Katı Kişi Sendromu, kasların çok sertleşmesi ve kas ağrısının şiddetli formda hissedilmesiyle karakterize edilen az görülen bir rahatsızlıktır. Bu durum çoklukla milyonlarca beşerde bir görülür ve kronik bir formda devam edebilir. Pekala, milyonda bir görülen bu ender rahatsızlık nedir, belirtileri nelerdir? İşte Katı Kişi Sendromu ve belirtileri…
KATI KİŞİ SENDROMU( STIFF PERSON SYNDROME) NEDİR?
Katı Kİşi Sendromu, bilhassa bedenin orta kısmında ortaya çıkan ilerleyici kas sertliği ve spazmlarla karakterize otoimmün bir nörolojik hastalıktır. Vakitle, bacaklarda ve öteki kas kümelerinde sertlik ve spazmlar meydana gelir, bu da yürüme zahmetine, düşme riskine ve yaralanmalara neden olabilir. Hastalığın kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, uzman hekimlerden yardım alarak semptom denetimini sağlamak, bu durumla başa çıkmayı kolaylaştırabilir.
Stiff Person yani Katı Kişi Sendromu’nun çeşitli cinsleri bulunmaktadır:
1. Klasik Katı Kişi Sendromu:
En yaygın cins olup, glutamik asit dekarboksilaz (GAD) antikorlarıyla bağlıdır.
2. Katı Kişi Sendromu Varyantları:
Vücudun muhakkak bölgelerini etkileyen yahut daha bariz uyum bozukluğu (ataksi) ile karakterize edilir.
3. Rijidite ve Miyoklonus (PERM) ile İlerleyici Ensefalomiyelit:
Katı kişi sendromunun daha şiddetli bir çeşididir ve şuur azalması, göz hareketi problemleri, ataksi ve otonomik fonksiyon bozukluğu üzere belirtilerle kendini gösterir.
KATI KİŞİ SENDROMU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Katı Kişi Sendromu’nun belirtileri bireyden şahsa farklılık gösterebilir. Lakin yaygın olarak görülen belirtiler şu formda sıralanabilir:
1. Beden bölgelerinde sertleşme yahut uzun süren ağrılar:
Katı kişi sendromunun belirtileri ortasında birtakım beden bölgelerinde uzun mühlet devam eden ağrılar ve olağanın üzerinde sertleşmeler yer alır. Bu ağrı ve sertleşmeler apansız ortaya çıkabilir ve yürürken, otururken yahut uyurken gerçekleşebilir.
2. Ani kas spazmları:
Spor yahut kasları zorlamadan bağımsız olarak, ani ve nedeni bilinmeyen ağrılı kas spazmları bu rahatsızlığın belirtileri ortasında sayılabilir. Ağrıların akabinde gelen spazmlar sık görülebilir.
3. Ani seslere karşı hassasiyet yahut telaş:
Günlük hayatta karşılaşılan ani seslere karşı istikrar kaybı yahut panik üzere istemsiz reaksiyonlar gösterme de belirtiler ortasında yer alır.
4. Hareket esnasında istikrar kaybı yahut düşme:
Tansiyon yahut baş dönmesi üzere etkenler dışında gerçekleşen istikrar kaybı yahut düşme durumları belirtiler ortasında kabul edilir. Bu, kasların denetimi yahut sertleşmesinden kaynaklanabilir ve kişi hareket ederken yahut harekete geçerken istikrar kaybı yaşayabilir.
5. Beden bölgelerini hareket ettirmekte zorlanma:
Kol, bacak yahut el üzere beden bölgelerini hareket ettirmekte zorlanma da belirtiler ortasında yer alır. Bu zorluklar, sırt yahut boyun üzere öbür alanlarda da görülebilir. Kas denetim sorunları, soğuk hava üzere faktörlerden bağımsız olarak gerçekleşir.
6. Vücut duruşunda bozulmalar:
Hafif yahut yüksek oranda kamburluk (kifoz) yahut olağan duruşun dışında oluşan eğrilikler katı kişi sendromu semptomlarından biridir. Bu duruş bozulmaları vakitle ağırlaşabilir.
