Evliliğin ve nişanlı olmanın en büyük göstergesi alyanslar. Pekala birinci bu yüzükler ne vakit ortaya çıktı bir fikriniz var mı? Emin olun husus zannettiğinizden çok daha derin. Haydi birlikte okuyalım….
Birinin evli yahut nişanlı olduğunu çoklukla parmağındaki yüzükten anlıyoruz. Çiftler ortasındaki bağı temsil eden en büyük gösterge bu yüzükler. Pekala tüm dünyaya nasıl yayıldı dersiniz?
Önce alyans sözünün manasına bakalım. İngilizce 'alliance' sözünden lisanımıza geçmiş olan söz 'ittifak, anlaşma” manasına geliyor.
İlk evlilik yüzüklerine ise Eski Mısır'da rastlanmış. O vakitler yalnızca bayanlar takıyormuş yüzüğü. Hatta erkeklerin de takmaya başlaması II. Dünya Savaşı vakitlerine tekabül ediyor.
Mısır'da çember ya da halka sonsuzluğu tabir ediyordu. Eşler birbirlerine olan sonsuz sevgiyi ve sadakati bu biçimde taçlandırıyordu.
İlk başta kenevirden yapılmış yüzükler. Vakitle kemik, deri, fildişi üzere daha bedelli malzemeler kullanılmış. Yani yüzük ne kadar pahalıysa sevgi de o kadar büyüktür fikri yayılmış.
Bir de evlilik yüzüğünü kesinlikle sol elin parmağına takma durumu var. Bunun nedeni ise kalbe giden bir damarın bu parmaktan geçtiğine inanılması. Bu damara 'vena amoris' deniyor. Yani aşk damarı!
Sonradan bu türlü bir damarın olmadığı kanıtlanmış lakin o denli biliniyor işte.
Hristiyanlarda durum çok farklı. Evvelden gelinlerin ortadaki 3 parmağına birden yüzük takılırmış. Bunlar baba, oğul ve kutsal ruhu temsil ediyordu.
Çin ideolojisine nazaran ise başparmak ebeveynleri, işaret parmağı kardeşleri, orta parmak kendini, 4. parmak eşi ve serçe parmak da çocukları temsil ediyor.
Antik Roma'da ise maalesef durum farklı. Yüzük damat tarafından gelinin babasına verilirdi, erkekler eşlerini satın aldıklarını gösterirdi. Bu tıpkı vakitte evliliğin bitmesine karşı bayana ve ailesine bir garantiydi.
İşte bu yüzden aslında evlilik yüzüğüne alyans ismi verildi.
Yüzüklerin içine yazı yazılması da yeniden Antik Roma'ya dayanıyor. Gelinler eşlerin verdiği yüzüklerin içine 'Sen benim içinsin', 'Seni seviyorum' üzere yazılar yazdırırdı. Bu gelenek bugün bile devam ediyor biliyorsunuz.
Ortaçağ'da kilise her şeye karşı çıktığı üzere evlilik yüzüğüne de karşı çıkmış. Protestanlığın birinci vakitlerinde bu yüzüklerin bir pagan inancı olduğunu öne sürmüşler. Lakin sonradan onlar da bu yüzükleri kabul etmişler.
Altın alyans fikrini birinci sefer 860'lı yıllarda Papa Nicolas ortaya atmış. Böylelikle nişan ve düğün yüzüğü birbirinden ayrılmış.
Ancak nişan konusunda kesin ayrımı 1215 yılında Papa III. Innocentius gerçekleştirmiş. Papa çiftlerin evlenme kararı aldıktan sonra bir müddet yüzük takarak nişanlı kalmalarını tavsiye etmiş.
Evliliklere yüzüğün eklenmesi ve merasimin kilise de yapılması kaidesini da tekrar o getirmiş.
Pırlantalar çok sonra ortaya çıkmış. Avusturyalı Arşidük Maximillian müstakbel eşi Mary'ye pırlantadan bir yüzük ikram etmiş. Yüzüğün üstünde M harfinde küçük pırlantalar varmış.
Bu pırlanta yüzük Avrupalı asiller ortasında önünü alamayacakları bir moda başlatmış. O gün bugündür pırlantalar evliliğin ve bayanların olmazsa olmazı.
Osmanlı ve Arap ülkelerinde de alyans kültürü hayli yaygındı. Yüzük; erkeklerde ihtişamın ve zenginliğin, bayanlarda da hoşluğun simgesi olarak görülüyordu. Altın işlemeciliği ve taşlarla süslemeler çok revaçtaydı.
Bu yüzüğü hatırlamayan yoktur herhalde…
Gelelim erkeklere. Erkeklerin alyans takması II. Dünya Savaşı sırasında gerçekleşmiş. Zira savaş sırasında orduya katılan erkeklerin yüzüğe bakış açıları değişmiş.
Geride bıraktıkları eşlerine ve sevgililerini hatırlamak ve onlara bağlı olduklarını kanıtlamak için takmaya başlamışlar.
Hatta o denli durumlar olmuş ki ekonomik zorluklar nedeniyle erkekler bu yüzüklerini orduya bağışlamak zorunda kalmışlar 🙁
Başka ülkeleri bilemeyiz fakat şu anda bizim geleneklerimizde şöyle bir uygulama var. Nişanlı olanlar alyanslarını sağ eline takıyorlar. Evlendikten sonra da sola takılmaya başlanıyor.
Burada yeniden aşk damarına atıfta bulunuyor.
Son periyotlarda yüzük takmayı sevmeyenler farklı modellerdeki dövme alternatiflerini tercih ediyorlar. Bunlar da hayli şık duruyor.
Ne kadar farklılık gösterirse göstersin alyanslar artık çabucak hemen her kültürde var.
Gördüğünüz üzere birbirini seven çiftler ne formda olursa olsun bir sevgi kelamı veriyorlar kesinlikle. İster alyans takın ister dövme yaptırın hiç fark etmez. Aşkınız sonsuz olsun. Değerli olan bu.
