BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Cuma günü yaptığı açıklamada kelam konusu kararın, ‘uluslararası hukuka aykırı’ olduğunu belirterek, planın bölgede yaşayan Filistinlileri yakın vakitte zorla tahliye etme tehlikesi taşıdığını ve bunun ‘savaş suçu’ manasına geldiğini vurguladı.
E1 BÖLGESİ NERESİ?
E1 olarak bilinen arazi, Filistin Devleti‘nin başşehri Doğu Kudüs’ün de doğusunda yer alıyor ve Batı Şeria’nın iki büyük kenti Ramallah ile Beytüllahim ortasındaki son coğrafik ilişkilerden birini oluşturuyor.
Proje tamamlandığında, bu temas büsbütün kopacak; Filistinliler, çok sayıda denetim noktasından geçmek zorunda kalacakları uzun bir güzergâha mecbur bırakılacak. Bu durum, iki kent ortasındaki seyahati saatlerce uzatacak, harikulâde durumlarda ise imkansız kılacak.
E1 yerleşim projesi 20 yılı aşkın müddettir tartışma konusu. 6 Ağustos’ta İsrail Planlama Komitesi, insan hakları örgütleri ve aktivistler tarafından yapılan tüm itirazları reddetti.
Nihai onayın, 20 Ağustos 2025’te verilmesi bekleniyor. Bürokratik süreçlerin akabinde altyapı çalışmalarının önümüzdeki aylarda başlaması, konut inşaatlarının ise yaklaşık bir yıl içinde hayata geçmesi öngörülüyor.
TEPKİLER DİNMİYOR
Filistin Dışişleri Bakanı’nın siyasi danışmanı Ahmed el-Dik, planı ‘sömürgeci, yayılmacı ve ırkçı’ olarak nitelendirerek, bunun İsrail hükümetinin, ‘Filistin devletinin kurulma ihtimalini yok etmeyi hedefleyen’ bir adımı olduğunu söyledi. Planın Batı Şeria’yı parçalayacağını ve güneyini, orta ile kuzeyden koparacağını vurguladı.
İsrailli insan hakları örgütü Peace Now (Şimdi Barış) ise projeyi, “İsrail’in geleceği ve barışçıl iki devletli tahlil umudu için ölümcül” sözleriyle eleştirdi; bunun yıllarca sürecek yeni bir şiddet döngüsünü garanti edeceğini tabir etti.
YERLEŞİMCİLERİN YABANÎ SALDIRILARI
Karar, Batı Şeria’da bu yıl yerleşimci şiddetinin rekor düzeye ulaştığı bir periyotta alındı. BM ve İsrail hükümet datalarına nazaran, 2025’in birinci yarısında İsrailli aşırılık yanlıları, Filistinlilere ve mülklerine yaklaşık 750 hücum düzenledi. Bu, BM kayıtlarının başladığı 2006’dan bu yana en yüksek sayı.
Saldırıların 440’ı bu yılın başından itibaren gerçekleşti. 7 Ekim 2023’te Hamas’ın Gazze sonundaki İsrail yerleşimlerine ve askeri üslere düzenlediği ataktan sonra şiddet olaylarının sıklığı bariz biçimde arttı. 2025’te Gazze’deki çatışmaların şiddetlenmesi de Batı Şeria’daki tansiyonu tırmandırdı.