Bu belirtiler hastalığın birinci evrelerinde hafif olabilir, lakin hastalığın ilerlemesiyle birlikte ağrı, spazm, denetim meseleleri yahut istikrar kaybı üzere belirtiler şiddetlenebilir. Rahatsızlıkların birçok birebir anda görülebileceği üzere başlangıç basamağında tek bir belirti ortaya çıkabilir ve vakitle belirtilerde kademeli bir artış yaşanabilir.
KATI KİŞİ SENDROMU KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Katı Kişi Sendromu için makul bir yaş aralığı bulunmamaktadır. Bu sendrom, çocuklar, gençler ve yaşlılar da dahil olmak üzere her yaş kümesinde görülebilir. Lakin, çocuklar, gençler ve yaşlılarda az görülürken, yetişkinlerde görülme sıklığı artabilir. Bilhassa 40-50 yaş aralığında bu sendroma yakalanma mümkünlüğü daha fazladır. Katı kişi sendromu, 40-50 yaş ortasındaki orta yetişkinlerde daha sık karşılaşılan bir rahatsızlıktır.
Yaş aralığı dışında, birtakım hastalıklara sahip bireylerde Katı Kişi Sendromu daha sık görülebilir. Tip I diyabet, tiroiditler, vitiligo, pernisiyöz anemi, göğüs kanseri, akciğer kanseri, böbrek kanseri, tiroid kanseri, kolon kanseri ve Hodgkin lenfoma üzere hastalıklar, katı kişi sendromu için risk faktörleri ortasında yer alır. Bu hastalıklara sahip bireylerde Katı Kişi Sendromu görülme mümkünlüğü daha yüksektir.
KATI KİŞİ SENDROMU NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Katı Kişi Sendromu’nun teşhis edilme süreci hayli hassastır ve belirtileri nedeniyle farklı hastalıklarla karıştırılabilir. Bu nedenle yanlışsız teşhis için kademeli bir süreç izlenir. Bu süreç şu halde sıralanabilir:
1. Sıhhat geçmişinin dinlenmesi:
Katı kişi sendromu teşhisinde birinci adım, kişinin sıhhat geçmişinin dinlenmesidir. Ağrıların nasıl başladığı ve belirtilerin birinci kere ne vakit ortaya çıktığı hakkında bilgi alınır.
2. Kan testi yahut lomber ponksiyon:
Alınan bilginin akabinde kan testi yapılır. Kimi durumlarda, beyin omurilik sıvısının incelenmesi gayesiyle lomber ponksiyon ismi verilen bir test uygulanır.
3. Elektromiyografi (EMG):
EMG uygulaması ile kas hücrelerinin durumu kıymetlendirilir. Bu test, kasların elektriksel aktivitesini ölçerek kas hücrelerindeki anormallikleri tespit etmeye yardımcı olur.
4. Beyin ve omurilik incelemesi:
Kas hücrelerinin incelenmesinin akabinde beyin ve omurilik üzerinde araştırmalar yapılır. Bu incelemeler manyetik rezonans görüntüleme (MRI) üzere manyetik sistemler kullanılarak gerçekleştirilir ve beyin ile omuriliğin işleyişi hakkında ayrıntılı bilgi edinilir.
5. Teşhis:
Yapılan tüm incelemeler ve değerlendirmeler sonucunda hastalık teşhisi konulur.
Bu evreler, katı kişi sendromunun gerçek bir formda teşhis edilmesine ve uygun tedavi usullerinin belirlenmesine yardımcı olur.
KATI KİŞİ SENDROMU TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Katı Kişi Sendromu, yavaş yavaş bedenin tamamını etkileyen bir rahatsızlıktır. Kesin bir tedavisi bilinmemekle birlikte, belirtileri ve ağrıları hafifletmek ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için kimi metotlar kullanılır. Bu kapsamda, Katı Kişi Sendromu tedavisi ekseriyetle ilaçlarla sağlanır.
İlaçlar, uygulanan masajlarla birlikte kullanıldığında, sertleşen kas hücrelerinin gevşetilmesini gayeler. Fizik tedavi yolları ise ağrıların şiddetini ve nöbetlerin meydana gelme sıklığını azaltmak emeliyle kullanılır. Tabipler, Stiff Person Sendromu için yeni tedavi prosedürleri geliştirmek ismine çeşitli araştırmalar yapmaya devam etmektedir.
