lazım. Bu bir toplumsal problemdir. Değil mi’ Bir şiddet hadisesi var. Bu şiddet silahla gerçekleşiyor. Bu sorun öncelikle öteki toplumsal araçlarla çözülmesi lazım. Sırf ceza hukukunun yaptırımlarının tartısı, parametresi gereğince mevzuyu çözmek için elverişli değil. Öncelikle onu söylemem lazım. İkincisi, hususla ilgili yaptırımlar kâfi mi? Bir, maddi ceza hukuku dediğimiz kısımda ceza muhakemesi kurallarının uygulanması sonucunda verilen bir mahkumiyet kararı vardır. Daha sonra onun infaz edilme süreci başkadır. Biz de ona ‘infaz hukuku’ diyoruz. Örneğin taammüden yaralama hatası gerçekleşti ve silahla gerçekleşti. Uygulayacağımız karar nedir? 86’ıncı unsur. 86’ıncı unsur 3’üncü fıkra diyor ki ‘Bu fiil silahla işlendiği takdirde ceza artırılır.’ Elimizde aşikâr bir ölçü mahpus cezası var. İşte birkaç yıl mahpus cezası var. Bu mahpus cezası mutlaklaştığı vakit olduğu üzere uygulanmıyor. Bir sefer onu söylemek lazım. Elimizde 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Önleminin İnfazı Hakkında Kanun var. Bu kanunun 107’inci maddesinde koşullu salıverilme kurumu düzenleniyor ve olağan kabul edilen, genel olarak uygulanan hali, müddetli mahpus cezalarında bunun 1/2 uygulanması tarafında. Münasebetiyle diyelim ki bir hatadan ötürü mahkemeden 2 yıl mahpus cezasını gördüğümüzde bir kez otomatikman bunun 1 yıl uygulanması üzere bir hali kelam konusu. Burada şu noktayı işaret etmek istiyorum. Olağanda uygar memleketlerde bu şartlı salıverilme kurumu çok önemli değerlendirilme süreçlerinin sonunda tespit edilen, kararlaştırılan bir konu. Otomatik uygulanan bir şey değil. Kuşkusuz bizim infaz kanunumuzla bir kıymetlendirme raporu düzenlenmesi öngörülmüş lakin uygulamada kıymetlendirme raporlarının gereğince ihtimamlı halde hazırlandığını, denetlendiğini, bununla alakalı gerekirse o psikoteknik testlerin yahut sair kişinin mahkumiyetten sonra ve cezanın kısmen infazdan sonra hata işlemeyeceğine dair çok önemli analizlerin yapıldığı kanaatinde değilim. Hasebiyle bizim birinci sıkıntımız infaz kuruluşunun bu şartlı salıverilme alakalı kısmıö sözlerini kullandı.
‘ÇOK ÖNEMLİ EKSİKLİK KELAM KONUSU’
Türk Ceza Kanunu’ndaki yaptırımların kâfi olduğunu söyleyen Öğr. Üyesi Turinay, açıklamalarına şöyle devam etti:
‘5275 Sayılı Kanun’un 105/A unsuru var. Orada da denetimli serbestlik kurumu düzenleniyor. Bu kurum kelam gelimi 2 yıl mahpus cezası verirdik sonra, büyük ölçüde adeta otomatik olarak uygulanan bu 1/2’ye indirme yani 2 yıl ise 1 yıl mahpus cezası uygulanması, bir de bu müddet şayet mahkumiyet bir açık cezaevinde icra ediliyorsa bunun da aşikâr bir ölçü geri çekilmesini sağlıyor. O denli durumlar oluşuyor ki kişi çok önemli bir mahpus cezası almış olmasına karşın ya çok kısa müddet mahpus cezasına maruz kalıyor ya da hiç maruz kalmıyor. Münasebetiyle burada Türk Ceza Kanunu’nun 86’ıncı hususunda taammüden yaralamayla ilgili öngörülen cezadan fazla bu işin infaz boyutuna bilhassa odaklanmak lazım. Şiddet olayları sonucunda hangi hatalar meydana geliyor’ Yaralama, öldürme, silahla öldürme. Silah bir nitelikli hal midir taammüden yaralamada? Evet. Öldürmede nitelikli hal midir? Lakin nükleer, biyolojik, kimyasal silah olması halinde nitelikli hal. Öldürmenin cezası zati ağır. Müebbet mahpus cezası. Yaralamada daha az. Olağan hal 1 yıldan 3 yıla kadar mahpus cezası. Nitelikli hali olursa ki silah dediğim üzere nitelikli hal, artırılıyor fakat şunu katiyen söyleyemem. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’ndaki yaptırımlar kâfi midir? Ben rahatlıkla kâfi olduğunu söyleyebilirim. Burada problem infaz sıkıntısı. Bu işin çok makul, şartlı salıverilmenin o şartlı sözünün tam manasıyla hayata geçirilmesi halinde âlâ bir kurum haline gelir. Aksi halde birçok vakit hukuka ters ve ağır, toplumun gündemini meşgul eden, infial uyandıran olayların yaptırımı konusunda çok önemli eksiklik kelam konusu.
