Bel omurgasını oluşturan yapıların aşınmasına bağlı olan klinik tablodur.
Dejenerasyon(aşınma) omurga ortalarında bulunan disk ve eklemlerde olabilir. Aşınmanın çeşitli etaplarında farklı klinik bulgular ortaya çıkar. Radyolojik bulgularla hastanın kliniği paralel olmayabilir. Aşınma bir süreçtir, yıllar içinde vakitle oluşur.Bir gece sağlam belle yatıp sonraki sabah aşınmış belle kalkmayız. Bir hastanın şikayetleri bu sürecin rastgele bir yerinde başlayabileceği bilinmelidir ve bu da hayat boyunca ağrı eşiğinin altında kireçlenme oluştuğunu gösterir. Ayrıyeten, bir hareket segmentindeki aşınma komşu segmentleri emsal olaylara yatkın hale getirebilir. Hastanın farklı omurga hareket segmentlerinde, aşınma sürecinin farklı evreleri görülebilir. Yaşlanma süreci her vakit aşınmanın klinik fazı ile uyumlu olmaz.
Aşınma sürecinin birinci evresi segmental disfonksiyondur. Hareketin olağanın dışında azaldığı duruma disfonksiyon diyoruz. Bu kademede, birinci klinik bulgu bel fıtığının bilakis, çoklukla eklem disfonksiyonu yansıtır. Eklem disfonksiyonunda, eklem ağrısı, yangı ve hareket kısıtlılığı olur. Bilhassa omurga etrafındaki kısa kasların devamlı kasılması eklem hareketinde kısıtlanmaya katkıda bulunur. Doktora müracaat sebebi bel ağrısıdır. Bel ağrısı, ayakta durmak, yürümek, belden geriye gerçek eğilme ve belden sağa-sola dönme ile artar. Öne eğilme ile biraz rahatlayabilir, lakin bu bulgular, bilhassa kronik ağrı varlığında teşhiste belirleyici değildir. Bölgesel hassasiyet ve kas spazmı, kısıtlı eklem hareket açıklığı ve olağan nöroloji muayene beklenen bulgulardır. Kalçaya ve uyluğa yayılan ağrı olabilir. Aşınmanın bu birinci kademesinde disk aşınması da oluşabilir. Eklem disfonksiyonu kâfi yük taşımaya müsaade vermeyebilir, böylelikle artmış gerilim omurga ortalarında bulunan disk boyunca iletilir. Disfonksiyonun geç periyotları bel fıtığı ile sonuçlanmaya daha yatkındır.
Disk aşınmasında bağlı bel ağrısı, eğilme, öksürme ve hapşırma ile artar. Lakin, bu klinik tablo her vakit olmayabilir ve bilhassa genç atletik bireylerde atipik ağrı olabilir. Disk kireçlenmesine bağlı fıtık varlığında, yüklü klinik bulgu güçsüzlüktür, bel ağrısı ve bacak ağrısı çok az olabilir. Bel fıtığının lokalizasyonuna nazaran hasta şiddetli bel ağrısı yahut bacak ağrısı ile gelebilir. Ağrı son derece şiddetli olabilir. Ayakta durmak ve yürümekle kötüleşir ve bazen oturmakla daha uygun olabilir.
Aşınmanın ikinci evresinde, çok segmental hareket durumu vardır. Hiç bel ağrısı çekmemiş ve hiçbir vakit şikâyeti olmamış bir hasta aşınmanın ikinci basamağına girebilir. Kaba hareket açıklığı yumuşak doku esnekliğini kıymetlendirir ve tedavinin tesirini denetler, lakin segmental hareket hakkında bilgi vermez. Segmental hareket hakkında bilgi deneyimli manuel muayene ile sağlanabilir. Düzgünleşme devrinde öne eğilme sırasında tutulma pay ve ağrılı ark, çok segmental hareket durumununun göstergesi olabilir. Muayenede omurga çıkıntılarına yandan kuvvet uygulandığında hassasiyet ve kas spazmı olursa, muayene edilen segmentin çok hareketli olduğu anlaşılır. Aşınmanın ikinci basamağında, omurga ortalarında bulunan disklerin aşınması devam eder ve buna bağlı disk yükseklik kaybeder.
Aşınmanın üçüncü etabında segmental stabilizasyon meydana gelir. Eklemlerde fibrozis, genişleme ve yapışma olur. Diskte aşınma ilerler ve su içeriği uygunca azalır. Omur kemiği köşelerinde minik kemik çıkıntıları oluşur. Aşınmanın bu etabında da eklem hareket açıklığı kısıtlanır ve sertlik olur. Hudutların geçtiği kanallarda daralmalar olabilir ve buna bağlı hudut kökü basıları, dar kanal ve belde kayma meydana gelebilir. Bu evrede uyuşma, kas krampları ve güçsüzlük olur. Tipik olarak, öne eğilme oturma üzere hareketler ile hastanın şikayetleri geçer.
