Mide fıtığı yahut reflü hastalığı nedir?
İnsanlarda yemek borusu ile mide ortasında midedeki besinlerin geri kaçmasını önleyen bir kapakçık bulunmaktadır. Çiğneme süreci sırasında bu kapakçık açılarak besinlerin yemek borusundan mideye geçişine müsaade verir. Bu kapak çok kilo alma, alkol, çok yağlı besinler vb. üzere etkenlerle zayıflamakta ve kapanma kusuru gelişmektedir. Bu durumda besinlerin sindirimi için mideden salınan asit ve besinler, yemek borusuna hakikat geri tepmekte ve reflü hastalığına yol açmaktadır. Bu durum vakit içinde yemek borusundaki olağan hücrelerin biçim değiştirip berbat huylu, yani tümör hücresi biçimine dönüşmesine neden olabilir.
Mide fıtığı yahut reflü hastalığı ne sıklıkta görülür?
Mide fıtığı yahut reflü hastalığı nüfusun yaklaşık % 30-40′ında görülür. Toplumun yaklaşık %10‘unun asit giderici mide ilacı kullandığı bilinmektedir.
Reflü hastalığının belirtileri nelerdir?
Reflü hastalığı, çoğunlukla kendini çok geğirme, sırt ağrısı, hazımsızlık, ağza acı ve ekşi sular gelmesi, ağza makûs kokular gelmesi, boğazda yanma hissi üzere belirtilerle kendini gösterir. Kimi hastalarda; astım, kronik sinüzit, ses kısıklığı kusma, geceleri boğulma hissi ve çok salya gelmesi üzere belirtiler de verebilir. Mide asidinin yemek borusuna geri tepmesi ile bu hastalarda çoğunlukla boğaz ağrısı yakınması oluşturabilir ve “kronik farenjit” ön tanısı ile Kulak Burun Boğaz Hastalıkları tabiplerine, göğüs ağrısı, çarpıntı vb. yakınmalar ile Kardiyoloji, Dahiliye ve Göğüs Hastalıkları uzmanlarına başvurdukları gözlenmekte ve bu nedenle farklı tedaviler görebilmektedirler.
Mide fıtığı dışarıdan gözle görülebilir mi?
Mide fıtığı iç organları ilgilendiren bir sorun olduğundan göbek, kasık, uyluk fıtıkları üzere gözle görülemez.
Mide fıtığının tanısı nasıl konulur?
Mide fıtığı tanısı sıklıkla endoskopi denilen özel bir husustan yapılmış ışıklı bir alet (hortum şeklinde) yardımı ile bu bölgelerin incelenmesi yahut ilaçlı bir husus verilerek yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağının röntgenin çekilmesi ile konulur. Bu tetkikler yapılmadan hastaya ilaç verilmesi, teşhisin gecikmesine ve böylece hastanın uygun tedaviye geç başlamasına neden olmaktadır. Kalp rahatsızlıkları, karaciğer ve safra kesesi hastalıkları da tıpkı yakınmaları yapabilmektedir.
Reflü hastalığı oluşumunu kolaylaştıran etkenler nelerdir?
Tıbbi durumlar: çok şişmanlık (obezite) ve gebelik
Kişisel alışkanlıklar: Alkol ve sigara
Gıdalar: Çikolata, kahve, nane, yağlı besinler, gazlı içecekler (kola, gazoz, soda, maden suyu, bira vb.), süt, limon, portakal ve greyfurt üzere turunçgiller, acı, baharatlı ve yağda kızartılmış gıdalar
Mide fıtığının tedavisi nasıldır?
Yaşam halinde değişiklikler
Yatağınızın başını kaldırmanız fayda sağlar. Yastıklar ile yükseltme pek kâfi olmaz, bunun yerine yatağın baş kısmını tam olarak yükseltmek fayda sağlar.
Beslenme biçiminde değişiklikler: Üstte belirtilen reflüyü kolaylaştıran besinlerden kaçınınız. Yemek öğünlerinizi az ve sık olarak düzenleyiniz (günde 3 öğün yerine 4-5 öğün halinde, ancak porsiyonları azaltarak yemeyi deneyiniz).
Sigaradan kaçınınız.
Kilo vermek; fazla kilolar ile karın içi basıncının arttığı ve istirahatteki mide kapakçığı basıncını aşabildiği bilinmektedir.
Yemeklerden sonra yere eğilmeyiniz ve yatmayınız, 1 saat boyunca yere eğilip bir unsur almayınız ve ayakkabınızı bağlamayınız.
Her türlü STRESİN mide ile ilgili dertlerinizi arttıracağını unutmayınız.
