“Öncelikle bilinmeli ki rastgele bir günde 10 ile 200 palavraya maruz kalabiliyoruz.” formunda konuşan Uzman Ruhsal Danışman Şenol Baygül, palavra ve palavra söylemek ile ilgili değişik bilgiler verdi:
YALAN NEDİR?
Yalanı kısaca tanımlayacak olursam, başka insanlara bilerek, yanlış olduğu bilinen bir bilginin doğruymuş üzere iletilmesi, ödüllendirilmek ya da birine ziyan verme gayesiyle bir diğerini açıkça yanıltma teşebbüsü diyebilirim. Burada değerli olan niyetli ve şuurlu bir formda gerçeğin değiştirilmesi ya da çarpıtılmasıdır. Eşinin yeni kestirdiği saçlarını beğenmediği halde “güzel olmuş” diyen bir kişi ile işlediği cinayeti inkar eden kişi ortasında aslında fark yoktur. Sadece toplumun palavralara verdiği beyaz, pembe, toz pembesi, siyah gibi… isimler sayesinde farktan kelam edebiliriz.
YAŞASIN YALAN!
Yalanın ne kadar hayatımızın içinde olduğu ortada ve vakit zaman sıkıntılardan kaçınmayı da sağlıyor üzere görünüyor. O vakit “yaşasın yalan!” mı diyeceğiz. Hayır. Her ne kadar anlık rahatlama yaşatıyor, kaçış sağlıyor üzere görünse de palavra uzun vadede olumsuz tesir ortaya çıkarır. Palavra bireyin kendi içinde çatışma yaşayıp gergin olmasına sebep olur ve beşerler ortasında güvensizliği ve arayı arttırır, münasebetleri öldürür.
Neden söylendiği kadar palavranın nasıl fark edileceği de cezp edici bir bahis. Palavraları yakalama ihtimalimiz %54. Bunu biraz arttıralım.
YALAN SÖYLEDİĞİNİ NASIL ANLARIZ?
En yeni bilgiye nazaran en besbelli ipucu niyet akışı içinde. Palavra söyleyen şahıslar konuşmaları sürecince daha uzun müddet düşünüyor ve daha çok duraksıyor ki zihninde söylediklerine takviye toplayabilsin.
Günlük diyaloglarda kıymet verilmediğinden yahut sonraki kelama odaklanıldığından ötürü gözden kaçan mikro tabirler de aslında bize her şeyi anlatıyor. Örneğin; gülümsediğimiz vakit gözlerimizin yanlarında kırışıklıklar çıkmıyorsa o gülümseme yüksek ihtimalle geçersizdir. Bir atasözü var bu durumu dayanaklar nitelikte “Bir kişi gülerken göbeği oynamıyorsa ondan korkun”. Bir öbür örnek olarak bir insan konuşurken dudaklarını aşağı gerçek istemsizce büküyorsa, bu söylediğine kendisinin bile inanmadığını gösterir.
Size anlatılan bir olayın palavra olduğundan şüpheleniyorsanız, karşınızdakinden olayı bir de tersten anlatmasını isteyin. Öyküsünü ezberden söyleyen yalancı, geriye yanlışsız ezberlemeyi hiçbir vakit düşünmez. Yeterli bir yalancı, âlâ bir hafızaya sahip olmalıdır. Berbat yalancılar vücut hareketlerini ve ses tonlarını denetim edemezler ve bu kanallardan palavra söylediklerini sızdırırlar.
Yalan söylemek genel uyarılmış hali oluşturur, şöyle ki palavra söyleyen bireyde gözbebeğinde büyüme, daha sık göz kırpma, boğazında kuruma ve yutkunma görülür.
YALAN SÖYLEYENİN BURNU UZAMIYOR ANCAK KAŞINIYOR!
Yalanın izini burun etrafında sürebilirsiniz. Hudut sisteminin en hassas uçları burunda olduğundan ötürü, beynin verdiği uyumsuzluk sinyalleri, kendini birinci olarak burunda gösterir ve burun karıncalanmaya, kaşınmaya ve kızarmaya başlar. Gerçek kaşıntıdan farkı palavra söyleyen kişinin burnunu yavaşça kaşımasındadır.
Sağ elini kullanan biri gerçek olayları, anıları ve hislerini paylaşırken sola üste yanlışsız bakmalıdır. Palavra söylüyorsa şayet bakacağı taraf sağ üst taraf yani yaratıcı istikamet olacaktır. Lakin karşınızdaki profesyonel bir yalancıysa bakacağı tek yer gözlerinizin içi.
Yalan söylemenin içten içe yanlış bir şey olduğunun bilinmesine bağlı olarak palavra söylerken eller istemsizce ağız bölgesine götürülür, böylelikle mani oluşturulmaya saklanmaya çalışılır. Hatta dudaklara dokunmak bile ip ucu.
GEREĞİNDEN FAZLA AYRINTI VERİYORSA…
Karşınızdaki kişinin nerede olduğu ve ne yaptığıyla ilgili kuşkunuz varsa sorularınızı cevaplarken ne kadar detay verdiğine dikkat edin. Gereğinden fazla ayrıntı veriyor, öyküsünü destekleyecek detaylar sunuyorsa haklı olabilirsiniz.
Yalanı kullanan bireylerin beden duruşu da sizi tehdit olarak gördüğü için sizden geride duracak hatta kaçış rotasını çizmiş olacaktır. Tesadüfe bakın ki lavaboya gitme gereksinimi hissetmiştir.
Gözlemleyebileceğiniz öteki şey ise vücut ve telaffuzun dengeli olmamasıdır. Örneğin kişi işe gelemediği için başına gelen üzücü bir yaşantıyı paylaşıyor, fakat yüzünde aldatıcı bir gülümseme yakalıyor olabilirsiniz. Ya da palavra söyleyen kişi “evet” der ancak başını “hayır “ manasında sallar.
