Herkese uzun bir ortadan sonra yine merhabalar. Bu hafta sizlere melatonin hormonundan bahsetmek istiyorum.
Melatonin hormonu bir öbür bilinen ismiyle uyku hormonunu kesinlikle duymuşsunuzdur. Pekala nedir bu uyku hormonu, hangi vakit diliminde salgılanır, hangi besinler uyku hormonu salınımını tesirler, uyku hormonu salınımı ne üzere faktörlerden etkilenir? Gelin bu hafta bu soruları cevaplayalım.
Melatonin hormonu gece saatlerinde epifiz bezinden salgılanmaktadır ve bilinen en güçlü antioksidandır. Yani kansere karşı bedenimizdeki hücreleri korur. Bu özelliği sayesinde bedenimizdeki tüm hücrelere ulaşabilmektedir. Hücrelerin yenilenmesinde, bağışıklık sistemimizin güçlenmesinde misyon alır. Ayrıyeten kanser hücrelerinin çoğalmasını ve tümör büyümesini azaltmaktadır. Hatta görme engelli olan bireylerin kansere yakalanma riskinin düşük olmasını da melatonin hormonunun fazla olmasıyla ilişkilendiren çalışmalar mevcuttur. Gece salgılanan melatonin hormonu ile kan basıncı ve kalp suratının düştüğüne dair çalışmalar da mevcuttur. Melatonin hormonunun ana misyonu bedenin biyolojik saatini sağlayarak bu ritmi korumaktır. Ayrıyeten gerçek saatlerde uyuduğunuz takdirde melatonin hormonu salgılanarak uyku kalitesini artırabilirsiniz. Uyku sorunu yaşayan kimselerde melatonin hormonu düzeyi düşüktür.
Melatonin hormonu sentezi ve salgılanmasını etkileyen birçok faktör vardır. Ortamın aydınlık yahut karanlık olması melatonin salgısını etkileyen en önemli etmendir. Yani melatonin gece salgılanan bir hormon olmasına karşın ışıklı ve aydınlık bir ortamda gece dahi salgılanmayabilir. Bundan ötürü uyuduğunuz odanın karanlık olmasına dikkat etmelisiniz. Bunun yanında melatonin hormonu elektromanyetik dalgalardan da etkilenmektedir yani uyuduğunuz ortamda telefon, televizyon üzere elektronik eşyalar varsa ve bunlar açıksa melatonin salgısı azalabilir. Ayrıyeten gerilim, yatmadan evvel karnın tok olması, alkol, sigara, çok ölçüde kahve tüketimi ve birtakım ilaçlar da melatonin salgılanmasını baskılayabilir. Yaş ilerledikçe de melatonin salgısı azalmaktadır.
Triptofan bedenimize dışarıdan almamız gereken bir aminoasittir. Yani proteinin yapı taşıdır. Melatonin salgısını artırmak için triptofan içeren besinler tüketmemiz gerekmektedir. Et, balık, peynir, muz, çilek, elma, portakal, böğürtlen, fıstık, ceviz, antep fıstığı, badem, kestane, patlıcan, ıspanak, brokoli, bezelye, lahana, soğan, domates, mantar, karnabahar, patates ve salatalık, kuru fasulye, barbunya fasulyesi, nohut, kabak, çemen, susam, keten tohumu ve ayçiçeği tohumlarında triptofan aminoasidi bulunmaktadır. Bunun yanında rezene, anason, sarı kantaron da melatonin salgısını artırmaktadır.
Melatonin hormonunun salgılanması bilhassa gece saat 23:00–05:00 sıralarında tepe yapar ve kandaki konsantrasyonu 3-10 kat kadar artar. Akşam 21.00-22.00 saatlerinde artmaya başlar ve melatonin salgısının en yüksek olduğu saatler 02.00-04.00 saatleridir. Sabah 05.00-07.00’de azalmaya başlar ve 07.00’den sonra bazal düzeylere düşer. Gece bu saatler uykunun en verimli ve doğal olarak melatonin salgısının en yüksek olduğu saatlerdir.