‘AYM’NİN YAKLAŞIMI PAHALI, LAKİN KÂFİ DEĞİL’
Anayasa Mahkemesi tarafından ‘Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması’ kararının iptal edilmesiyle ilgili de değerlendirmelerde bulunan Öğr. Üyesi Turinay, ‘anayasa Mahkemesi kararı olumlu mu, evet olumlu. Lakin bu işin sadece kararın açıklanmasının geri bırakılması kurumuyla çözülmesini beklemek çok optimist bir yaklaşım olur. Bu kâfi değil. İnfaz hukukumuzun bir bütün olarak ele alınması lazım. Bu şartta salıverilme, kontrollü hürlük, kararın açıklaması geri bırakılması ve bütün bunların sahiden o kelamını ettiğim kıymetlendirme raporlarının batı uygarlığının, batı hukukunun objektif, derinlemesine, tüm analizlerini içerecek halde. Zira biz Amerika’yı yine keşfetmeye çalışmamalıyız diye düşünüyorum. Bunlar zati konuşulmuş bitmiş hususlar. Biz maalesef bu mevzularda çok geriden geliyoruz, Türk Hukuku aslında kağıt üzerinde çok büyük bir eksikliğe sahip değil. Bu klişe bir şeydir kuşkusuz ancak sorun bir uygulama meselesidir. Bunun için hem işçinin çok nitelikli olması hem bütüncül biçimde bizim kurallar toplumu haline gelmemiz lazım. Bağlantılar toplumu değil, kurallar toplumu hale gelmemiz lazım. O yüzden çok geniş bir sıkıntılar silsilesinde sadece bir sorunun çözülmesi bizim asıl emelimiz olan herkesin olabildiğince hukuk kurallarına uyduğu sistemi yaratmamız kâfi değil. O yüzden kararın açıklanmasının geri bırakılması kararıyla alakalı Anayasa Mahkemesi yaklaşımı kuşkusuz pahalı lakin bu katiyetle kâfi değilö dedi.
‘AF ÇOK ENDER UYGULANMASI GEREKEN BİR KURUM’
Af ya da af fonksiyonu gören yasal düzenlemelerin artık terk edilmesi gerektiğini söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Turinay, ‘Af çok ender uygulanması gereken bir kurum. Bir sefer 10 yıl, 20 yıl üzere müddetlerden daha düşük bu kurum ister genel af halinde olsun ister şartlı salıverilme müddetlerinin değiştirilmesi suretiyle olsun, olmamalı. Bir kişi, ‘3 yıl içinde, 5 yıl içinde, 2 yıl içinde, 1 yıl içinde bu mühletler değişir, bir kanun çıkar, ben de dışarı çıkma imkanı bulurum’ biçiminde bir intibaya kapılıyorsa o vakit isterseniz en ağır cezayı öngörün ceza kanununda. Hiçbir manası yok. Hasebiyle bu af ya da af fonksiyonu gören yasal düzenlemelerin artık terk edilmesi lazım. Toplumda da bununla ilgili bir bilinçlendirme, şahısların bu durumun farkında olması, caydırıcılığın ardında yatan olguların farkında olması gerekiyor. Bu mevzuda bir suçlama, bir sorumluluk yükleme bakımından sırf bahsin meclise yahut yürütme organına bırakılması hiç de gerçekçi değil. Husus muhalefeti de ilgilendiriyor, iktidarı da ilgilendiriyor. Toplumu bilhassa ilgilendiriyor. O yüzden bir sorumluluk varsa bu sorumluluk hepimizin sorumluluğuö diye konuştu. (DHA)
