İsrail’in Demir Kubbe hava savunma sistemi, 2011 yılında resmi olarak kullanılmaya başlandı. Bu tarih, sistem için birinci defa operasyonel bir kullanımın gerçekleştiği vakti işaret eder. İsrail, bu sistemi bilhassa Kassam roketleri ve öbür gibisi düşük menzilli roket taarruzlarına karşı muhafaza sağlamak hedefiyle geliştirildi. Demir Kubbe, İsrail’i bu çeşit tehditlere karşı daha tesirli bir halde savunma yeteneği kazandırdı.
DEMİR KUBBE NEDİR?
İsrail’in Demir Kubbe ismini verdiği hava savunma sistemi, roket ve füze ataklarına karşı muhafaza sağlamak gayesiyle geliştirilmiş bir sistemdir. Tam ismi “Iron Dome” olan bu sistem, İsrail’de geliştirilmiş ve kullanılmıştır. İsrail’e yönelik Kassam roketleri ve başka gibisi tehditlerle başa çıkmak maksadıyla tasarlandı. Bu sistem, İsrailli savunma şirketi Rafael ile İsrail devletine ilişkin Hava ve Uzay Sanayileri kurumu tarafından ortak geliştirildi. Sistemin üretimi İsrail’in kuzeyindeki tesiste yapılıyor.
Demir Kubbe, süratli karar alma, hassas izleme ve tesirli müdahale yetenekleri ile sivil yerleşim alanlarını roket ve füze tehditlerine karşı korumak için kullanılır. Sistem, İsrail’deki sivil nüfusu korumak ve ziyan vermek isteyen tehditlere karşı tesirli bir savunma sağlama emeliyle geliştirildi.
Tüm hava şartlarında tesirli halde çalışması için tasarlanan Demir Kubbe, ABD takviyesi olmadan geliştirilse de 2011’de İsrail’in müttefiki ABD, programı finansal olarak desteklemeye başladı.
ABD’nin Demir Kubbe’ye yatırım yapmaya başlamasıyla ABD Kongresi’nin teknoloji paylaşımı ve ortak üretim için baskı yapmasıyla roketsavar güze bataryalarının bir kısmı şu anda ABD’de üretiliyor.
ABD’nin hava savunma sistemi için verdiği dayanak İsrail’e sağlanan askeri yardımın yalnızca bir kısmını oluşturuyor. İki ülke ortasında imzalanan muahedeye nazaran 2019’dan 2028’e kadar sağlanan yardım 38 milyar dolara ulaşacak.
DEMİR KUBBE NASIL ÇALIŞIYOR?
Demir Kubbe sistemi, potansiyel tehditleri tespit etmek için radarlar kullanır. Bu radarlar, gayeleri izler ve roket yahut füze fırlatıldığında gayenin yerini belirlemeye yardımcı olur. Radarlar tarafından tespit edilen tehditler, merkezi bir denetim merkezine iletilir ve bu merkezde tehdidin tabiatını ve potansiyel tesirlerini pahalandıran yazılım kullanılır.
Tehditlerin çeşidi ve varsayımı tesir alanı değerlendirildikten sonra, Demir Kubbe sistemi, hangi maksatların vurulması gerektiğine karar verir. Sistemin hedefi, sivil yerleşim alanlarını korumak ve sırf tehditlerin bu alanlara yaklaştığında müdahale etmektir.
Belirlenen amaçları yok etmek için Demir Kubbe, karadan fırlatılan çok sayıda roket fırlatıcıdan oluşur. Bu roketler, tehditlerle etkileşime girecek halde programlanmıştır. Tehdit roketleri maksada yaklaştığında, Demir Kubbe roketleri fırlatır ve tehdidi etkisiz hale getirmek için ona yaklaşır.
İnterseptör roketler, maksat tehdidi yakalayıp etkisiz hale getirmeye çalışır. Sistemin radarları bu roketleri izler ve gerektiğinde daha fazla roket fırlatmak için gereken bilgiyi sağlar.
DEMİR KUBBE, İSRAİL İÇİN NE KADAR DEĞERLİ?
Demir Kubbe, İsrail’in bilhassa Gazze’den Hamas ve İslami Cihad tarafından atılan roketlerin can ve mal kaybına yol açmasını engelleme gayretlerinde değerli rol oynuyor.
Dönem devir çatışmaların şiddetlendiği bu bölgede, bilhassa İsrail’in güneyinde olağan hayatın devam etmesi ve güvenliğin sağlanmasında kritik değer taşıdığı belirtiliyor.
Bu sistemi savunanlar, Demir Kubbe sayesinde İsrail’in kendisine yönelik tehdidi azalttığını ve bilhassa 2010’larda tansiyonun yükseldiği devirlerde bu sayede kara harekatına gerek kalmadığını tabir ediyor.
Ancak, İsrail’in Gazze’den gelen tehditler karşısında bu sisteme fazla güvendiği ve öteki güvenlik artırıcı tedbirlere gereğince kaynak ayırmadığını düşünenler de var.
Bunların başında da roket saldırısı anlarında erken ihtar sisteminin gereğince aktif çalışmaması ve kâfi sayıda sığınak olmaması geliyor.
