‘Ketojenik diyet’ kavramı karbonhidrat oranı düşük, orta seviyede protein ve çokça yağ içeriği olan diyetler için kullanılıyor. Lakin son yıllarda daha çok ve süratli kilo vermek isteyen yahut kilo denetiminde zorluk yaşayan bireylerin başvurduğu ‘ketojenik diyet’lerin insan sıhhati üzerindeki uzun periyot etkileriyse pek bilinmiyor. Uzmanlar, bu çeşit diyetlerin bilhassa kronik hastalıkları olan yahut hastalık riski taşıyan bireylerce uzun müddet yapılmamasını tavsiye ediyor.
Kardiyoloji Anabilim Kolu Öğr. Üy. Prof. Dr. Özlem Esen, ketojenik diyet yapmak isteyen kalp hastaları için ihtarlarda bulundu.
“MEYVE ZERZEVATTAN ALINAN İÇERİKLER AZALIYOR”
Protein yıkım eseri olan keton yoğunluğunun bedende artışının belirtisi olarak idrarda keton görülmesiyle diyetin ismini buradan aldığını belirten Kardiyolog Prof. Dr. Özlem Esen, “Ketojenik diyetler çeşitli hallerde uygulanabilirken ‘klasik ketojenik’ diyette güç gereksiniminin yüzde 85-90’ı yağdan yüzde 5’i karbonhidrat ve tekrar yüzde 5-10 ortası da proteinden elde edilir. Güç ihtiyacı de yağ asitleri ve proteinden karşılanır. Ketojenik beslenmenin temeli olan düşük yahut çok düşük karbonhidrat alımı nedeniyle meyve ve zerzevattan alınan vitamin, mineral ve lif içeriği azalır. Ayrıyeten kişi zerzevat ve meyvede bulunan fitokimyasallardan da yoksun kalır, bu da bağırsakta yaşayan mikrobiyotanın istikrarını bozar.” açıklamasında bulundu.
Bağırsaklardaki mikrobiyota ismi verilen bakterilerin kısa zincirli yağ asitlerinden doygunluk hissi veren hormon üretiminden, kanser önleyici ve bağışıklık güçlendirici tesirleri olan husus üretimine kadar kilit sistemlerde rol oynadığının bilindiğini söz eden Prof. Dr. Esen, sözlerine şöyle devam etti: “Bunun ötesinde bağırsakta bulunan bu bakteriler muhtaçlığı olan ‘karbon’ molekülünü bitkisel karbonhidrattan alamazsa çabucak yakınındaki bağırsak duvarındaki katmandan alır ve böylelikle bağırsağı koruyan bu bariyerde hasar meydana gelip geçirgen bağırsak ismi verilen durum ortaya çıkar. Ketojenik diyetlerdeki besinlerin doymuş yağ ve kolesterolden güçlü, kimyasal kalıntı, oksidasyon ve iltihabı artırıcı husus içeriği ağır olmaktadır.”
YAĞDAN YOKSUL KÜTLE KAYBI
Son yıllarda yapılan çalışmalarda ketojenik diyetlerin süratli kilo verdirmedeki muvaffakiyetinin daha çok yağdan yoksul kütle kaybına bağlı olduğunu gösterdiğini belirten Prof. Dr. Özlem Esen, “Yani bireyler evvel bedendeki fazla sıvı (ödem), şeker deposu, protein ve mide-bağırsak içeriğinden kaybetmişler. Uzun devir öteki diyetler ile karşılaştırıldığında kilo yahut iştah denetiminde fark olmadığı görülmüş. Hatta obez bireylerde yağ oranı düşük vegan beslenmenin iştah denetimi açısından bilhassa daha tesirli olduğu gösterilmiş durumda.” dedi.
Günümüzde hareketsizlik, kalori fazlalığı ve beslenme bozukluğu ile gelişen karaciğer yağlanması sıklığının Türkiye’de yüksek olduğuna dikkat çeken Kardiyolog Prof. Dr. Özlem Esen, şunları söyledi: “Türkiye’de erişkinlerde her 100 şahıstan 30’unda karaciğer yağlanması olduğu kestirim ediliyor. Yağlanmanın bir adım ilerisi olan kronik karaciğer hastalığında (hepatit) ise yüzde 43’lük oranla en sık mevt nedeni kalp kaynaklı hastalıklardır. Karaciğer yağlanması olan bireylerde de uzun periyot ketojenik diyetlerin yararı görülmüyor. Kalp damar hastalığı olan yahut kolesterol, tansiyon yüksekliği nedeniyle risk taşıyan şahısların ketojenik diyet sırasında makus huylu kolesterol (LDL) düzeylerinin yüzde 20 oranında yükseldiği tespit edilmiştir.” dedi.
KETOJENİK DİYETLERİN EN ÖNEMLİ YAN TESİRLERİ NELER?
Esen, “Ayrıca 2018 yılında yapılan bir çalışmada, bu biçim diyetler ile kilo, kan şekeri ve kolesterol düzeyinde süratli değişkenlik yaşayan bireylerin mevt risklerinin yaklaşık 2.5 kat arttığı, kalp krizi ve inme riskinde de yüzde 40 artış olduğu bildirilmiş. Bu nedenle karaciğer yağlanması olan, kalp damar hastalığı riski olan şahısların uzun periyot bu diyetleri yapması tavsiye edilmemektedir.” ifadelerini kullandı.
Ketojenik diyete başlamadan evvel kesinlikle doktor kontrolünden geçilmesi gerektiğini vurgulayan Kardiyolog Prof. Dr. Özlem Esen, “Kanda karaciğer ve böbrek işlevi, kolesterol düzeylerine bakılmalı. Bilhassa süratli sıvı kaybını dengeleyecek kadar sıvı alımı olmaz ise bedende dehidratasyon dediğimiz susuzluk gelişir. Tekrar yağ oranı yüksek beslenmeyle karaciğer enzim yükselmesi, kolesterol, trigliserid yüksekliği ve pankreas hasarı (pankreatit) görülebilir. Ürik asit düzeyi sonda olan yahut idrar söktürücü ilaç kullanan bireylerde gut atağı gözlenebilir. Mineral kaybı ile kanda magnezyum ve sodyum düşebilir. Uzun periyotta ise kemik yoğunluğunda azalma, böbrek taşı, kalp kasında bozulma ve kalp yetersizliği görülebilir.” ikazlarında bulundu.