Mide fıtığının tedavisi öncelikle çeşitli ilaçlarla yapılmakta ve bu sayede mide asidinin yarattığı tahribat önlenmeye çalışılmaktadır. Uzun yıllar tedavi görmemiş hastalarda hücrelerde kimi değişikliklerin olması yahut hastanın endoskopi yahut röntgen ile belirlenmiş büyük bir fıtığın olması yahut ilaç tedavisine yanıt alınamaması üzere durumlarda, hastalara ameliyat önerilmektedir. Son yıllarda bu ameliyat laparoskopik metotla (halk ortasında kansız ameliyat denilen ve bir teleskop ve çeşitli aletler yardımı ile hastanın karnını kesmeden fıtığı onarma işlemi) yapılmaktadır. Uygun teknikle yapılan cerrahi teşebbüs sonrasında hastaların şikayetlerinin tama yakın oranda ortadan kalktığı görülmektedir.
Gastroözofageal reflü hastalığı toplumda % 30-40 oranında görülmesine karşın, bu hastaların lakin % 30‘u ömür uzunluğu ilaç içmek zorunda kalır. Daima ilaç kullanmanın yan tesirleri ve maliyet sorunları düşünüldüğünde, bu hasta kümesinde kalıcı tedavi sağlayan laparoskopik reflü cerrahisi tek alternatif olarak kabul görmektedir. Günümüzde laparoskopik ve robotik cerrahi ile muvaffakiyet oranı % 90‘ın üzerindedir. Yemek borusunun hücreleri ağır safra teması sonrasında Barrett hücreleri ismi verilen hücrelere dönüşürler. Barrett hücrelerinde kanser öncesi evre olan Barrett metaplazisi ve akabinde Barrett kanseri gelişebilir. Reflü hastalarının yalnızca % 10‘unda Barrett özofagus’u denilen tablo görülür ve bu hastalarında ortalama % 5‘inde displazi denilen kanser öncesi değişim gözlenir.
ENDOSKOPİK TEDAVİ
Stretta yöntemi: Reflü hastalığına neden olan yemek borusunun altındaki gevşemiş kas yapısını gastroskopi yardımı ile radyofrekans dalgaları vererek tekrar eski fonksiyonunu kazandırma teşebbüsüdür. Stretta prosedürü 3 cm’in altında kapak açıklığı olan hastalara uygulanır. Stretta süreci öncesinde hastaya hafif bir sakinleştirici verilmektedir. Akabinde gastroskopi aracılığı ile kimi özel iğneler yardımı ile yemek borusunun alt kısmına ve mide girişine radyofrekans dalgaları verilir. Bu süreç sırasında yemek borusu ve mide ağrı istikametinden duyarsız olduğu için hasta ağrı hissetmemektedir. Süreç yaklaşık yarım saat civarında sürmekte ve hastalar birebir gün konutlarına dönebilmektedir. Stretta usulü ile hastaların % 60-70‘i daima ilaç kullanmaktan kurtulabilmektedir.
Özofix yöntemi: Özofix ağızdan endoskopla birlikte mide içerisine sokulan bir alettir. Aletin uç kısmında bükülebilme ve dikiş atma özelliği mevcuttur. Özofix metodu 3 cm’nin altında kapak açıklığı olan hastalara uygulanır. Cerrahi olarak yapılan ve reflüyü önleyici fundoplikasyon süreci, bu aletle endoskopik olarak yapılabilmektedir. Süreç yaklaşık 45 dakika sürmekte hasta birebir gün ya da sonraki gün taburcu edilmektedir. Özofix sistemi ile hastaların % 60-70’i daima ilaç kullanmaktan kurtulabilmektedir. Özofix usulü ile reflü tedavisi, uygun ve seçilen hadiselerde uygulanabilir. Büyük mide fıtığı olanlar ve ileri derecede yemek borusunda kimyasal yanık (özofajit) olanlar için bu sistem uygun değildir.
CERRAHİ TEDAVİ
Rudolph Nissen funduplikasyon ameliyatını birinci olarak 1955 yılında gerçekleştirmiştir. Nissen daha sonra ülkemizde de bir devir vazife yaparak tekniğin ülkemizde gelişmesine imkan sağlamıştır. Tekniğin temeli, midenin fundus ismi verilen giriş kısmındaki cep yapan bir kısmının midenin bağlarının özgürleştirilmesini takiben yemek borusunun alt ucunun ekseni etrafında 360o çevrilerek yemek borusu alt ucuna adeta bir doğal halka yahut bilezik takmaktır. 1980’lerin sonlarında, safra kesesi ameliyatlarında laparoskopinin kullanımı yaygınlaşmış ve vakit içinde laparoskopi, öbür birçok hastalıkta olduğu üzere, reflü hastalığının cerrahi tedavisinde standart ameliyat tekniği haline gelmiştir. Funduplikasyon konusunda Dor, Toupet vb. farklı birçok sistem olmasına karşın dünya çapında standart tedavi haline gelen tek tamirat metodu Nissen fundoplikasyondur.
