Kanser nedir? Sıklığı artmakta mıdır?
Kanser organlarımızı oluşturan dokulardaki hücrelerin ölmesinin yavaşlaması, tertipli ve birbirleri ile irtibat halinde çoğalan, işlev gören bu hücrelerden birinin, karakter değiştirerek olağan doku ve hücrelerle bağlantısını sonlandırarak başlattığı bir terör hareketidir. Bedenimiz, bu terör olayına hazırlıklı olup, esirgeyici birçok sisteme sahiptir. Lakin bugün edindiğimiz bilgiler, hem bedenimizde kimi durumlarda bu düzeneklerde zayıflıkların ortaya çıkabileceğini, bunlardan faydalanan kanserojen değişime uğrayan hücrelerin, bu korunma düzeneklerinden kurtularak çoğalabileceğini ve kansere neden olabileceğini göstermektedir. Tekrar bugünkü bilgilerimiz, kanser hücrelerinin tümünün olmasa da birçoklarının, genetik olarak bir gün kansere dönüşebileceğinin kodunu, yani şifresini taşıyarak doğduklarını göstermektedir. Yani genetik olarak birçok kanserin bedenimizde oluşma vakti ve hali doğarken hatta doğmadan evvel belirlenmiştir.
Öyleyse neyi değiştirebiliriz?
Genetiğimizi, anne ve babamızı, dedelerimizi, dedelerimizin dedelerini, anneanne ve babaannelerimizin dedelerinin dedelerini yüzlerce binlerce yıl evvelki geçmişimizi değiştiremeyiz. Lakin bu, kansere yakalanma riskini de tümüyle değiştiremeyiz manasına gelmiyor.
Şöyle özetleyebiliriz: Tehlikeli husus taşıyan bir kamyonu şayet dikkatli ve önlemli olarak kullanırsanız, itimatla seyahat edebilirsiniz. Ateş ile patlayıcı bir ortaya gelirse işte kanserin oluşması o anda tetiklenmektedir. Ömrü boyunca hiç sigara içmeyen ve yanında da sigara içilmesine müsaade etmeyen bir kişinin genetiği kansere yatkın olsa da, bu yatkınlık, büyük tehdit oluşturmayacaktır.
WHO (Dünya Sıhhat Teşkilatı) verilerine nazaran dünyada her yıl yaklaşık 14 milyon yeni kanser ortaya çıkmakta olup, bunların yaklaşık %1’i çocuktur. Her yıl dünyada yaklaşık 8 milyon kişi kanser nedeni ile hayatını kaybetmektedir. Her yıl kanser nedeni ile hayatını kaybeden çocuk sayısı ise yaklaşık 100.000’dir .
Kanser artmaktadır. M. Ö. 5 milyon yılına ilişkin insan kemiklerinde yapılan çalışmalardan anladığımız kadarıyla, kanser o tarihlerden beri insan sıhhatini tehdit etmektedir. 18. – 19. yüzyıllarda yazılmış kitaplardan da görmekteyiz ki, o tarihlerde de kanser süratli artmakta ve ölümlere neden olmaktadır. Kanser, nüfus ve ömür mühleti arttıkça artmaktadır.
Tüm dünyadaki eğilim ve yıllık artışlar ileri yıllara yansıtıldığında, toplam kansere yakalanan kişi sayısı 2012’de 14.1 milyon iken, 2025 yılında bu sayısının 20 milyon olacağı öngörülmektedir. Çocukluk çağı kanserlerinde bu türlü büyük bir artış kelam konusu olmayıp, toplam artış son 50 yılda %20 olmuştur.
Bu bilgiler bize çocukluk çağı kanserlerinin genetik üzere daha değişmez nedenlere bağlı olduğunu, meğer erişkin yaş kanserlerinin daha çok çevresel tesirlere, ömür biçimi ve yaşa bağlı olduğunu düşündürmektedir.
