Miyomlar rahim ve rahim ağzında görülen, rahim yapısında bulunan düz kas dokusundan gelişen selim (iyi huylu) tabiatlı tümöral yapılardır. Halk ortasında “ur” diye isimlendirilir. Myomlar bir bezelye tanesi büyüklüğünden basket topu büyüklüğüne kadar değişebilen boyutlarda olabilir. Çoklukla yuvarlak ve pembemsi renktedirler ve uterus (rahim) içinde her yerde bulunabilirler. Myoma uteri yahut uterin fibroid diye isimlendirilir. Rahimde bulunan myomların her birine myom nüvesi denir.
20-35 yaş ortasındaki bayanların %20‘sinde görülür. Yaş ilerledikçe, myom insidansında da artma olmaktadır. 35 yaş üzerindeki bayanların yaklaşık %40′ında myom vardır. Myomlara en çok 35-45 yaş kümesi bayanlarda rastlanır. Ergenlik devrinde görülmesi çok nadir bir durumdur. Rahimde myom olmasına karşın gebelikte oluşabilir. Bu durumda, gebeliğin erken devirlerinde yani birinci 3 ayında myom büyür. Daha sonra küçülebilir, değişmeyebilir yahut büyümeye devam edebilir. Bunu evvelden kestirmek zordur. Menopoz devrinde de myom görülme sıklığı düşüktür ve doğurganlık yaşlarında myom tanısı almış birçok bayanda menepoza girdiklerinde myom nüvelerinde küçülme izlenir.
Yapılan histerektomilerin (rahmin alınması ameliyatı) en sık nedeni (%35) myomlardır.
Bir bayanın rahminde bir tek myom olabileceği üzere (buna myoma uteri denir) birden fazla sayıda myom bir ortada da bulunabilir. (buna uterus myomatosus denir)
Miyom tipleri:
1-Subseröz myomlar (rahim dış tabakasında)
2-İntramural myomlar (rahim orta tabakasında)
3-Submükoz myomlar (rahmin iç tabakasında)
Myom belirtileri:
Myomlar sıklıkla belirti vermezler. Rutin jinekolojik muayeneler sırasında tesadüfen tespit edilirler.
Ancak; birden fazla vakit büyüme ile orantılı olarak şu bulguları verebilirler:
Fazla adet kanamaları, adet düzensizliği (en sık şikayet)
Cinsel bağlantı sonrası kanama
Adet ortası devirde orta kanama
Sık sık idrara çıkma
Karında büyüme yahut şişlik
Adet devirlerinde ya da cinsel ilgi sırasında kuyruk sokumuna yanlışsız ağrı
Fazla ölçüde kanamalara bağlı kansızlık
Myomlar nelere sebep olur?
Tüplerin ya da rahmin ağzını kapayan myomlar kısırlığa neden olabilirler
Büyük myomlar bağırsaklara bası yaparak barsak içinde dışkının ilerlemesine mahzur olmak suretiyle kabızlığa neden olurlar.
Döllenmiş yumurtanın rahmin içinde kalmasına engelleyici formda yerleşmiş myomlar tekrarlayan düşüklere neden olurlar.
Myomların gelişiminin bedendeki hormonlarla yakından ilgisi vardır. Örneğin menopoza girildikten sonra hormonlarda azalma olduğu için myomlar çoğunlukla küçülürler. Myom gelişiminden en önemli östrojen hormonu sorumlu tutulmakla birlikte son yapılan araştırmalarda progesteron hormonunun da tesirli olduğu gösterilmiştir.
Miyom gelişimini arttıran risk faktörleri:
Siyah ırk
Nulliparite (Doğum yapmamış olmak)
Erken menarş (İlk adetin erken yaşta başlaması)
Beslenme
Obezite
Alkol
Ailesel yatkınlık
Hipertansiyon
Egzersiz ve sigaranın myom gelişimini azaltan faktörler olduğu düşünülmektedir. Doğum denetim hapları myom gelişimine karşı kollayıcı tesir gösterebilir.
Myom nüveleri bazen dejenerasyon denen değişkliklere uğrayabilirler. Bundan en sık (%65) görüleni hyalen dejenerasyondur. Yağlı dejenerasyon, kistik dejenerasyon, gebelikte sık rastlanan kırmızı dejenerasyon (karneoz dejenerasyon), menepoz sonrası sık görülen kalsifik dejenerasyon öbür dejenerasyon tipleridir. Gebelikte görülen kırmızı dejenerasyonlar şiddetli karın ağrısına neden olabilirler.
Myom teşhisi nasıl konur?
Myomlar çok küçük değilse çoğunlukla muayene sırasında elle hissedilirler. Ultrason ile myomlar çok güzel bir halde görülebilirler ve boyutları ölçülebilirler. Bazen CT, MR, SİS, HSG, laparoskopi üzere başka teşhis usullerine gereksinim duyulabilir.