Mide fıtığı yahut reflü hastalığında ameliyat; daima ilaç içmek zorunda kalan, ilacı kestiğinde şikayeti tekrarlayan, ilaca karşın yemek borusundaki yaraları yahut ülserleri geçmeyen ya da yemek borusundaki yaralar ilaç kesildikten çabucak sonra tekrar açılan, yemek borusunda kanayan yaraları olan, yemek borusu yüzeyinde ileri safhada hücresel değişiklik gelişen şahıslara ve bilhassa de genç yaş kümesindeki hastalara önerilir. Günümüzde Amerika Birleşik Devletleri istatistiklerinde laparoskopik ameliyatlar içinde reflü cerrahisi; safra kesesi ve şişmanlık ameliyatından sonra üçüncü sırada gelmektedir. Reflü hastalığının bugün için uzak periyot sonuçları bilinen kalıcı tedavi prosedürü laparoskopik yahut robotik cerrahidir. Reflü sonrasında yemek borusunda yara oluşan, mide fıtığı endoskopi ile teşhis edilen ve kapak yetmezliği durumlarında hastanın ömür uzunluğu ilaç kullanması gerekebilmektedir. Ameliyat öncesi devirde, başarılı sonuçların elde edilmesinde kıymetli olan faktörlerin başında uygun hasta seçimi gelir. Burada 24 saatlik pH monitörizasyonu (yemek borusu içine pH ölçen bir prob yahut uç yerleştirilip bir gün boyunca ölçüm yapılır) yahut yemek borusu (özofagus) manometrisi tetkikleri kullanılmaktadır. Yemek borusunun besinleri gereğince süratle ilerletmiyorsa, Nissen fundoplikasyon ameliyatı hasta için uygun olmayabilir.
Laparoskopik mide fıtığı yahut reflü ameliyatının avantajları nelerdir?
- Ameliyat sonrası ağrı daha az
- Hastanede yatış mühleti daha kısa
- İşe daha çabuk geri dönme
- Kozmetik taraftan daha güzel sonuç
Laparoskopik mide fıtığı ameliyatına nasıl hazırlanılır?
Doktorunuz ameliyat için gerekli olan isteklerini size anlatacaktır.
Ameliyat için gerekli olan tetkikler yapılacaktır.
Ameliyattan bir gece evvel duş yapmanızda fayda vardır.
Ameliyat sonrası gece yarısı prestiji ile yeme ve içmeyi kesmelisiniz
Aspirin ve coumadin üzere kan sulandırıcı ilaçlar ve romatizma ilaçları, ameliyattan 5-7 gün evvel kanama riski nedeniyle kesilmelidir.
Diyet ilaçlarının kullanımı durumunda ameliyattan iki hafta öncesinden kesilmelidirler.
Sigara içenlerin ameliyat öncesinde bırakmaları fayda sağlar.
Laparoskopik mide fıtığı ameliyatı nasıl seyreder?
Hastaneye ameliyat olacağınız günün sabahında gidersiniz.
Hastane yetkilileri tarafından karşılandıktan sonra damarınıza ince bir kateter yerleştirilecektir. Bu kateterden daha sonra ameliyat hazırlığı için sakinleştirici ilaçlar verilecektir.
Ameliyat sırasında birkaç saat için genel anestezi (narkoz) altında kalacaksınız ve ameliyatı takiben uyanık olarak odanıza alınacaksınız.
Karın üzerinde birkaç adet ½ cm ile 1 cm ortasında delik açılarak port yahut trokar ismi verilen laparoskopi aletlerinin yerleştirileceği borular yerleştirilir. İçeriye karbondioksit gazı vererek karın boşluğu genişletilir. Daha sonra, ucu bir video-kameraya bağlı olan, laparoskop ismi verilen alet yardımı ile karın içinin imgesi büyütülmüş olarak televizyon monitörüne aktarılır. Daha sonradan laparoskopi aletleri ile cerrah her iki elini kullanarak asistanların yardımı ile ameliyatı gerçekleştirir.
Ameliyatı takiben bir gece hastanede kalmanız gerekir, bazen yatış için ek birkaç gün gerekebilir.
Çok az bir hasta kümesinde, daha evvel geçirilmiş ameliyatlara bağlı olan yapışıklıklar, hastaya ilişkin anatomik zahmetler üzere nedenlerle teknik olarak açık ameliyata dönmek gerekebilir. Bu durumda cerrah tercihini hastasının güvenliğinden yana yapacaktır.
Laparoskopik mide fıtığı ameliyatı sonrası devir nasıldır?
Hastanın meskende hafif günlük aktivitesine müsaade verilir.
