Glukoz,vücudun temel güç kaynağıdır.glukozun hücrelerde güç kaynağı olarak kullanılabilmesi için öncelikle hücre içerisine girmesi gerekir.insülin glukozun hücre içerisine girmesini ve hücrelerimizin beslenmesini sağlayan bir hormondur.insülin direnci;kanda gereğince insülin bulunmasına karşın insülinin tesirini gösterememesi ,insülinin hassas dokularda tesirini göstermesi için bedenin fazladan insülin salgılaması durumudur. insülin direnci durumunda yalnızca karbonhidrat metabolizması etkileniyormuş üzere yanlış bir algı vardır.insülin direnci durumunda karbonhidrat,protein ve yağ metabolizması olumsuz tarafta etkilenir.insülin direnci neden ortaya çıkıyor tam olarak bilinmiyor,ama yapılan bir çok çalışma insülin direncinin en değerli nedeni olarak hareketsizlik ve çok kilo olduğu istikametindedir.
İnsülin direncini öteki bilinen nedenleri:
Etnisite ,sigara içimi,uyku bozuklukları,steroid ve birtakım ilaç tüketimi,puberte ve gebelik
(puberte ve gebelikte süreksiz, fizyolojik insülin direnci olmaktadır)
görülme sıklığı nedir?
Dünyada ve ülkemizde artan obeziteye parelel olarak insülin direnci sıklığında da benzeri oranda artış görülmektedir.dünyada%25-30 ,ülkemizde de yüzde %30 lar civarında olduğu kestirim edilmektedir.
Kimlerde insülin direnci taraması yapılmalıdır?
Şişmanlık (Vücut kitle indeksi>25) insülin direncinin en sık nedeni olduğu için bütün şişman hastalarda ,bel etrafı artan kişilerde( bayanlarda >80cm erkeklerde >94cm ),açlık kan şekeri>100mg/dl,tansiyonu>130/85mmHg,kan trigliserid düzeyi>150mg/dl,hdl kolesterol seviyesi bayanlarda 50mg/dl altında ,erkeklerde 40mg/dl altında ise insülin direnci bakılması uygun olur.
İnsülin direnci tanısı için hangi testler yapılmalıdır?
İnsülin direncini hesaplamak için değişik laboratuvar tetkikleri kullanılmaktadır.en gerçek teşhis yolu ucuz ve kolay yapılandır.hemen her hastanede rutin olarak yapılan açlık / tokluk kan şekeri,HbA1c ve açlık kan insülin seviyesi bakılması teşhis için kafidir.
İnsülin direncinin bedenimizdeki olumsuz tesirleri nelerdir?
İnsülin direnci bedenimizde birçok sisteme tesir ederek sağlıksızlığımıza neden olur.protein,yağ ve karbonhidrat metabolizmasını bozarak obezite,hipertansiyon,kalp kusurluğu,diabetes mellitus oluşumuna neden olur. İnsülin dirençli hastalarda kap hastalığı riski iki kat artmıştır.
İnsülin direncinin tedavisi var mıdır?
Birçok hastalıkta olduğu üzere temel yaklaşım insülin direncine neden olan durumların ortadan kaldırılmasına ,yani nedene yönelik olmalıdır.insülin direncinin en sık nedeni olan obeziteye yönelik beslenme ve idman programları yapılmalıdır.beslenmede dikkat etmemiz gereken noktalar nelerdir?
Kilo kaybettirici,yeterli ve istikrarlı besin ögelerini içeren bir beslenme programı uygulanmalıdır.kan şekerini birden yükselten glisemik indeksi yüksek besinler fazla insülin salgılamasına neden olacakları için ya çok az ,yada hiç tüketilmemelidir.beslenme kompozisyonunun %50 si karbonhidratlar ( kompleks karbonhidratlar=kepek,yulaf,mısır,fasulye,bezelye,nohut,karabuğday,yulaf,mercimek…),%30 yağ ve %20 si proteinlerden oluşmalıdır.
Hangi antrenmanlar yapılmalıdır?
Hastanın yaşına,kilosuna ve varsa mevcut hastalıklarına nazaran antrenman programı yapılması gerekir. İdmanda değerli olan tertipli ve kâfi yapılmış olmasıdır.önerilen haftalık ortalama 180 dakikalık aerobik antrenmanlar (yürüyüş,koşma,yüzme vs.) yapılmasıdır.
Beslenme ve antrenman önlemlerini yetersiz olduğu durumlarda ilaç tedavisi başlanabilir.VKİ>40 olan hastalarda diyet,egzersiz ve kilo kaybettirici ilaç tedavileri yetersiz olabilir,bu hastalarda ilgili branş uzmanları tarafında hasta değerlendirildikten sonra cerrahi de tedavi seçenekler ortasındadır.son yıllarda ülkemizde yaygın ve başarılı olarak yapılan bariatrik cerrahi kalıcı kilo kaybettirici tedavi seçenekleri ortasında yer almıştır.
