Kabotaj, kelamlık manası olarak ‘Bir ülkenin iskele yahut limanları ortasında gemi işletme işi’ manasına gelmektedir. Birinci sefer 1 Temmuz 1926 yılında ilan edilen Denizcilik ve Kabotaj Bayramı, gemi işletmeciliğini desteklemek ve kabotaj hakkının elde edilişini kutlamak için her yıl 1 Temmuz’da çeşitli etkinliklerle kutlanır.
1 Temmuz 1926’da çıkarılan Kabotaj kanunu ile Türk karasularında, körfezlerde, boğazlarda, limanlarda, akarsu ve göllerde her hak yabancılardan alınıp Türklere ve Türk gemilerine verildi.
Bugün ise limanlarımız yabancılara kiralama ismi altında tahsis ediliyor.
TBMM’de bekleyen AKP-MHP’nin yasa teklifi ise, yabancı gemilere denizlerimizde ticaret hakkı, kapitülasyon veriyor.
DENİZCİLİK VE KABOTAJ BAYRAMI NEDİR, NEDEN KUTLANIR?
Ülkemizde, 20 Nisan 1926 Tarihinde kabul edilmiş olan kabotaj Kanunu, 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe girmiş ve bu Kanun, “Türkiye Limanları ve kıyıları ortasında yük ve yolcu taşınması ile kılavuzluk ve römorkaj hizmetleri, Türk Vatandaşları ve Türk Bayrağı taşıyan gemilerce yapılır” kararını getirerek daha evvelce yabancılara açık olan bu faaliyetleri bundan bu türlü yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yapabileceğini belirtmiştir. Bu nedenle her yıl 1 Temmuz gününü “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı” olarak kutluyoruz.
Osmanlı Devleti’nin kapitülasyonlar çerçevesinde yabancı ülke gemilerine tanıdığı kabotaj ayrıcalığı Lozan Barış Antlaşması’yla 1923 yılında kaldırıldı. 20 Nisan 1926 tarihinde de kabul edildi. Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926”da yürürlüğe girdi. Bu yasaya nazaran; akarsularda, göllerde, Marmara denizi ile boğazlarda, bütün kara sularında ve bunlar içinde kalan körfez, liman, koy ve gibisi yerlerde, makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı Türk yurttaşlarına verildi. Ayrıyeten; dalgıçlık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık ve gibisi mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebileceği belirtildi. Yabancı gemilerin yalnız Türk limanlarıyla yabancı ülkelerin limanları ortasında insan ve yük taşıyabileceği kabul edildi.
