Domates hasadı için Urfa’dan Bursa’ya gelen mevsimlik tarım personelleri, pak su ve hijyenik hayat şartları olmadan çalışmak zorunda kaldıklarından şikayet etti. Personel Mehmet Yaprak, “Bize gelen şu anda içtiğimiz su, inanın bir hayvana verseniz içmez. Buraya muhtar, kaymakam, asker ve yetkililer geldi, ‘koşullarınızı iyileştiririz’ dediler. Lakin hiçbir şey yok” dedi.
Her yıl yaz aylarında Bursa’nın çeşitli bölgelerine bilhassa Doğu ve Güneydoğu bölgelerinden gelen mevsimlik tarım çalışanları elektrik, pak su, hijyenik hayat ortamlarına sahip olmadan konaklıyorlar.
ANKA’da yer alan habere nazaran, bu yıl Mustafakemlapaşa ilçesine domates hasadına sarsıntı bölgesi olan Urfa’dan gelen tarım çalışanlarını ziyaret eden Bursa Su Kolektifi üyesi Figen Ovat, çalışanların en büyük şikayetinin pak su ve hijyenik ortam olduğunu lisana getirdi.
VERİLEN KELAMLAR TUTULMUYOR
Her sabah saat 03.30’da tarlaya gelerek akşam saat 06.00’ya kadar çalışıp günlük 390 TL yevmiye aldıklarını söyleyen mevsimlik tarım çalışanı Mehmet Yaprak, kazandıkları parayı da akşam saatlerinde çadırların olduğu bölgeye gelen seyyar satıcıdan yaptıkları alışverişle tükettiklerini söyledi.
Yaprak, çalışma ve ömür şartlarını şu sözlerle anlattı:
“Türkiye genelinde kimsenin durumu âlâ değil. Herkes korkuyor. Hepimiz perişanız, hepimiz nitekim ekmeğe muhtacız. Mesela ben Antalya’da geçen sene birebir bu tarla işini yaptım ve iflas ettim. Meclis’e gönderdiklerimiz parti ayırt etmeden inanın ki kimse palavradan konuşamıyor. Herkes palavra söylüyor. Kazandığımızı yiyoruz. Kazandığımız bize de yetmiyor. Kazandığımız nedir? Gelin çadırları, şartları görebilirsiniz.
Şu anda 20-25 kişi burada. Keşke şartlarımız güzel olsa bir şey yapabilsek. Bu gençleri sabah 3.30’da getirdim, şimdiye kadar çalışıyorlar ve kahvaltı yapmadılar. Bize gelen suyu bir hayvana verseniz içmez. Buraya muhtar, kaymakam, asker ve yetkililer geldi, ‘koşullarınızı iyileştiririz’ dediler. Ancak hiçbir şey yok.”
‘SİGORTAM OLMADIĞI İÇİN ‘DEPREMZEDEYİN’ DEDİM’
“Gençlerin halini görüyorsunuz. Meskende tenceremizde kaynayan bir bulgur ya da bir pirinç, onun yanında tahminen domates ya da tahminen salata yaparız. Yani beslenme nizamımız yok. Ben eşim rahatsızken hastaneye gittim, zelzeleden ötürü geldiğimizi söyledim. Sıhhat sigortam yok diye ‘210 lira vermezsen seni muayene edemeyiz’ dediler. Mesela ben geçen sene kızımı üniversiteye gönderdim, bir telefon alamadım kızıma. Nitekim alamadık. Zar güç bu sene aldık yani yapacak bir şey yok. Öteki çocukları da okutmak istedik ancak yapamıyoruz. Çocuklarım dahi şu anda imkanım olsa tüm çocuklarımı Avrupa’ya gönderirdim.”
‘EV, SU, ELEKTRİK, BUZDOLABI YOK, SUYU İÇEMİYORUZ’
Bursa’ya 2 bin kilometre yol katederek çalışmaya geldiklerini söyleyen mevsimlik tarım çalışanı bir bayan ise, kendilerine yol haklarının verilmediğini lisana getirdi. Şikayetlerini ise şöyle anlattı:
“Biz 2 bin kilometre yol geldik buraya. Bizim yol hakkımızı vermiyorlar. Konut, su, elektrik, buzdolabı yok. Hiçbir şey yok. Eksik yemek yiyoruz. Yemeğimiz akşam kalırsa sabah yemiyoruz, döküyoruz çöpe. Bir daha yemek yapıyoruz. Her şey değerli. Su geliyor güya üstünde kan var, içi kırmızı. Bizden su faturasını alıyorlar. Bir de ayda 6 bin 500 lira fatura alıyor fakat biz içmiyoruz o suyu. O suyu içenler hastalanıyor. Gece olsa su biterse konutta, marketten almak zorundayız. Su olmuyor, hiç olmuyor, çamur üzere. Her şey değerli para yetmiyor. Ben çocuklarımı evlendireceğim ancak para yok. Fakat karnını doğuracağız. Pazara gitmiyoruz. Kimilerinin güzeline gitmezsek çabucak ‘tarlamdan çıkın’ diyor. Biz hayvan değiliz ki biz de insanız. 6 kişi bir çadırda kalıyoruz. Eşim, iki kızım, iki oğlum. Bir oğlum 24 yaşında. Bir oğlum 18 yaşında. Bir kızım 14 yaşında, bir kızım 19 yaşında. Biz dönem emekçisiyiz buraya geldiğimizde bir konteyner koysalar kendimizle götürmeyeceğiz memlekete. Aslında burada dönem personeliz gidiyoruz, tekrar gideceğiz.”
