Uzayın derinliklerinde parlayan birinci yıldızların ışığını tespit etmeyi amaçlayan James Webb teleskobu, güneş kalkanını açarak, vazifesinin en değerli etaplarından birini tamamladı.
Uçurtma biçimindeki dev güneş kalkanının açılması dün tamamlandı.
Tenis kortu büyüklüğündeki güneş kalkanı sayesinde teleskop cihandaki en uzak cisimlerden gelen sinyalleri algılayacak hassasiyete ulaşacak.
Çalışmalar bundan sonra, teleskobun en büyüğü 6,5 metre genişliğinde olan aynalarının açılması üzerinde odaklanacak.
Beş katmanlı güneş kalkanının açılması, Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ile havacılık ve savunma şirketi Northrop Grumman’daki mühendislik takımları için bir zafer niteliğinde.
Çok sayıda motor, dişli, makara ve kablo içeren dizaynın akla yatkın olduğundan kuşkulanan birçok kişi bulunuyordu.
Ancak kalkanın farklı katmanları birinci olarak birbirinden ayrılıp gerilirken, yıllardır tam ölçekli ve daha küçük modeller üzerinde yapılan denemelerin yararı görüldü.
Diğer dördü üzere, yalnızca bir tel insan saçı inceliğindeki beşinci katman da Salı akşamı Türkiye saatiyle 19.58’de yerine oturtuldu.
NASA Genel Merkezi’nde Webb teleskobu programını yürüten Greg Robinson, “Uzayda teleskobun güneş kalkanını açmak, misyonun başarısı için son derece kıymetli, inanılmaz bir dönüm noktası” diye konuştu.
Robinson, “Bu mühendislik mükemmelinin büsbütün açılabilmesi için binlerce modülün hassas bir halde çalışması gerekiyordu. Takım, bu karmaşık süreçle, büyük bir muvaffakiyete imza attı. Webb teleskobunun şimdiye kadar yaptığı en cüretkar işlerden biri bu” dedi.
Daha evvelki tüm denemelerin Dünya’da, yerçekimi şartları altında yapıldığını unutmamak gerek. Kalkan, uzayın eşsiz “sıfır yerçekimi” ortamında birinci defa açıldı.
Teleskobun konumlandırılma sistemlerinden sorumlu NASA yetkilisi Alphonso Stewart, “İlk seferdi ve başardık” dedi.
Northrop şirketinin güneş kalkanından sorumlu yetkilisi Hillary Stock da, “Büyük bir sevinç ve rahatlama oldu” diye konuştu.
James Webb Uzay Teleskobu bir Ariane roketi üzerinden 25 Aralık’ta Fransız Guyanası’ndan fırlatıldı.
Webb, 31 yıldır çalışan ve artık kullanım ömrünün sonuna yaklaşan Hubble uzay teleskobunun yerini alacak teleskop olarak görülüyor.
James Webb Uzay Teleskobu’nun 13,5 milyar yıldan evvelki Büyük Patlama’dan sonra oluşan birinci yıldızların ışığını görmesi bekleniyor.
Tüm bu çalışmanın başarısı, teleskobun kızılötesinde hassasiyetine bağlı. Cihanın gözlemlenebilen kısmının ucundaki cisimlerden gelen ışık, bu daha uzun dalga uzunluğuna ulaşacak. Bu yüzden, Webb teleskobunun son derece düşük ısıda tutulması gerekiyor, çünkü aksi takdirde kendi kızılötesi ışınları, tespit etmeye çalıştığı sinyalleri bastırabilir.
Güneş kalkanı işte bu nedenle kıymetli. Gölgesi, teleskobun aynaları ve aygıtları etrafındaki ortamın ısısını eksi 230 derecenin altına düşürecek.
Maryland eyaletiinin Baltimore kentinde Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü’ndeki denetim grubu için sırada artık Webb’in aynaları var.
Güneş kalkanı üzere, teleskobun iki ana reflektörünün de, Ariane roketinin burun kısmına sığması için katlanması gerekmişti.
Bugün, 74 santimetre genişliğindeki ikincil ayna, ana ayna önünde yer alan 8 metre uzunluğundaki kollar üzerine uzatılacak.
Ana aynanın, fırlatılma için geriye katlanan “kanatlarının” 6,5 metre enindeki tam boyutuna ulaşması için 90 derece döndürülmesi gerekiyor. Hiçbir aksama olmazsa, bu da haftasonunda gerçekleşecek.
Webb Teleskobu şu anda Dünya’dan 1,5 milyon kilometre ötesindeki pozisyonuna gerçek ilerliyor. Cihanı bu noktadan inceleyecek.
James Webb Uzay Teleskobu projesi, Amerikan, Avrupa ve Kanada uzay ajanslarının ortak teşebbüsüyle yürütülüyor.
