Kuduz hastalığı belirtileri nelerdir, sorusu son günlerin en kıymetli başlıkları ortasında yer alıyor. İnsan olaylarının birçoklarına kuduz köpeklerin sebep olduğu ısırıklar neden olurken, bulaşıcılık enfekte salyanın bulaşması, tırmalama üzere mekanik ya da besin yoluyla gerçekleşiyor. Lakin aşı ile önlenebilen viral zoonotik bir hastalık olan kuduzun tedavisi ise merak konusu. Pekala, kuduz insanlara nasıl bulaşır, tedavisi var mı? Kuduz aşısını kimler yaptırabilir? İşte, kuduz belirtileri ve detaylar.
KUDUZ NEDİR?
Kuduz, en sık enfekte olmuş bir hayvanın ısırmasıyla bulaşan, Antartika hariç bütün dünyada görülebilen, aşıyla önlenebilen viral bir hastalıktır.
KUDUZ NASIL BULAŞIR?
İnsanlara çoğunlukla hasta hayvanın derin ısırık ve tırmalaması sonucu bulaşır. Hastalık evcil ve yırtıcı hayvanlarda görülebilir. İnsan kuduz hadiselerinin en büyük kaynağını köpekler oluşturmaktadır. Bundan öteki yarasalar, çakallar, kokarcalar, tilkiler, rakunlar üzere pek çok hayvan da kuduz bulaşında tesirlidir.
Kuduz bir hayvanın tükürük, beyin dokusu üzere enfekte gereçlerinin direkt olarak gözlere, buruna, ağıza yahut bir yaraya temas etmesiyle de bulaşma mümkündür. Lakin daha düşük oranda görülür. Ayrıyeten organ nakilleriyle, kornea, teneffüs yolu ve mukozal membranlardan (ağız, burun, göz) bulaşma ender de olsa bildirilmiştir. Kuduz bir hayvanı sevmek, kanıyla, idrarıyla yahut dışkısıyla temas etmek bir maruziyet oluşturmaz.
KUDUZ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kuduzun kuluçka müddeti tipik olarak 1-3 aydır, ancak 1 haftadan 1 yıla kadar da değişebilir. Başlangıç belirtileri genel halsizlik, huzursuzluk, ateş ve baş ağrısı biçimindeki grip semptomlarına çok benzeri. Bu belirtiler günlerce sürebilir. Isırık yerinde ağrı, batma yahut kaşıntı hissi, sonraki günlerde anksiyete, şuur bulanıklığı, sonluluk gelişebilir. Hastalık ilerledikçe merkezi hudut sisteminin etkilenmesine bağlı, uykusuzluk, hayal görme, olağandışı davranışlar, şuur kaybı, hafif yahut kısmi felç, çok uyarılma, saldırganlık, tükürük salgısında artış, yutma zahmeti, sudan ve bazan havadan korkma üzere daha besbelli belirtiler ortaya çıkar. Hastalığın akut devri tipik olarak 2-10 gün sonra biter.
Kuduzun klinik belirtileri bir sefer ortaya çıktıktan sonra, yalnızca destekleyici tedavi yapılabilir ve neredeyse her vakit vefatla sonuçlanır. Mevt, belirtilerin başlamasıyla günler içerisinde gerçekleşir. Bugüne kadar klinik olarak ortaya çıkmış kuduzdan sağ kalan 10 olay bildirilmiştir ve bunlardan yalnızca 2 adedinin ısırılma öncesi yahut sonrası aşı ile korunma hikayesi yoktur.
KUDUZUN TEDAVİSİ VAR MI?
Hastalığın klinik başlangıcı öncesi beşerde kuduz enfeksiyonunu gösterecek bir test mevcut değildir. Kuduza has havadan yahut sudan korkmak üzere belirtiler görülmedikçe klinik teşhis sıkıntı olabilir. Beşerde canlı iken ve mevt sonrası değişik teşhis teknikleriyle enfekte dokularda (beyin, deri, idrar yahut tükürük) virüs, virüs antijenleri yahut nükleik asitleri tesbit edilmeye çalışılır.
Herhangi bir yaralanma durumunda enfeksiyon mümkünlüğünü azaltmak için en aktif yollardan biri yarayı çabucak su ve sabunla güzelce yıkamaktır. Maruziyetten sonra mümkün olan en kısa vakitte lokal yara tedavisi başlatılması, kuduz aşısı ve kuduz immünglobülinin yapılması kuduz semptomlarını ve vefatı önleyebilir.
KUDUZ AŞISI KİMLERE YAPILIR?
Isırılma sonrası korunma, 14 günlük bir dönem içinde bir doz insan immun globulini ve 4 doz kuduz aşısı rejiminden oluşur.
Kuduz immun globulini ve birinci doz kuduz aşısı, sıhhat kuruluşu tarafından ısırılma sonrasında mümkün olan en kısa müddet içinde uygulanmalıdır. Başka aşı dozları birinci dozdan 3, 7 ve 14 gün sonra uygulanır.
Bazı durumlarda proflaktik aşılama (ısırılma öncesi korunma ) önerilebilir. Bunun için 3 doz 0,7 ve 21 yahut 28. günlerde birer doz aşı yapılır. Profilaktik aşılama önerilen durumlar:
Daha çok kırsal alanlarda vakit geçirecekseniz (hayvanlarla çalışan biyolog, veteriner yahut tarım uzmanları gibi) yahut hayvanlarla yakın temas gerektirecek iş planlarınız varsa (hayvan ticareti, maden işletmek gibi),
Köpeklerin yaygın olduğu, tıbbi bakımı güç ve gecikmiş olarak alabileceğiniz uzak kırsal köyleri yürüyüş yaparak ziyaret edecekseniz,
Köpeklerde kuduzun yaygın olduğu bir bölgede bir aydan fazla kalacaksanız, (daha uzun kalmak bir hayvanla karşı karşıya kalma riskini artırır),
Ayrıca korunma için;
Evcil hayvanlarınızı aşılatın,
Evcil hayvanınızın yırtıcı tabiatla etkileşimini azaltın,
Başıboş hayvanlardan uzak durun,
Başıboş yahut hasta hayvanları ilgili kurumlara bildirin.
