CHP Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer, 4 Şubat Dünya Kanser Günü için hazırladığı raporda Türkiye’deki kanser gerçeğine dikkat çekti. 5 bireyden birinin kanser nedeniyle öldüğünü ve Türkiye’nin erken teşhis ve tedavi konusunda eksiklikleri bulunduğunu vurgulayan Yüceer, “Sağlık Bakanlığı, artık göstermelik kamu spotlarının ötesine geçmeli. Bu bahis bir halk sıhhati sorunu” dedi.
Türkiye’de kanserden vefatlar, toplam ölümlere nazaran oranlandığında en fazla hadise Kırklareli’nde görülüyor. Kırklareli’nde her 4 vefattan 1’i kanser nedeniyle ve yüzde 26 oranında meydana geliyor. Kırklareli’ni yüzde 23 ile İstanbul ve Van, Eskişehir, Edirne, Kocaeli, Rize, Erzurum, Tekirdağ ve Antalya izliyor. Ankara’da ise sebebi bilinen ölümlerin yüzde 21.6’sının kanser kaynaklı olduğu belirlendi. Yüceer’in hazırladığı raporda şu bilgiler de yer aldı:
Kanser artık dünyada çok önemli bir halk sıhhati sorunu olarak kabul ediliyor. Hem dünyada hem de Türkiye’de mevt nedenleri ortasında kanser, ikinci sırada yer alıyor.
Kanserle gayrette ölümlerin önlenmesinin bilinen en tesirli yolu, erken teşhis ve tedavi. Lakin neredeyse 5 bireyden 1’inin kanser nedeniyle öldüğü Türkiye’nin bu bahiste düzgün bir karnesi olduğunu söylemek güç.
KANSER TARAMALARI
Ülkemizde 2012 yılından itibaren uygulamaya başlanan kanser tarama programları çerçevesinde göğüs, kalın bağırsak ve rahim ağzı kanserleri için taramalar yapılıyor. Risk kümesindeki yaş aralığına nazaran kaba bir hesaplama yapıldığında, 14 milyon bayanın beş yılda bir serviks kanseri, 12 milyon bayanın iki yılda bir göğüs kanseri, 13 milyon kişinin iki yılda bir kolon kanseri taramasından geçmesi gerekiyor. TTB’nin hesaplamasına nazaran, bu programlar dahilinde yılda yaklaşık 15 milyon kişinin taranması gerekli.
Ama bu sayıda bir taramanın hayata geçirildiğini söylemek mümkün değil. Bakanlık bu bahiste elindeki dataları paylaşmamaktadır. Elimizdeki tek bilgi TÜIK’in 2016’da yayınladığı bir araştırma. Bu araştırmaya nazaran bayanların yüzde 71,1’i hiç mamografi çektirmemiş. 2 yıldan kısa müddet içerisinde mamografi çektirenlerin oranı ise sırf yüzde 16,1. Tekrar bayanların yüzde 69,3’ü hiç smear testi yaptırmamış.
Sağlık Bakanlığı, artık göstermelik kamu spotlarının ötesine geçmeli. Bu bahsin bir halk sıhhati sorunu olduğunu kabul etmeli. Birinci basamak sıhhat hizmeti veren kurumlardan başlayarak kanserin erken teşhisi ve tedavisi için gerekli mekanizmayı oluşturmalıdır. Hususun takibi, kıymetlendirilmesi ve siyaset oluşturulması için tıp Fakülteleri ve sıhhat meslek örgütlerinin içinde yer aldığı bir yapı kurulmalıdır.
TRAKYA VE MARMARA ALARM VERİYOR!
Türkiye’de kanser nedenli ölümlerin en yüksek olduğu 5 ilin üçü Trakya’dadır. Megakent İstanbul da dahil, Trakya’da bulunan vilayetlerin tamamı, kanser nedenli vefatlar bakımından birinci 10’dadır.
Türkiye’de kanser nedenli ölümlerin sebebi bilinen ölümlere oranının en yüksek olduğu 11 vilayetten ise 6’i Marmara Bölgesi’ndedir.
Marmara bölgesinde kanser ölümlerinin sebebi bilinen tüm ölümlere oranı, Türkiye genelinden 3,5 puan fazladır.
Hal böyleyken, Türkiye’de Sağlık Bakanlığı ve üniversitelerimiz bu mevzuyu incelemeyecek de, neyi inceleyecek?
Ama görüyoruz ki, Sıhhat Bakanlığı’nın mevzuyu araştırıp gerçekleri aydınlatmak üzere bir gündemi yok. Bilakis, gerçekleri karartmanın peşinde. Biliyorsunuz Sağlık Bakanlığı, 2011-2016 yılları arasında Marmara bölgesinde çevresel faktörlerin sıhhat üzerine tesirleriyle ilgili bir araştırma yaptı. Araştırmanın tamamlanmasının üzerinden 3 yıldan fazla müddet geçti. Sonuçlar açıklanmadı. İşin daha da vahimi, biz bu türlü bir araştırmanın yapıldığını bir bilim beşerinin hamaseti sayesinde öğrendik. Araştırmadan bizi haberdar eden Bülent Şık, mevzuyla ilgili hazırladığı yazı dizisi nedeniyle yargılanıp ceza aldı. Bakanlık o devir, “sonuçlar değerlendiriliyor” dedi. Fakat sonuçlar hala açıklanmadı. Neden açıklanmıyor? Bakanlık halktan neyi gizliyor? Bu sorulara cevap bekliyoruz. Ancak Bakanlık 3 maymunu oynuyor.
ONKOLOJİ HASTANESİ İHTİYACI
Üstelik bu kadar yaygın kanser olayı görülen Trakya’da, başta Tekirdağ olmak üzere, kanser hastalarına hizmet verecek kâfi sayıda, kâfi donanımda sıhhat merkezleri, onkoloji hastaneleri bulunmuyor. Bu hususta bir planlama da yok. Bilakis bu hizmeti verebilecek kurumların önüne taş konuyor. Mesela Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde ışın tedavisi ünitesi kurulması için açılan ihalelerin Sıhhat Bakanlığı’nın baskısıyla iptal edildiği sav ediliyor. Tekirdağ’da yurttaşlarımız artık siyasi tercihleri nedeniyle cezalandırıldıklarını düşünmeye başladılar. Bölgede kanser olan yurttaşlarımız yalnız bırakıldıklarını hissediyorlar. Yakınları isyan ediyor.
Diğer yandan birtakım vilayetlerimizde kanser kaynaklı vefatlar, etraf vilayetlerden önemli halde ayrışmaktadır. Örneğin Van, Doğu Anadolu bölgesinin genel ortalamasının dışında bir ortalamayla üçüncü sıradadır. Eskişehir’de, Rize’de, Antalya’da da durum benzeridir. Sebebi nedir araştırılıyor mu merak ediyoruz?
Türkiye’de eğitim düzeyi düştükçe, kanser nedenli ölüm oranının arttığı resmi datalara bile yansımıştır. Bu nedenle toplumun tamamına ulaşan yaygın bir bilinçlendirme ve tarama çalışması yapılması gerektiği açıktır. Bölge ve vilayet bazında kanser bilgilerinde oluşan uçurum konusunda gerekli incelemeler yapılmalı, sonuçları bilim dünyasıyla ve halkla paylaşılmalıdır. Bu bölgelerde ihtisaslaşmış Onkoloji hastanesi varsa sayısı arttırılmalı, yoksa da inşa edilmelidir. Kanser araştırmaları teşvik edilmelidir. Aksi her tavır, 5 bireyden birinin canına mal olan bir meseleye gözlerini kapatmak manasına gelecektir.
