İnmemiş testis, genitoüriner sistem anomalilerinin en sık olanıdır. Bir yahut her iki testisin olması gereken skrotum dediğimiz testis torbasında olmamasıdır. Testis ya yoktur ya da ele gelmiyordur. Testislerin bir yaşına kadar kesinlikle yerine indirilmiş olması gerekmektedir.
İNMEMİŞ TESTİS BELİRTİLERİ NELERDİR?
İnmemiş testis aileler tarafından çarçabuk tespit edilebilen bir durumdur. Aileler çocuklarının bezlerini değiştirirken testislerin yerinde olup olmadığını muayene ederek tespit edebilirler. Bu durum fark edilir edilmez ailenin çocuğu bir doktora götürerek muayene ettirmesi epeyce değerlidir.
İNMEMİŞ TESTİSİN TOPLUMDA GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?
Normal vaktinde yapılan doğumlarda inmemiş testis görülme sıklığı % 3’tür. 1 yaşına gelindiğinde bu oran % 1’e iner. Erken doğumlarda inmemiş testisin görülme sıklığı % 30’lara kadar çıkmaktadır. Elle yapılan muayenelerin % 20’sinde testisler hissedilmez. Bu elle hissedilemeyen testisler ya hiç oluşmamıştır ya da olduğu yerde gelişemeyip yok olmuştur.
İNMEMİŞ TESTİSLER TEDAVİ EDİLMEZSE NELERE YOL AÇAR?
İnmemiş testisler tedavi edilmezse bunlarda ileride üreme sorunları ortaya çıkar yani bunların ileride doğurtkanlık yetenekleri testisin tek taraflı inmemiş ya da iki taraflı inmemiş olmasına nazaran değişen oranlarda fertilite oranları düşmektedir. Ayrıyeten inmemiş testislerde artmış testiküler gen hücre tümörü riski kelam bahsidir. Bunlarda gen hücre tümörü gelişme riski olağan çocuklara nazaran artmış orandadır. Ve bu olgularda testisin kendi etrafında dönme yani torsiyon dediğimiz patolojinin ortaya çıkması ve fıtık kesesinin yatkınlığı olması da inmemiş testisli olgularda daha yüksek oranda görülmektedir.
İNMEMİŞ TESTİS NE DEMEKTİR?
İnmemiş testis, testisin olması gereken yerde yani torbada olmaması halidir. Burada testis ya yoktur ya da olağan yerine inmemiştir. İnmediği düzeye nazaran, hangi düzeyde kalmışsa, bulunduğu düzeye nazaran isimlendirilir ve o istikamette tedaviye gidilir.
İNMEMİŞ TESTİS OLAYLARINA HANGİ SIKLIKLA RASTLANIR?
İnmemiş testis olağan doğumlarda % 3 oranında görülürken olağandan evvel yani prematür doğumlarda bu oran % 30’lara çıkabilmektedir. Testisler birinci 1 yıl içinde bizatihi bedende artan hormon profiline bağlı olarak yerine inebilir. 1 yaşına gelindiğinde inmemiş testis oranı % 1’ler civarındadır.
İNMEMİŞ TESTİSİN NEDENLERİ NELERDİR?
Testisin olağan anatomik yerine inmesi için geçen iki tane faz vardır. Bu hamilelik periyodunda anne
karnındayken birinci faz testisin çocuğun karnının içinde hareketi, ikinci faz da çocuğun kasıklarından torbaya iniş yerindeki hareketidir. Testisin yerine inmemesinde bu iki fazdaki kimi faktörler tesirli olmaktadır.
Bununla alakalı kimi teoriler mevcuttur. Ama hamilelik esnasındaki hayat süreci yahut genetik faktörlerin testisin olağan anatomik yerine inmesine pürüz olacak bir belirti bugüne kadar tespit edilememiştir.
İNMEMİŞ TESTİS TEDAVİ EDİLMEZSE NE ÜZERE PROBLEMLERE YOL AÇAR?
İnmemiş testis tedavi edilmezse 4 temel patoloji ortaya çıkabilir. Birincisi testiküler kanser riski. Bu rölatif risk olağan çocuklara nazaran, inmemiş testisli çocuklarda 2,75-8 katı fazladır. İkincisi kısırlık riski. Bu risk de bu hastalığın tek ya da iki taraflı olması durumuna nazaran değişir. Ayrıyeten testikülertorsiyon dediğimiz testisin kordonunun kendi etrafında dönmesi sonucu testisin kanlanması bozulur ve testis hayatiyetini yitirir. Bir de inmemiş testisler fıtıkla bir arada olabilir. Bu da kesinlikle tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
İNMEMİŞ TESTİSE NE VAKTE KADAR MÜDAHALE YAPILABİLMEKTEDİR?