‘ÇOCUKLAR PİS SULARDAN RAHATSIZLANIYOR, SİNEK VE YILANLAR VAR’
Mevsimlik tarım çalışanlarının çalışma şartlarını gözlemlemek gayesiyle ziyaret gerçekleştiren Bursa Su Kolektifi üyesi Figen Ovat, Mustafakemalpaşa’da çalışanların kaldıkları iki noktayı ziyaret ettiklerini, Çeltik bölgesinde ise içler acısı bir durumla karşılaştıklarını söyledi. Ovat incelemelerini şöyle anlattı:
“Su noktasında çok önemli külfetleri var. Toprak renginde akan suları var ve bu su sıkıntısını da fakat bir ay öncesinden yakında bulunan yerden su taşıyarak çözmeye çalışıyorlar. Banyo yapamıyorlar. Hasebiyle pak suyun olmadığı noktada da önemli derecede hastalıklar türemiş durumda. Çadır alanlarında sinekler, yılanlar var. Elektriğin bulunmadığını tabir ettiler. Birçok çocuk var ve bu çocuklar da o sulardan ötürü rahatsızlandıklarını da tabir ettiler.”
‘İŞ KAZALARI, İŞ KAZASI OLARAK GÖRÜLMÜYOR’
“2017 yılında Başbakanlık tarafından yayınlanan bir genelge var. Mevsimlik gezici tarım emekçilerinin hayat şartlarını güzelleştirme üzerine yayınlanan bir genelgeydi. Ama bu genelge yalnızca sıkıntıları tespit etmekten öteye gidemeyen bir durumda. Bununla ilgili hareket planları uygulanmıyor. Daha öncesinde İŞKUR önünde de aksiyon yaptık. Maalesef bu alanda iş kazaları oluyor. Hatta biraz evvel alanda konuştuğumuzda bir bayanın tarlada çalışırken iş üzerinde kalp krizi geçirdiğini ve bu hususta da asla kendilerine ambulans tahsis edilmediğini öğrenmiş bulunduk. Kendi dayanışmaları doğrultusunda özel bir ambulansla cenazeyi defnettiklerini öğrendik. İş kazaları, iş kazası sayılmıyor. Bununla ilgili bilhassa doğudan ve güneydoğudan gelen çalışanlar römorklarla ve kamyonetlerle taşınıyor. Buna dair hiçbir kontrol yok. Hayatları hiçe sayılıyor. Emek sömürüsü, vücut sömürüsü var. Onun üzerinde ömür şartlarını güzelleştiren hiçbir düzenleme yok.”
‘GENELGENİN UYGULANMASINI İSTİYORUZ’
Mevsimlik tarım emekçilerinin ömür şartlarının, depremzedelerin şartlarıyla misal olduğunu anlatan Bursa Su Kolektifi üyesi Candan Göz de çalışanların sıkıntısına tahlil bulunmasını isteyerek şöyle konuştu:
“Maraş sarsıntılarından sonra hepimiz çadırlarda, barakalarda kalan insanlara üzüldük. Ancak tarım emekçileri için bu hayat standardı haline gelmiş durumda. Evvelden köyden kıra hakikat olan göç artık kırdan kıra oluyor. Yani bütün tarım personelleri sarsıntıdan sonra gördüğünüz o sıkıntı kuralları, susuzluk, elektriksizlik, sıhhat sorunları ve gibisi bütün her şeyi çadırlarda yaşıyorlar. Hem de 15-20 yıllık çadırlarda. Çadırlardan, sudan, elektrikten, nakliyeden para alınıyor. Bu beşerler bugünün koşullarıyla günlük 400 lira dayı başının hesabı çıktığında 350 lira yevmiyeyle çalışıyor. İşte bu yüzden de çok fazla çocuk yapıyorlar. Zira ne kadar çok çocuk olursa o kadar çok gelir oluyor. Hepsinin 5 ila 10 çocukları var. Bu çocuklar bir ay evvel okuldan kopuyorlar. Okullar açıldıktan bir ay sonra da geri dönüyorlar. Standart bir çocuğun, iki aylık okula gitmediğini düşünürseniz, çok zeki bile olsa standart bir öğrenci olması öngörülür. Hepsinin hayalleri var, doktor, avukat, mühendis olmak istiyorlar ancak hiçbirinin bahtı yok. Babaları, anneleri, tarım çalışanı. Onlar da şu anda tarım emekçileri ve onların çocuklarının da geleceği bu. Zira insanca şartlarda yaşamıyorlar. İnsan üzere davranış görmüyorlar. Biz, devletimizin onlara sağladığı Başbakanlığın çıkarttığı tarım çalışanlarıyla ilgili tüm kuralların uygulanmasını ve bu uygulamaların yaygınlaştırılmasını, insanlık dışı yaşayan bu insanların bir insan üzere kıymet görmesini istiyoruz.” (HABER MERKEZİ)