Myom tedavisi:
Myomlar ekseriyetle küçük ve şikayete neden olamadıklarından tedavi gerektirmezler. Buna karşın bariz şikayet yaratanlar, doğurganlığı etkileyecek kadar büyüklükte olanlar yahut kanser ya da gibisi habis (kötü huylu) tümörlerle karışabilecek olanlar tedavi gerektirirler. Myomunuz şayet küçük ise 6 ay orta ile denetim muayeneleri yapılmalıdır. Myomun büyüme suratı böylece takip edilmiş olunur. Tedavi için çabucak her vakit ameliyat uygulanır. Çok başarılı ve yaygın kullanılan bir ilaç tedavisi şimdi yoktur.
İlaç olarak bir hormon olan GnRH Anologları nadir olarak kullanılmaktadır. Bunlar süreksiz olarak menopoz yaratırlar ve bu sayede myomların süreksiz bir mühlet için küçülmesini sağlarlar. Ancak tesir kalıcı olmaz. Bilhassa büyük myomlarda ameliyattan evvel verilirse myomun küçülmesini ve ameliyatın daha kolay olmasını sağlayabilir. Ancak bunun yanında küçük myomların daha da küçülmesini ve ameliyat sırasında gözden kaçmasına sebep olabilir ve myomların ameliyatta uterus duvarından ayrılmasını güçleştirebilir.
Diğer nadiren ve daha çok araştırmalarda uygulanan ilaçlar: GnRH agonistleri, GnRH antagonistleri, mifepriston, danazol, gestrinon, selektif östrojen reseptör modulaörleri, selektif progesteron reseptör modulatörleri, levonorgesterol içeren RİA (mirena)
Myomektomi ameliyatı:
Myomun uterus (rahim) duvarında basitçe sıyrılarak çıkarılması sürecidir. Laparoskopik ya da açık olarak yapılabilir. Çocuk isteyen şahıslarda rahmin korunmasını sağlayan bir yaklaşımdır.
Myomektomi ile myomları alınmış bir bireyde 5 yıl içerisinde tekrar myom oluşma riski %50-60 kadar bulunmuştur, bunların dörtte birinde (%10-15) tekrar ameliyat gerektirmiştir. Bu süreç uterus duvarında incelmeye neden olabileceğinden sonraki gebeliklerde normal (vajinal) doğum yerine sezaryen tercih edilmek zorunda kalınır. Myom çıkarıldıktan 6 ay sonra hasta dilek ederse gebeliğe müsaade verilir.
Histerektomi ameliyatı (Rahmin alınması):
Hızla büyüyen yakınmalara yol açan myomları olan, ileride gebelik düşünmeyen hastalarda uygulanan bir formüldür. Rahim myomla bir arada büsbütün alınır. Hastanın menopoza girmesini önlemek için yumurtalıklar alınmadan bırakılabilir.
Myomların tedavisi için çoğunlukla ameliyat uygulanmakla birlikte yapılan çalışmalar ve araştırmalar birtakım yeni tedavi formüllerinin uygulanmasını sağlamaktadır. Bunlara örnek olarak ülkemizde de uygulanan uterin arter embolizasyonu yahut uterin arter oklüzyonu yahut myoliz üzere metotlar verilebilir.
Uterin arter embolizasyonu nedir?
Uterin arter embolizasyonurahme (uterusa) kan götüren atar damarların özel tekniklerle tıkanması sürecidir. Uterin arter embolizasyonu ile myomlara giden kan azalır ve bu sayede myomlar küçülür. Ameliyat lokal anestezi ile damardan girilerek yapılır, karın açılmaz.
Dada yeni ve şimdi araştırma basamağında olup ülkemizde uygulanmayan bir prosedür de “MR Eşliğinde Uygulanan Odaklanmış Ultrason sistemi (MR Guided Focused Ultrasound)” yurtdışındaki ismi “ExAblate® 2000 System” dir. Bu metotta magnetik rezonans görüntüleme (MR) ile myomların yeri görüntülenerek ultrason dalgaları ile myomda doku yıkımı yapılmaya çalışılır. Hasta ameliyat edilmeden dışarıdan yapılan bir formüldür. Rahim alınmadığı için çocuk istemi olan hastalarda uygundur.
Doğumdan sonra myomlarım küçülür mü?
Myomlar doğumdan sonra rahmin kanlanması azalacağı için hormon düzeyleri düşeceği için çoğunlukla küçülür fakat her vakit küçülmeyebilir.
Miyomlar kansere dönüşebilir mi?
Myomlar kanser değildir, âlâ huylu (benign) tümörlerdir. Kansere dönüştüklerine dair rastgele bir delil yoktur.
Myomlar ameliyattan sonra tekrar oluşur mu?
Myomların oluşmasında genetik faktörler çok kıymetlidir. Bu yüzden myom üretmeye yatkın bir rahim (uterus) tekrar myom üretebilir. Ameliyatta myomların tamamı alınsa bile tekrar myom üretebilir. Ameliyatta myomların tamamı alınsa bile tekrar yeni myomlar oluşabilir. Ayrıyeten ameliyatta tüm myomların alındığı düşünülebilir ancak gözle fark edilmeyecek kadar küçük myomlar uterus içerisinde olabilir ve bunlar ameliyattan sonra vakitle büyüyüp fark edilir hale gelebilir. Büyük bir kaç myomu olanlara nazaran küçük çok sayıda myomu olanlarda tekrarlama riski fazladır. Ortalama tekrar myom oluşma oranı %15 kadardır.
