Yunan askerlerinin İzmir’i işgal ettiği periyotta birinci kurşunu atarak Türk direnişini başlatan Hasan Tahsin’in hayatı, 9 Eylül İzmir’in kurtuluşu tarihinde merak edilenler ortasına girdi.
9 Eylül tarihinde topraklarını düşmanlardan temizleyen İzmir’in kurtuluş destanını başlatan isim olan ‘Hasan Tahsin kimdir? Hasan Tahsin’in hayatı ve biyografisi nedir?’ sorularının yanıtı da merak konusu oldu.
HASAN TAHSİN’İN HAYATI
Yunan askerlerinin İzmir’i işgal ettiği devirde attığı bu birinci kurşun Türk direnişini başlattı. Pekala, birinci kurşunu atan Hasan Tahsin kimdir?
Türk direnişini başlatan birinci kurşunu atan ve tıpkı vakitte devrin gazetecilerinden olan Hasan Tahsin’in hayat kıssası merak ediliyor. İşte Hasan Tahsin hakkında merak edilenler…
HASAN TAHSİN KİMDİR?
Hasan Tahsin ya da gerçek ismiyle Osman Nevres (1888, Selanik – 15 Mayıs 1919, İzmir), 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’e çıkartma yapan, seçkin askerlerden oluşan Yunan Efzon Alayı işgal askerine, Kordonboyu’ndan birinci kurşunu sıkarak Türk direnişini başlatan ulusal sembol kişi, muharrir ve gazetecidir.
İzmir’in Yunanlılarca işgal edilmesinin akabinde kenti Yunanlara teslim etmek istemeyenler tarafından “Redd-i İlhak Heyeti Milliyesi” isimli bir dernek kurulmuştur. 14 Mayıs’ı 15 Mayıs’a bağlayan gece binlerce İzmir’li eski musevi mezarlığında (Maşatlık meydanı) toplanmıştı.
Bu esnada İngiliz, Fransız, Amerikan, İtalyan ve Yunan zırhlıları İzmir Körfezi’nde bulunuyordu. Kalabalığa hitap eden değerli bir isim, o zamanın Belediye Başkanı Hacı Hasan Paşa’ydı. Belediye Liderinin yanı sıra topluluğa hitap eden bir öbür değerli isim ise Hukuk-u Beşer gazetesinin başyazarı olan Hasan Tahsin’di. Halkı direnmeye çağırıyorlardı.
Tahsin, konuşmasında Paris Barış Konferansı kararlarını sert bir lisanla eleştiriyor, gazetede yazdığı üzere “Burayı Yunan’a vermeyeceğiz. Vermek isteyen kuvvetle paylaşacak kozumuz var” diyordu. Bu geceye yakın akşam üzeri Moralızade Halit Bey, Mustafa Necati ve Ragıp Nurettin’in bir küme vatansever ile birlikte hazırladığı, “Redd-i İlhak Heyeti Milliyesi” tarafından dağıtılan bildiride;
“ …Ey bedbaht Türk!.. Yunan hakimiyetini kabule taraftar mısın? Artık kendini göster. Tekmil kardeşlerin Maşatlık Meydanındadır. Oraya yüzbinlerle toplan.. Orada güçlü, fakir, alım, bilgisiz yok. Lakin Yunan egemenliğini istemeyen bir mutlak çoğunluk var. Geri kalma!.. Binlerler, yüzbinlerle Maşatlık’a koş. Ve Ulusal Kurul’un buyruğuna uy….” yazıyordu.
15 Mayıs 1919 sabahı saat yedi buçuk sıralarında evvel Yunan gemilerinden Patris ve Atronitos isimli gemiler Pasaport’a yanaştı ve bir küme Yunan Efzon Alayı saat 08:55 sıralarında askeri gemiden inerek karaya çıktı. Temiastokles gemisi ise 5. Piyade Alayı’nı Punta iskelesine çıkarmıştı. Bunlar Punta’dan ilerleyerek Kadifekale’yi işgal edeceklerdi.
Bu esnada onbinlerce yerli Rum ellerindeki Yunan bayrakları ve çiçekler ile Kordonboyu’nu kaplamışlardı. İzmir’li Rumlar işgal haberini 13 Mayıs Salı günü öğlenden sonra Aya Fotini Kilisesi’nde Yunan albay Mavrudis tarafından okunan Venizelos’un beyannamesiyle öğrenmişlerdi. Kalabalık inen Yunan askerlerine alkış tutuyordu. Gelen askeri tabur, İzmir Metropoliti Hristostomos tarafından takdis ediliyordu.
Metropolit Yunan bayrağını öptü ve bu esnada ağladığı görülüyordu. Birinci Yunan taburu daha sonra buradan yaya olarak Hükumet konağı, kışla, kokaryalı istikametinden Karantina’ya hakikat yürüyüşe geçmişti. Hasan Tahsin Konak Meydanı Kordonboyu’nda koyu renkli ekip elbisesi ile bekliyordu.Yürüyüş kolunun baş tarafı kışla hizasını geçip yola saptıktan sonra, Hasan Tahsin kalabalığın ortasından sıyrılarak öne geçti.
Hasan Tahsin’in sesli bir formda “Olamaz, olamaz, bu türlü ellerini sallaya sallaya giremezler” diye söylendiği duyulmuştur. Tahsin daha sonra yanında bulunan revolver ile düşmana birinci ateşi açmış ve iki Efzon askerini öldürmüştü.
Bazı anlatımlara nazaran ise Tahsin yalnızca Yunan Efzun Alayı’nın bayraktarını öldürdüğü belirtilmekte ve bu görüş daha fazla kabul görmektedir. Tahsin tabancasındaki tüm fişekleri düşman askerine karşı ateşlemişti. Bu türlü bir direniş beklemeyen Yunan Alayı şaşırmıştı. Daha sonra ise yanında fazla yandaşı olmayan Tahsin, Yunan Alayı tarafından açılan ateş ve akabinde süngüleme sonucunda, Kordonboyu’nda kalabalığın önünde şimdi 31 yaşında yaşama veda etmiştir. Hasan Tahsin’in cesedi ise İzmir Saat Kulesi’nin altında bulunmuştur.
Hasan Tahsin’in işgal askerlerine sıktığı birinci kurşun, Türk Kurtuluş uğraşında öbür yerlere de örnek teşkil etti. Aydın ve Balıkesir’de işgale karşı direniş baş gösterdi. Çerkez Ethem Yunan işgaline karşı efeleri toparladığı gün Demirci Mehmet Efe ayağa kalkarak; “Bir genç düşmana birinci kurşunu sıkmış, bundan sonrası bize düşer!” demiştir.