Reflü ilaçlarına çoklukla gerek kalmaz, lakin gaz giderici ilaçlar verilebilir.
Sıklıkla ameliyattan sonra sıvı diyet ile beslenme önerilir ve kademeli olarak katı besinlere geçiş önerilir.
Ortalama olarak 4-7 gün içinde olağan aktivitelere dönmek mümkün olur.
Yük kaldırma, cinsel aktivite, araç kullanma mevzularında cerrahınıza danışmanız gerekir.
Ameliyat sonrası sıklıkla 2 hafta içinde denetim muayenesine gitmek gerekir.
Laparoskopik mide fıtığı yahut reflü ameliyatı hastaya ne fayda sağlar?
Laparoskopik mide fıtığı yahut reflü ameliyatı sonrasında göğüste yanma hissi % 90 oranında kaybolur. Astım ve kronik öksürük gibisi teneffüs sıkıntıları, yeniden reflü ameliyatı sonrasında % 85 oranında kaybolur. Mide boşalması hastaların değerli kısmında reflü ameliyatı sonrasında hızlanır, fakat hastaların yaklaşık % 15‘inin mide boşalmasının reflü cerrahisinden olumsuz etkilenebildiği bilinmektedir. Laparoskopik Nissen ameliyatı ile uzun periyotta muvaffakiyet oranı % 90 civarındadır. Reflü cerrahisinin Barret özofagus’u probleminde tesirli olduğu ve asit ile safra reflüsünü önleyen tek usul olduğu bilinmektedir.
Mide fıtığı yahut reflü ameliyatının muhtemel yan tesirleri nelerdir?
Geniş serilerde, laparoskopik mide fıtığı yahut reflü ameliyatı sonrasında, hastaların büyük kısmının yakınmalarının kaybolduğu görülmektedir.
Bazı hastalarda süreksiz olarak yutma zahmeti sorunu olabilir, bu durum sıklıkla bir ile üç ay ortasında kaybolur. Bu hastaların kimilerinde endoskop yardımı ile yemek borusunu genişletmek (özofagus dilatasyonu) ve çok seçkin olarak da tekrar ameliyat gerekebilir.
Bazı hastalarda laparoskopik mide fıtığı yahut reflü ameliyatı sonrasında geğirme ve kusma yeteneği kısıtlanabilir (gas bloat syndrome), bu durum vakitle düzelir. Bu durum % 2-5 oranında görülür ve sıklıkla 2-4 hafta içinde düzelir. Midenin yemek borusu etrafına çok sıkı bir formda sarılması durumunda olabilir.
Bazı hastalarda katı besin alımı sonrasında kramp biçiminde ağrılar oluşabilir, bu nedenle ameliyat sonrasında sıklıkla birkaç hafta için sıvı diyet tercih edilir.
Ameliyat sonrasında bağırsak hareketlerinde yavaşlama olabilir ve bu da çok gaz birikmesi, geğirme ve şişkinlik hissi oluşturur ve çoklukla birkaç hafta içinde düzelir. Bu çeşit durumlarda, mide boşalmasını hızlandıran (prokinetik) ilaçlar kullanılır. Aylar içinde bu belirtilerin devam etmesi ve bilhassa kusma komplikasyonun sebat etmesi ameliyat ile düzeltme gerektirebilir.
Mide fıtığı yahut reflü ameliyatının komplikasyonları nelerdir?
Anesteziye bağlı sorunlar
Kanama
Yemek borusu, mide, dalak ve başka iç organlarda yaralanmalar
Yarada karın içinde yahut kanda enfeksiyon görülmesi
Bağırsak düğümlenmesi
Mide fıtığı yahut reflü için hatırlanmasında fayda olan noktalar!
Göğüste yanma ve ağıza ekşi su gelmesinin, mide fıtığı yahut reflü hastalığının en sık görülen belirtisi olduğu hatırlanmalıdır. Haftada iki kere yahut daha sık olarak bu belirtilerin olması durumunda muhtemlen mide fıtığı yahut reflü hastalığı vardır.
Boğazda kuruma, yutma zahmeti, besinlerin takılma hissi, ağızda yanma ve göğüste ağrı mide fıtığı yahut reflü hastalığının belirtileri olabilir.
Bebek ve çocuklarda mide fıtığı yahut reflü hastalığı; kusma, öksürük ile görülebilir. Bu tıp bir durumda Çocuk Hastalıkları Uzmanı’ na mevzuyu danışmakta fayda vardır.
Mide fıtığı yahut reflü hastalığı varlığında hayat halinde değişiklikler, hekiminiz tarafından sıklıkla önerilecektir. Lakin, kimi durumlarda ek olarak ilaç tedavisinin gerekebileceği bilinmelidir.
