Baharın gelişini simgeleyen Marteniçka bilekliği ritüeli günümüzde hala devam ediyor. Kırımızı ve beyaz bileklik ile simgelenen Marneniçka kırlangıç ve leylek görünceye kadar bilekte tutuluyor. El üretimi olan bu bileklikler asla satın alınmaz ve baharda çiçek açan bir ağaç koluna bağlanarak dilek dilenir. Marteniçka ne vakit çıkarılır? sorusu da mart ayının ortasına gelinmesiyle birlikte merak edilmeye başlandı. Pekala, Marteniçka bilekliği nedir, ne vakit çıkarılır?
MARTENİÇKA NE VAKİT ÇIKARILIR?
1 Mart itibariyle bileklerde yer edinen Marteniçkalar, Bulgar inançlarına nazaran tabiatta yeşil ya da uçan bir leylek görüldüğünde bilekten çıkarılıp dilek tutularak tabiata bırakılıyor. Leylek gördükten sonra marteniçkayı ağaca bağlamanın dileğin kabul olunmasını sağladığına inanılır. Bir diğer uygulamada da marteniçka çıkarıldıktan sonra genç bir meyve fidanına bağlanır ya da etrafta hiç ağaç yoksa bir taşın altına konulur. Taşın altında çok karınca varsa o yılın bereketli geçeceğine inanılır.
Marteniçka takan kişi, şayet leylek görürse bilekliği çıkarır ve çiçek açan rastgele bir bitki yahut ağacın kısmına asarak sıhhat için dua eder. O kişi şayet ay sonuna kadar leylek görmemişse 31 Mart’ta çıkarır ve bir dahaki seneye kadar isterse bilekliği saklayabilir. Bir ritüele nazaran, dilek tutulan yerde marteniçka toprağa gömülür yahut taşın altına konulur. Leylek gördükten sonra marteniçkayı ağaca bağlamanın dileğin kabul olunmasını sağladığına inanılır.
MARTENİÇKA NEDİR, NE VAKİT TAKILIR?
Marteniçka, 1 Mart’tan başlayarak martın sonuna kadar takılan, beyaz ve kırmızı yünden yapılan bir süstür. Baharın gelişi münasebetiyle klâsik Baba Marta (Marta Nine) günleri başlar. Çok eskilere dayanan Baba Marta, Bulgaristan’a has bir gelenektir. Bu günde Bulgarlar yakınlarına ve arkadaşlarına “marteniçka” olarak isimlendirilen sembolleri, yıl uzunluğu sıhhat ve güç dileğiyle ikram ederler. Âdete nazaran, marteniçkalar kırlangıç yahut leylek görünceye kadar taşınırlar.
Marteniçkalar el üretimidir, asla satın alınamaz, sadece armağan edilebilir, mütevazı bir dilekle bileğe bağlanır, baharda çiçek açan birinci ağaç kısmına bağlanır ve gereğince beklenirse dilek kesinlikle gerçekleşir. Bu bayram Bulgarcada “Çestita Baba Marta!” halinde kutlanır. Baba Marta – Marta Nine, günümüze kadar korunmuş en saygın geleneklerden biridir. Bu takılar, meyve ağaçlarına, meskenlere, mesken hayvanlarına da takılırlar. Bu biçimde yeni başlayan tarım yılının da bereketli ve verimli olması için dilekler tutulur.
İlk marteniçkalar, öteki takı ve ayrıntılar kullanmadan, yalnızca kırmızı beyaz ipliklerden yapılırmış ve nazardan korunmak için insanlara ve hayvanlara takılırmış. Birtakım bölgelerde bu bükülmüş kırmızı-beyaz sicime altın yahut gümüş para bağlanırmış, bu da hastalıklardan korunmak için bir simge olarak kullanılırmış.
