Nisan ayı enflasyon sayılarının beklenenin biraz üstünde çıkmasını yorumlayan iktisat uzmanı Alaattin Aktaş, Merkez Bankası’nın yıllık yüzde 74 enflasyon maksadının bu oranlarla sıkıntı olacağını belirtti. Mayıs ayında doğalgaz faturalarının belirleyici olacağına dikkat çeken Aktaş, parasız doğalgaz kampanyasının sona ermesiyle yaşanacak artışın enflasyonu yükselteceğini söz etti.
Alaattin Aktaş’ın enflasyon sonuçlarını değerlendirdiği “Geçmiş enflasyonu bırakın, siz mayısa bakın!” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“Merkez Bankası mart ayında yüzde 3.16 olarak gerçekleşen TÜFE artışını ‘düşüş eğilimi sürüyor fakat yüksek’ diye nitelemişti.
Nisandaki yüzde 3.18, çok az da olsa daha yüksek olduğuna nazaran herhalde bu oran da birebir formda nitelenir.
Ama Merkez Bankası açıklanan oranları bizler üzere görmüyor ki!
Merkez Bankası’nın aylık enflasyonu takip ederken kullandığı bir ‘mevsimsellikten arındırılmış oran’ yaklaşımı var.
Biz 3.18’i, yalın bir formda 3.18 olarak görüyoruz da Merkez Bankası bu oranı mevsimsellikten arındırılmış olarak tahminen 2.18 olarak görecek, tahminen 4.18 olarak.
Merkez Bankası’nın mevsimsellikten arındırma ölçüsü nedir bilmiyoruz ki. Merkez Bankası da ‘Nisanın manşet enflasyonu şu ancak bu oranın mevsimsellikten arındırılmış seviyesi şu’ diye açıklama yapıp kamuoyunu bilgilendirmiyor ki.
Merkez Bankası’nın varsayımı mevsimsellikten arındırılmış aylık artışın ocak ayı hariç yılın birinci yarısında yüzde 3, üçüncü çeyrekte yüzde 2.5, son çeyrekte ise yüzde 1.5 dolayında olması. Bu oranları artık kestirim diye mi okumak gerekir, varsayım ya da maksat diye mi, o da karıştı.
Mevsimsellikten arındırılmış bu oranlar, muhakkak ki arındırılmamış oranlardan yüksek. Zira birinci dört ayda yüzde 18.72 olan artışın üstüne aylık bazda bu oranlar eklendiğinde yıllık olarak yüzde 41.8’e ulaşılıyor. Ancak Merkez Bankası’nın yıllık iddiası hala yüzde 36.
YÜZDE 36’YA NE KALDI?
Merkez Bankası artık istediği kadar ‘Ben aylık oranda mevsimsellikten arındırılmış olana bakarım’ desin.
Yıl bittiğinde bunun bir ehemmiyeti olacak mı?
Hatta yıl bitmeden gidişat değerlendirilirken ve ‘Dört aylık şu oldu, 36’nın tutması için şu kadarlık bir alan kaldı’ biçiminde değerlendirmeler yapılırken, TÜİK’in açıkladığı orana nazaran değil de, ‘bilinmeyen’ Merkez Bankası’nın aylık oranlarına nazaran mi hareket edilecek?
Ya da Merkez Bankası yıl bittiğinde şunu söyleyebilecek mi:
‘Her ne kadar TÜİK tarafından açıklanan yıllık enflasyon (örneğin) yüzde 40 küsur olmuşsa da, mevsimsellikten arındırılmış aylık oranlara nazaran gerçekleşme, yani bize nazaran gerçekleşme (örneğin) yüzde 30 küsurla tahminimizle uyumludur. Kamuoyuna hürmetle duyurulur.’
Böyle bir açıklama gelmeyecek doğal ki. Hem esasen arındırılmış oranlar arındırılmamışlardan muhakkak ki daha yüksek.
Aslında doluya koysak almıyor, boşa koysak dolmuyor! Dört aydaki yüzde 18.72’den sonra, hala yüzde 36’yı hedefliyorsak sekiz ay için kaldı yüzde 14.56! Bu da aylık ortalama yüzde 1.17 artışta kalmayı gerektiriyor.
Bu olağan ki pek mümkün görünmüyor. Niçin görünmediğini bir öbür yazıda ayrıntılı olarak irdeleyeceğim.”
(HABER MERKEZİ)
