Ketojenik diyet, yüksek yağ, düşük karbonhidrat ve kâfi protein alımına dayanan bir beslenme biçimi olmasıyla biliniyor.
Diyetin temel maksadı, bedeni karbonhidrat yerine yağları güç kaynağı olarak kullanmaya zorlayarak ketozis ismi verilen metabolik bir durumu tetiklemek olduğu bildirildi.
Ketozis durumunda, karaciğer, yağ asitlerini ketonlara dönüştürür ve bu ketonlar, beyin ve öteki organlar için alternatif bir güç kaynağı olarak kullanılır.
Ketojenik diyetin, epilepsi üzere nörolojik hastalıkların tedavisinde kullanılması, 1920’lere kadar uzanır. Lakin, son yıllarda bu diyet, kilo verme, tip 2 diyabetin idaresi ve kimi kanser tiplerinin tedavisi üzere alanlarda da tanınan hale geldi.
Birçok uzman, ketojenik diyetin potansiyel yararlarını kabul ederken, dikkat edilmesi gereken riskleri de vurguladı.
Prof. Dr. Walter Longo, Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde biyogerontoloji uzmanı, ketojenik diyetin kısa vadede kilo kaybı ve insülin direncinde güzelleşmeler sağladığını belirtti. Lakin Longo, uzun vadeli tesirleri konusunda daha fazla araştırmaya gereksinim olduğunu ve diyetteki çok yağ alımının kardiyovasküler hastalık riskini artırabileceğini vurguladı.
Dr. Eric Westman, Duke Üniversitesi Tıp Merkezi’nde ketojenik diyet konusunda araştırmalar yapan bir uzmandır. Westman, ketojenik diyetin obezite ve tip 2 diyabetin idaresinde tesirli olduğunu, lakin diyeti uygulayan bireylerin yakından izlenmesi gerektiğini, zira besin dengesizlikleri ve elektrolit bozuklukları üzere komplikasyonlara yol açabileceğini söz etti.
Prof. Dr. Stephen Phinney ve Dr. Jeff Volek gibi ketojenik diyet üzerine kapsamlı çalışmalar yapan öteki uzmanlar ise, bu diyetin anti-enflamatuar özellikleri olduğunu ve metabolik sendrom üzere durumların idaresinde yararlı olabileceğini belirtti.
Ancak, her iki uzman da ketojenik diyetin herkes için uygun olmadığını, bilhassa böbrek hastalığı, karaciğer bozuklukları ve hamilelik üzere durumlarda dikkatli olunması gerektiğini vurguladı.
Ketojenik diyetin tesirleri üzerine yapılan bilimsel araştırmalar, hem umut verici hem de karmaşık sonuçlar ortaya koydu.
2018 yılında Journal of Clinical Lipidology mecmuasında yayımlanan bir çalışma, ketojenik diyetin kısa vadeli olarak LDL kolesterol ve trigliserid düzeylerini düşürdüğünü, fakat uzun vadede kardiyovasküler riskler üzerinde karmaşık tesirlerinin olabileceğini gösterdi. Tıpkı vakitte, Lancet Public Health mecmuasında yayımlanan bir diğer araştırma, düşük karbonhidratlı diyetlerin uzun vadeli sıhhat sonuçlarını incelemiş ve çok düşük karbonhidrat alımının mortalite riskini artırabileceğini öne sürdü.
Ayrıca, Epilepsy Research mecmuasında yayımlanan bir diğer çalışma, ketojenik diyetin epilepsi hastalarında nöbet sıklığını değerli ölçüde azalttığını ve kimi hadiselerde büsbütün durdurduğunu gösterdi. Bu, ketojenik diyetin, nörolojik hastalıkların tedavisinde potansiyel olarak faydalı olabileceğini gösterdi.
Uzmanlar, ketojenik diyeti uygulamadan evvel bireylerin sıhhat durumlarını dikkatlice değerlendirmelerini önerdi. Ketojenik diyet, belli sıhhat şartları altında tehlikeli olabileceği üzere, yanlış uygulandığında önemli yan tesirlere yol açabilir. Bilhassa kalp hastalığı, böbrek sıkıntıları, karaciğer hastalıkları yahut hamilelik durumunda olan bireylerin ketojenik diyet uygulamadan evvel kesinlikle bir sıhhat uzmanına müracaatları gerekti.
Ayrıca, uzun vadeli tesirleri tam olarak anlaşılamadığı için, ketojenik diyetin daima bir beslenme biçimi olarak benimsenmesi yerine, makul sıhhat amaçlarına ulaşmak için kısa periyodik bir müdahale olarak düşünülmesi önerildi. Uygulama sırasında nizamlı olarak kan testleri yapılarak böbrek işlevleri, kolesterol düzeyleri ve elektrolit istikrarı üzere parametrelerin izlenmesi gerekmekte.
Ketojenik diyet, kimi sıhhat durumlarında faydalı olabilse de, potansiyel riskleri nedeniyle dikkatli ve şuurlu bir biçimde uygulanmalı. Bu diyeti düşünen bireylerin, sıhhat uzmanlarıyla ayrıntılı bir biçimde konuşarak, diyetin kendileri için uygun olup olmadığını belirlemeleri kıymetli.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Büşra Işık Enez Baş, ketojenik diyetin kalp, böbrek ve kemik sıhhati için riskler taşıyabileceğini belirtti. Diyetisyen Baş, bu diyetin kısa müddetli ve doktor denetiminde uygulanması gerektiğini vurguladı.
Ayrıca, ketojenik diyetin uzun vadeli uygulanmasının sürdürülebilir olmadığını ve çeşitli sıhhat sıkıntılarına yol açabileceğini tabir etti.
Diyetisyen Baş, ketojenik diyetin 1911 yılında Parisli hekimler tarafından epilepsi nöbetlerini denetim altına almak için kullanıldığını ve daha sonra Mayo Klinik tarafından bu diyetin epilepsi atakları üzerindeki tesirinin araştırıldığını belirtti.
Ancak, diyetin yüksek protein ve yüksek yağ içeriği nedeniyle kalp, böbrek ve kemik sıhhati üzerinde olumsuz tesirler yaratabileceğini de ekledi.
Ketojenik diyetin sıhhat üzerindeki tesirleri üzerine yapılan araştırmalar, bu diyetin birtakım hastalıkların tedavisinde yararlı olabileceğini gösterdi.
Örneğin, ketojenik diyetin epilepsi, Alzheimer, diyabet ve birtakım kanser cinsleri üzerinde olumlu tesirleri olduğu belirlendi.
Ancak, bu diyetin uzun periyodik uygulanmasının sıhhat açısından tehlikeli olabileceği ve bu nedenle dikkatli bir biçimde uygulanması gerektiği vurgulandı.
Abbasi (2018) tarafından yapılan bir araştırma, ketojenik diyetin kilo kaybı ve tip 2 diyabet üzerinde olumlu tesirleri olduğunu gösterdi.
Al-Khalifa ve arkadaşları (2009) ise, düşük karbonhidratlı ketojenik diyetin diyabet tedavisinde terapötik bir rol oynayabileceğini belirtti.
Ketojenik diyet, belli sıhhat şartlarında yararlı olabilen fakat dikkatli uygulanması gereken bir beslenme formu. Uzmanlar, bu diyetin kısa periyodik ve tabip denetiminde uygulanmasını tavsiye etti. Ayrıyeten, diyetin uzun periyodik uygulanmasının sıhhat üzerinde olumsuz tesirleri olabileceği unutulmamalı.