İnmemiş testis 1 yaşında kesinlikle düzeltilmelidir. Yani 1 yaşında testis olağan anatomik lokasyonunda olmalıdır. 2 yaşından sonra testiste oluşacak değişiklikler bir daha geriye dönüşü olmayan değişikliklerdir.
Bu nedenle en geç 2 yaşında bu tedavi büsbütün bitirilmiş olmalıdır.
İNMEMİŞ TESTİS İLERİDE KISIRLIĞA SEBEP OLUR MU?
İnmemiş testis öyküsü olan erkeklerde kısırlık riski artmıştır. Kısırlık riski inmemiş testisin tek ya da iki taraflı olmasına nazaran de değişir. Sonuç olarak iki taraflı inmemiş testisi olanlarda baba olma ihtimali % 65 iken tek taraflı inmemiş testisli olgularda babalık oranı % 90lardadır. Olağan çocuklarda da babalık oranı % 93’tür.
AİLELER İNMEMİŞ TESTİS SORUNU OLUP OLMASIĞINI NASIL TAKİP EDEBİLİRLER?
Aileler çocuklarında testislerin yerine inip inmediğini en hoş banyo yaparken değerlendirebilirler. Çocuklar banyo yaparken testislerin yerinde olup olmadığı el ile muayenede anlaşılabilir ve birebir vakitte bu durum gözle de görülebilirdir. Ayrıyeten rutin çocuk tabibi muayenesinde de kesinlikle testislerin kıymetlendirilmesi gereklidir.
ÇOCUKLARINDA İNMEMİŞ TESTİS SORUNU OLAN AİLELER NE YAPMALIDIR?
Aileler çocuklarında inmemiş testis problemini saptadıktan sonra birinci yapacakları iş derhal bir çocuk üroloğuna müracaat etmektir. Bu çocuklarda iki kıymetli alternatif kelam hususudur. Ya testis hiç oluşmamıştır, ya da testis inme yolunda rastgele bir yerde kalmıştır. Evvel bunun tespiti gerekmektedir. Bu testis var mı yoksa hiç gelişmedi mi ona nazaran de yapılacak tedavinin hali belirlenmelidir.
BEBEĞİN DOĞUMUNDAN SONRA KAÇINCI AYA KADAR TESTİS İNMESİ BEKLENMELİDİR?
Normal doğumlarda % 3 oranında inmemiş testis görünürken erken doğumlarda bu oran % 30lara kadar çıkmaktadır. Bebeklerin birinci 3 ayında daha doğrusu 3. aydaerken puberte ya da küçük puberte dediğimiz safhada bütün hormonlar en üst seviyeye kadar çıkar ve burada inmemiş testisi olan çocukların testisleri olağan yerine iner. 3 aylıkken testisler yerine inmediyse bu testislerin bir daha yerine inme talihi epeyce düşüktür. Lakin yeniden de 1 yaşına gelindiği vakit inmemiş testis oranının % 1 olduğunu görürüz. Yani 1 yaşına kadar hala bu testisin olağan yerine inme ihtimali vardır. Fakat 1 yaşından sonra beklemek kusurdur.
ÇOCUĞUN TESTİSİNDE BİR ANORMALLİK FARK EDİLDİĞİNDE HANGİ DOKTORA GÖTÜRÜLMELİDİR?
Aileler şayet çocuklarının testisleri ile alakalı bir anormallik tespit ederlerse, birinci götürecekleri kişi çocuk üroloğudur. Şayet bulundukları yerde çocuk üroloğu yoksa, bir üroloji uzmanına yahut çocuk cerrahi uzmanına göstermelerinde büyük yarar vardır.
İNMEMİŞ TESTİS TEDAVİSİNDE HANGİ TEKNİKLER UYGULANIR?
İnmemiş testis tedavisinde 2 ana sistem vardır. Biri hormonal tedavi, biri cerrahi tedavi.
İNMEMİŞ TESTİS AMELİYAT ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
İnmemiş testis cerrahisini iki ana kümede inceleyebiliriz. Açık cerrahi ve kapalı cerrahi yolu olan laparoskopi. Açık cerrahi kasıktan yapılan inguinal orşiyopeksi ve skrotal cerrahi olarak isimlendirilen, torbadan yapılan cerrahi müdahale olarak iki alt kümeye ayrılabilir.
İNMEMİŞ TESTİS AMELİYATLARI GENEL ANESTEZİ ALTINDA MI YAPILIR?
İnmemiş testis ameliyatları genel anestezi altında yapılır. Genelde ameliyattan 2 saat sonra çocuk bir şeyler yemeye ve içmeye başlar ve tıpkı gün konutuna gönderilir.
