Kavramlar; niyetlerimizin ve inançlarımızın lisana getirilmesini sağlayan mana haritalarıdır. Bu sebeple insanoğlu, kendini kavramlarla izah etmektedir. Yaşananları tanımlamayı kolaylaştırmak için öncelikle kavramlara hâkim olmamız gerekmektedir.
Üstat Necip Fazıl “Merhamet hava üzere su üzere muhtaç olduğumuz iksir. Baş aşağı bir cemiyeti baş üst edecek bir kuvvet” diyerek kalpleri yumuşatacak merhametin ehemmiyetine vurgu yapmıştır.
İnsan sevgidir, insan merhamettir, insan ümittir, insan ahlaktır, insan fazilettir. İnsan kendisini beşerde tanır, insan insanın yurdudur, insanın ruhu yükseldikçe nefsi alçalır, merhameti yükselir.
Merhamet; yaratılışımızda işlenmiş bütün ahlaki faziletleri kuşatan, kalbin katılığını ve kasvetini ortadan kaldıran, kalbi yumuşatan, ruha-bedene-insana şifa veren, en değerli ve en değerli hazinemizdir.
Merhamet; katılaşmış kalpleri yumuşatan, nefretin üzerine sevginin yerleşmesini sağlayan ahlaki bir fazilettir. Merhamet zekâyı aydınlatan, kalbi ısıtandır.
Merhamet; şefkattir, hissetmektir, önemsemektir, güvenmektir, itimat vermektir, paylaşmaktır, fedakârlıktır, sevgidir, hürmettir, anlamaktır, anlaşılmaktır, empatidir, yardımseverliktir, gözyaşıdır, müsamahadır, sabırdır, adalettir, sorumluluktur, alçakgönüllülüktür, duyarlılıktır, dünyanın feryatlarını duymaktır, kalbi yumuşatandır…
Merhameti kar yağdıktan sonra doğayı saran o pak ve beyaz örtüye benzetebiliriz. Merhamet ile kendimizden başkasına, etrafa, tabiata attığımız her adımda yanımıza sevgimizi ve şefkatimizi alarak o beyaz örtünün her yeri tertemiz ettiği üzere biz de ruhumuzu temizler, kötülükleri örter, kendimizin ve oburlarının ruhuna güzel geliriz.
Merhamet ‘ne değildir’ den bahsedecek olursam merhamet; acımak değildir, zayıflık değildir, daima nazik olmak değildir, sorunlar karşısında susak değildir, ıstıraba katlanmak değildir, her denilene evet demek ya da her denileni yapmak değildir, kendini yok saymak ya da unutmak değildir, karşındakine sınırsız özgürlük vermek değildir, yapılan yanlışı olmamış saymak değildir…
Merhametsizlik; huzur noksanlığıdır, sevgisizliktir, bencilliktir, ilgisizliktir, anlayışsızlıktır, hoşgörüsüzlüktür, hasettir, kindir, hırsa yenik düşmektir, kibirdir, suizanda bulunmaktır, dostu yarı yolda koymaktır, verdiği kelamı tutmamaktır, vefatı unutmaktır, uygunluk yapmamaktır lakin en acısı merhametsizlik kalbin vefatıdır. İnsan evvel kendisine merhamet etmelidir. Merhametsizliğin evvel kendisine, sonra etrafına ve dünyaya ne kadar ziyan verdiğini en değerlisi de dünyayı nasıl kirlettiğini fark etmelidir insan.
Merhamet için kendimizden bir şeyler veririz; vakit, dikkat, sabır, sadakat, sevgi, ilgi vb… Merhamet içinde hareketlilik vardır. Merhamette başkasının acısıyla harekete geçme, onun acısıyla yerinde duramama, o acıyı dindirmek için çaba içine girme vardır. Merhamette insanın can gözüyle bakabilmesi vardır.
Kendisine uzanan ele, elinden geldikçe yardım eden kendini daha âlâ hisseder. Paylaşabilen, ötekine koşan, ötekinin sızısını kendi sızısı bilen; yani merhamet eden bu hayatı daha manalı ve huzurlu yaşar. Merhamet evvel merhamet gösterebilen kalbe güzel gelir, merhamet gösterenin ruhu şifa bulur.
Mevlana’nın şu satırlarına kulak verelim:
Şefkat ve merhamette GÜNEŞ üzere ol
Başkalarının kusurlarını örtmede GECE üzere ol
Cömertlik ve yardım etmede AKARSU üzere ol
Hiddet ve asabiyette MEYYİT üzere ol,
Tevazu ve alçakgönüllülükte TOPRAK üzere ol
Hoşgörüde DENİZ üzere ol,
YA OLDUĞUN ÜZERE GÖRÜN YA DA GÖRÜNDÜĞÜN ÜZERE OL
