Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Nedir?

Kronik obstruktif akciğer hastalığı (KOAH) nedir?

KOAH geri dönüşümsüz (irreversible) hava yolu darlığı ile karakterize ilerleyici (progresif) bir akciğer hastalığıdır. KOAH’ın nedeni, ekseriyetle uzun mühlet, esas sigara dumanı olmak üzere, duman, ziyanlı toz ya da kimyasal hususlara maruziyettir. Uzun müddet biomass (odun, tezek vs.) dumanına maruziyet de KOAH sebepleri ortasında sayılır.

Sigara içen herkeste KOAH olur mu?

Sigara içen herkeste KOAH olmaz. İçilen sigara ölçüsü ve mühleti değerlidir. 20 paket yıl ve üzeri sigara içenlerde risk daha fazladır. KOAH hastalığının ortaya çıkmasında genetik faktörlerin rolü çok değerlidir. Bundan diğer düşük doğum tartısı üzere akciğer gelişimini etkileyen faktörlerin de KOAH hastalığı ile alakalı olduğu düşünülmektedir. Uzun müddet sigara içen hastaların yarısından azında KOAH gelişmektedir.

KOAH hastalığının tanısı nasıl konulur?

Kesin teşhis spirometre denen bir teneffüs işlev testi ile konulur. Uygun klinik tablosu olup, bronş genişletici ilaç verilmesine karşın spirometre testinde hava yolu darlığı bulgusu düzelmeyen hastalar KOAH olarak kıymetlendirilebilir. Hastaların birçoklarının uzun periyodik tütün (sigara vs.) dumanı ya da biomass maruziyeti üzere bir hikayesi vardır. Ülkemizde az görülen bir genetik bozukluk olan, alfa-1 antitripsin (akciğerleri koruyan bir enzim) eksikliğinde de duman, kimyasal maruziyeti olmadan da KOAH olabilir. Bu tıp hastaların toraks tomografilerinde yaygın amfizem alanları gözlenir. Bundan öteki hiç sigara içmemiş, hiçbir toz, duman maruziyeti olmayan lakin (yeterli) tedavi olmamış bronşiyal astımlı hastalarda da erken devirde bronş genişletici ilaçlara kâfi karşılık alınamayabilir. Bu üzere durumlarda kortizonlu ilaçlar bir müddet kullanıldıktan sonra spirometre testi tekrarlanır. Bu teste geç reversibilite (geri düzelme, geri dönüşme) testi denir. Bu türlü bir durumda spirometre testinde düzelme olursa hastaya bronşiyal astım tanısı konulabilir.

KOAH’ın tedavisi var mıdır?

KOAH hastalığının, tam sağlıklı duruma gelmeyi yani büsbütün olağan hale gelmeyi sağlayan, bir tedavisi yoktur. Zira KOAH’lı hastaların akciğerlerinde hastalara nazaran değişen oranlarda ve hastalara nazaran farklılık gösteren yapısal değişiklikler oluşmuştur. Bu değişikliklerin değerli bir kısmı geri dönüşümsüzdür.

Diğer yandan KOAH hastalarında akciğer işlevlerini korumak, akciğer işlevlerinde azalmayı yavaşlatmak, alevlenme denilen kötüleşmeleri önlemek, semptomları azaltmak, ömür kalitesini artırmak ve idman kapasitesini artırmak maksadıyla uygulanan (tedavi) teknikleri vardır. Bunların en kıymetlisi sigarayı bırakmaktır (Genel olarak ziyanlı duman, toz ya da kimyasallardan uzak durmak). En kıymetli bileşenleri idman ve hasta eğitimi olan pulmoner rehabilitasyon KOAH’lı hastalar için yararı gösterilmiş tedavi sistemlerindendir. Bronş genişletici inhaler ilaçlar KOAH’lı hastalarda bariz yararı gösterilen ilaçlardandır. KOAH’lı hastalar mevsimsel grip ve zatürre aşılarından yarar görürler. KOAH’lı hastalar istikrarlı beslenmelidirler. Uyku nizamları yeterli olmalıdır. Oksijen seviyesi düşük olan hastalar kesinlikle oksijen tedavisi kullanmalıdırlar. KOAH’ta herbir hastanın durumu farklılık gösterdiğinden her bir hastaya, o hastaya uygun olan KİŞİSEL bir tedavi uygulanmalıdır.