Günümüzde kolesterol yüksekliği yaygın bir sorun… Lakin statinleri (kolesterol düşürücü ilaçları) kullanmak istemeyenler kadar kendi kendine doktora istişareden bırakanların sayısı da oldukça fazla… Bunun en kıymetli sebebi ise muhtemel yan tesirlerinden korkulması. Hasebiyle Onkolog Dr. Yavuz Dizdar’a bu hususta da merak edilenleri sordum. İşte verdiği yanıtlar…
– Kolesterol ilaçlarıyla ilgili çabucak herkesin başında soru işaretleri var. Bu haplar hakikaten gerekli mi? Önemli yan tesirleri olduğu gerçek mu?
Tıp sanayisi bir defa bir kavramı oluşturduğunda bu öncelikle tabipleri tesiri altına alır. Kolesterol de bunlardan biri. Vaktinde kalp hastalıklarının arttığı anlaşılınca evvel bunun nedenini açıklamakta zorlandılar, hala da açıklanabilmiş değil. Sonra bir araştırma yapıldı, Framingam çalışması denen bu araştırmada, bir kasabayı yıllarca izliyorlar, kolesterol konusu da buradan çıkıyor. Bunun bu formda sunulması elbette nedensiz değil, çünkü kolesterol düzeylerini düşüren ilaçlar çoktan pazarlanmaya hazır haldedir. Soner Yalçın ‘Kara Kutu’da bunu çok ayrıntılı anlatmış, bir yığın kasıtlı data saptırmasıyla kolesterol günah keçisi ilan ediliyor. Halbuki beden kolesterolü esasen kendisi de sentezliyor, pek çok hormon ve hücre için gerekli, zati bundan sentezleniyor.
TEREYAĞININ ETKİSİ…
Doktorların kolay kolay etkilenmeyeceğini sakın zannetmeyin, bu hem pazarlama gücü hem de bilimsel toplantılarla sarsılmaz dogma olarak yerleştiriliyor. Pek çok yan tesirleri olduğu ise vakitle ortaya konuyor fakat o kadar güçlü bir lobi var ki karşı koymak neredeyse imkansız. Canan Karatay Hoca’nın karşı duruşu katiyen gerçek, gerçekten ilacı bırakıp gerçek tereyağı tüketimini artıranlar ki içlerinde tabipler da var, kolesterollerinin düştüğünü bizatihi gözlemlediler.
NELERE YOL AÇIYORLAR?
– Nedir bu ilaçların yan tesirleri?
Bu statin denen ilaçlar, bedenin kolesterol imalini azaltıyor. Diyelim ki kolesterol ilacı alıyorsunuz, birinci aldığınızda bir şey olmasa bile, uzun müddet kullanımda hormon imaliyle etkileşerek cinsel fonksiyonu, bu ve gibisi nedenlerle zihinsel fonksiyonu de azaltabiliyor. Hastaların bir kısmında ise fark edilen bir yan tesir ortaya çıkıyor, kas erimesine neden oluyorlar. Yalnızca bu yüzden hayatını kaybetmiş çok insan var, yani attığınız taş ürküttüğünüz kurbağaya değmediği üzere ortalığı duman ediyor. Ancak iş bununla kısıtlı değil, lobi gücü yıllık toplantılarla kolesterol için olağan kabul edilen kıymetleri daima aşağı çekiyor, yeni kullanım potansiyeli yaratılıyor. Meğer tabiatta katılık yok, düşünün ormanda her ağaç çeşidi birebir uzunlukta mı, değil. Herkes tıpkı tartıda mı, değil. O halde nedir olağan denen kavram ki? Karşılığı yok.
HASTALARA TAVSİYELER
– Kolesterol ilaçlarını kimler kullanmalı?
Kolesterol ilaçlarının kullanılması gereken küme yalnızca kolesterolü sahiden çok yüksek olanlar, yoksa 10-20 ünite yükseklik bir şey söz etmiyor fakat satıyorlar.
