K vitamini eksikliği çok fazla yaygın olan bir sıhhat sorunu olmasa dahi önemsenmesi gerekir. Bilhassa, kanın daha düzgün pıhtılaşmasında kıymetli bir rol oynar. Pıhtılaşma, bedenin içinde ve dışında çok kanamayı önlemeye yardımcı olan bir süreçtir. Pıhtılaşma sürecinde işe yarayan proteinleri üretmek için bedeninizin K vitaminine muhtaçlığı vardır. K vitamini eksikliğinin ana semptomu, kan pıhtısı oluşamamasından kaynaklanan çok kanamadır. Pekala, K vitamini eksikliği belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik…
K VİTAMİNİ NEDİR?
Lifli yeşil sebzelerde, bilhassa brokoli ve brüksel lahanasında bol ölçüde bulunan K vitamini farklı formları olan bir mikro besin çeşididir.
K vitamini, bedenin sistemli ölçülerde gereksinim duyduğu bir besindir. Pıhtılaşma faktörleri olarak isimlendirilen birçok hususun yanı sıra kan damarlarında yaralanma olduğunda kanın pıhtılaşması ve çok pıhtılaşmanın önlenmesi için birlikte çalışan protein C ve protein S’nin oluşturulmasında rol oynar. Yetersiz K vitamini çok kanamaya ve kolay morarmaya neden olabilir. K vitamininin kemik kaybının önlenmesinde kıymetli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Düşük K vitamini düzeyleri düşük kemik yoğunluğu ile ilişkilendirilmiştir ve kâfi K vitamini düzeyinin kemiklerde kırık riskini azaltırken kemik sıhhatini iyileştirebileceğine dair kimi ispatlar vardır.
Üç farklı K vitamini çeşidi vardır:
K1 vitamini (filokinon), bilhassa yeşil yapraklı sebzelerin yanı sıra süt eserleri ve bitkisel yağlarda bulunur ve bu K vitamininin doğalıdır. K1, K vitamininin “bitki formu” olarak kabul edilir.
K2 vitamini (menakinon) ise daha çok hayvansal eserlerden aldığımız k vitaminleridir. K1 vitamini ayrıyeten bakteriler tarafından bağırsak florasında K2 vitaminine dönüştürülebilir.
Menadione, K vitamini aktivitesi nedeniyle birtakım ülkelerde besin desteği olarak kullanılan doğal olmayan, insan imali bir kimyasal bileşiktir. Buna bazen K3 denir.
K VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNE NE SEBEP OLUR?
K vitamini eksikliği olan birden fazla yetişkinin önemli bir sıhhat sorunu vardır.
Bunlar:
– Diyabet
– Kronik böbrek hastalığı
– Kistik fibroz
– Çölyak hastalığı üzere sindirim bozuklukları
– Tıkalı bir safra kanalı
Ayrıca varfarin üzere antikoagülanlar K vitamini eksikliği riskinizi artırabilir.
Foto: shutterstock
K VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
K vitamini eksikliği ile bağlı bulgular ve belirtiler aşağıdakileri içerebilir :
– Kolay morarma
– Burun yahut dişetlerinden kan sızıntısı
– Yaralanmalar, delinmeler, enjeksiyon yahut cerrahi teşebbüs bölgelerinden çok kanama
– Ağır adet kanamaları
– Mide-bağırsak yolundan kanama
– İdrar ve/veya gaitada kan
– Protrombin (Pıhtılaşmanın ortak ve ekstrinsik yolunu değerlendirmede kullanılan bir testtir) vaktinde (PT/INR) artış
Yenidoğanın kanamalı hastalığında belirtiler ve bulgular üstte listelenenlere benzeri olabilir. Fakat, daha önemli olgularda kafatası içinde (intrakraniyal) kanamalar oluşabilir.
– Kronik beslenme yahut emilim bozukluğu olanlar
– Antibiyotiklerle uzun mühlet tedavi olanlar; antibiyotikler ince bağırsaklarda K2 vitamininin üretimine yardımcı olan bakterileri de öldürebilirler.
– Kanser yahut diyaliz hastaları yahut ağır bakım ünitelerindekiler üzere önemli derecede rahatsız olanlarda da K vitamini eksikliğinden kuşkulanılabilir.
K VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Kısa periyodik K vitamini eksikliği tedavisi çoklukla oral destek yahut enjeksiyon tedavisi biçimindedir. Kronik K vitamini eksikliği olanlar için uzun müddetli yahut hayat uzunluğu vitamin desteği gerekli olabilir.
Yüksek seviyelerde alınan doğal K vitaminiyle (K1 ve K2) bağlantılı problemler bildirilmemiştir. Bu doğal formlar yüksek konsantrasyonlarda bile düşük bir toksisiteye sahiptir. Fakat suda çözünebilen K3 vitamini büyük ölçülerde verildiklerinde toksik olabilmektedir. Ayrıyeten K3’ün bebeklerde hemolitik anemiye neden olduğu bilindiğinden çok küçük yaştaki hastaları tedavi etmek için kullanılmamaktadır.
K vitaminine bağımlı pıhtılaşma faktörleri karaciğerde yapılmaktadır. Hastada kronik karaciğer hastalığı varsa kâfi ölçüde K vitamini olsa bile gereğince pıhtılaşma faktörü üretemezler. Karaciğerleri önemli derecede hasarlanmış şahıslarda K vitamini desteği tesirli olmayabilir.
K VİTAMİNİ HANGİ BESİNLERDE BULUNUR?
– Ispanak, kıvırcık lahana, kara lahana, pazı, pancar yaprağı, kuşkonmaz, brokoli, karnabahar, maydanoz, şalgam, hindiba
– Taze fasulye, soya, bezelye, meksika fasulyesi
– Kırmızı et, tavuk, tavuk ciğeri, ördek, böbrek, karaciğer
– Yumurta, süt eserleri, tere yağı, yoğurt, peynir
– Üzüm, kivi, çilek, avokado, nar, domates, yaban mersini, böğürtlen, mürdüm eriği, kuru incir, kırmızı kuş üzümü
– Kaju, ceviz, fındık, pikan cevizi