İNMEMİŞ TESTİS AMELİYATINDAN SONRA HASTA NASIL TAKİP EDİLMELİDİR?
İnmemiş testis ameliyatından sonra, ameliyatı takip eden 3 ay sonunda skrotal utrason ile testisin gelişimi değerlendirilmelidir. Ayrıyeten inhibin-b hormonuyla da testisin spermatogenetik aktivitesi kıymetlendirilebilir.
İNMEMİŞ TESTİS AMELİYATININ RİSKLERİ NELERDİR?
İnmemiş testis ameliyatının en değerli iki riski vardır. Birincisi sperm kanalının kesilmesi, ikincisi de testisi besleyen ana atar damarın ziyan görmesi. Ana atar damar şayet ziyan görürse testisin beslenmesi bozulacağından ötürü bu testisin gelişimini büsbütün durdurmaktadır. Sperm kanalının kesilmesi de ileride o testisten oluşan spermlerin olağan yoldan dışarıya çıkmasını engelleyecektir.
İNMEMİŞ TESTİS AMELİYATINI KİMLER YAPAR?
İnmemiş testis ameliyatını prensip olarak çocuk ürolojisi uzmanları yapar. Ama çocuk ürologlarının olmadığı yerde şayet çok kural ise bir ürolog yahut çocuk cerrahı tarafından da bu ameliyat gerçekleştirilebilir.
HAREKETLİ (RETRAKTİL) TESTİS NEDİR?
Hareketli yahut retraktil testis, zaten torbaya inebilen testis demektir. Ayrıyeten muayenede zayıf bir traksiyonla bu testisi yerine indirebiliriz ve bir süre orada kalabilir. Gerçek inmemiş testiste bu türlü bir şey kelam konusu değildir. Retraktil testisin takip edilmesini gerektiren en kıymetli yanı bu olguların 3te 1inde vakitle gerçek inmemiş testis haline dönebilme durumudur.
HAREKETLİ TESTİSİN İNMEMİŞ TESTİSTEN FARKI NEDİR?
Hareketli yahut retraktil testis ile gerçek inmemiş testis ortasındaki en kıymetli fark, gerçek inmemiş testiste testisin hiçbir formda torbaya inmemesidir. Lakin retraktil testiste testis tabiatıyla torbaya inebilir ve bir müddet orada kalabilir.
HAREKETLİ TESTİSİ ALELERİN NASIL TAKİP ETMESİ GEREKİR?
Hareketli testis, devir periyot testisin torbada olduğu haldir. Aileler çocukların testislerini özellikle banyo yaparken kıymetlendirmeli, ayrıyeten gündüz değişik vakitlerde da çocuklarını muayene ederek testislerin yerinde olup olmadığını tespit etmelidir. Şayet uzun müddetli yahut çok sayıda muayenede testisler yerinde değilse bu durumda hızla bir doktora başvurmaları gereklidir.
HAREKETLİ TESTİSE KAÇ YAŞINA KADAR MÜDAHALE EDİLEBİLİR?
Hareketli testislerde en değerli husus, bu hadiselerin 3te 1inde gerçek inmemiş testis oluşma durumudur. İşte bu gerçek inmemiş testis haline döndükleri anda bunların derhal cerrahi olarak olağan yerine getirilmeleri gerekir. Fakat bunun gerçek inmemiş testis haline dönüp dönmediğini algılayabilmek son derece zordur.
Aileler çocuklarını değişik vakitlerde testislerine bakarak yerinde olup olmadığını kıymetlendirmeli, şayet uzun periyodik olarak yerinde olmadıklarını görürlerse kesinlikle doktora müracaatta bulunup bunun gerçek inmemiş testise dönüşüp dönüşmediğinin tespitini yaptırmalıdırlar.
HAREKETLİ TESTİS ZATEN UYGUNLAŞAN BİR DURUM MUDUR?
Hareketli testis şayet gerçek inmemiş testise dönüşmediyse, rastgele bir tedaviyi gerektirmez. Yalnızca, aile tarafından devir periyot çocuğun skrotum dediğimiz torbasında testisin var olup olmadığı denetlenmelidir.
TORBADAN YAPILAN İNMEMİŞ TESTİS (SKROTAL ORŞİOPEKSİ) AMELİYATINDA NELER YAPILMAKTADIR?
Skrotal orşiopeksi ameliyatında kesi yani insizyon büsbütün torbadan yapılmaktadır. Torbadan insizyon yapılarak testis bulunur. Şayet etrafında buna yapışık bir fıtık kesesi var ise fıtık kesesi de serbestlenir.
Serbestlendikten sonra kâfi uzunluğu elde etmiş olan testis torbaya tespit edilerek ameliyat sonlandırılır.