– Peki hastalar ne yapmalı?
Bir sefer kolesterole takılmasınlar, özetle ilaçlar beyin fonksiyonunu de hormon fonksiyonunu de bozar. Hastaların besinlerini düzenlemeleri, Akdeniz diyetine geçmeleri bile kâfi. Buna ölçülü idmanı eklerlerse çok yararını görürler. Şikayetleri de yoksa, birkaç ünite yüksek olması bu ilaçlara bağlı olmalarını gerektirmez. Kaldı ki sorun doymamış yağ asitleriyle de bağsız görünüyor, çünkü sütte bile aşikâr ölçüde doymamış yağ asidi mevcut, yani kolesterol savı ta başından yanlışlı kurulmuş.
İLAÇ ENDÜSTRİSİ HANGİ HASTALIĞIN ÇIKMASI GEREKTİĞİNİ ÇOK ÂLÂ BİLİYOR
– Özetle Soner Yalçın’ın argüman ettiği üzere besinle hastalanıp ilaçla ölüyor muyuz? Yani büyük karteller ne isterse o mu oluyor?
Maalesef haklı görünüyor… Bugün besin olarak önünüze gelenlerin çabucak hepsinde ilaç sanayisinin hissesi var. Tohumlar ve tarım ilaçları onların denetiminde, geleceğe yönelik beklentiye girmeleri nedensiz değil. Soner Yalçın’ın Kara Kutu’da ismini sık geçirdiği bir ilaç firması; bugün yalnızca kanser alanında faaliyet gösterse de, yumurtanın yapay sarısını da üretmekte. Gerçekten 2007’de Türkiye’de lenfoma, yani bir cins lenf kanseri taraması yaptırdılar, “neden yaptırdınız, bilimsel değil” dedim, “Şirket merkezi, Yunanistan’da çok lenfoma var, Türkiye’de neden yok diye bu kampanyayı istedi” dediler. Yani hangi hastalığın çıkması gerektiğini çok âlâ biliyorlar. İşin farklı yanı davalardan hiçbir şey çıkmadı, bakanlığın en büyük sponsoru da onlar. Biz o nedenle direkt vatandaşı uyarıyoruz, tıp sanayisi bu mevzuları konuşturmadığı üzere, firmalardan en çok nemalananlar da onlar.
HER İLAÇ YENİ SORUNUN BAŞLANGICI OLUYOR
– Peki ilaçlardaki tehlikelerden nasıl korunabiliriz?
Öncelikle tabip ya da profesör dedi diye her şeye inanmayacaklar, kendi akıllarının süzgecinden geçirecekler. Kronik hastalığı olanlar, bu nitekim hastalık haliyse tedavilerini alırlar. Ancak “siz mümkün bilmem ne hastasısınız” diye ilaç verilirse kesinlikle şüphelenmeleri lazım. Bir yakınımın annesi kronik öksürük şikayetiyle başvurdu, KOAH başlangıcı dediler, sinemada en küçük bir belirtisi olmadan üç çeşit ilacı başladılar. Biraz soruşturunca nedeninin meskene aldıkları yeni yatak odası kadrosu olduğu anlaşıldı. Bu kişi okumuş biriydi, uyanık davrandı ancak vatandaşın ortalaması bu türlü değil, “verdilerse kullanalım” diyor ve her ilaç yeni bir sorunun başlangıcı oluyor. Bence nitekim hasta olmadan doktora gitmenin manası yok, herkes kendi kurallarına nazaran beslenmesini ve şartlarını düzenleyecek. Düzelme olmuyorsa o vakit doktora başvurup; mümkünse en az iki görüş alacaklar. Ancak temel sıkıntı bilgili ve tecrübeli hekimler yetiştirmekte. Zira lakin bilgili olanlar ilaç sanayisinin elinde oyuncak olmaz.
YARIN: Hangi aşıları yaptırmak riskli?
